Sigara içmek, aşırı alkol almak ve bağımlılık yapan ilaçlar (hatta dikkatle izlenmediğinde, bazen doktor tarafından verilen uyku ilaçları, benzodiazepinler ya da trankilizanlar bile) stresi daha da kötüleştirir; bu alışkanlıklar hiç akıllıca değildir ve bunları kesmek ya da büyük oranda azaltmak gerekir. Geçici bir rahatlık veriyormuş duygusu yarattıkları, savunma ve başarılı bir uyum sürecini zorlaştırdıkları için bunlar sahte dostlardır.
Stres altındaki insanlar bazen semptomları gidermek ya da hissettikleri baskıya dayanmak için bilinçli ya da bilinçsiz bir şekilde bu maddeleri kullanarak mücadele etmeye kalkışır.
ALKOL
Makul miktarda alkol bir keyif olabilir; ancak birçok gizli ve karmaşık etkisi olan, bağımlılık yapabilecek bir maddedir. Uzun süreli stres yaratan her durum, aşırı miktarda alkol alma ve zamanla alkole bağımlı olma gibi ciddi bir risk yaratır. Bu da evlilikleri, aile yaşamını ve sosyal yaşamı, kariyeri ve sağlığı bozabilir (ve elbette, asla içki içip araba kullanmayın).
Bir “birim” alkol, 33 cc’lik bir şişe hafif alkollü bira ya da elma birası, bir tek şeri, Martini ve benzerine, bir tek sert içki ya da küçük bir kadeh şaraba eşdeğer olarak tanımlanabilir. Ortalama bir erkek ya da kadın, bir birim alkole yan sayfadaki tabloda belirtilen şekilde tepki gösterir ve kadınlar erkeklere göre daha düşük dozlardan etkilenir. Midenin boş olması, yorgunluk ve stres gibi etmenler ve hızlı içmede etki artar.
Alkole bağımlılık
Alkol bağımlılığı geliştiğini gösteren belirtiler şunlardır:
“Güvenli şekilde içki içmek”
Herkes için güvenli içki içme düzeyini tam olarak tanımlamak güçtür ve cinsiyet, vücut ağırlığı ve bünye gibi etmenlere bağlı olarak değişir. Kadınlar için bu düzey, erkeklerden daha düşüktür.
Makul sınır nedir? Bir birim alkol daha önce tanımlanmıştı; tıbbi tavsiyeler, erkeklerin haftada 21 birim, kadınların da (gebeyse alkol muhtemelen yasaklanacaktır) haftada 14 birim alkolden fazlasını içmemeleri yönündedir. İki cinsiyette de, bu birimler hafta içine yayılmalı ve 2-3 gün hiç alkol alınmamalıdır.
Ne kadarı çok fazladır? Erkekler için haftada 36 birim ve üzeri, kadınlar içinse haftada 22 birim ve üzeri çoktur. Ortalama olarak, vücudun bir birim alkolü atması için bir saat gerektiğini hatırlamakta yarar vardır.
Başkalarının seçtiği içkinin sağlığınız için uygun olmadığını hatırlamalısınız. İçkili ortamlarda alkolsüz alternatifler bulmaya çalışın.
Günde sekiz birim ya da daha fazla (haftada 56) içen bir erkek ya da günde beş birimden (ya da haftada 35) fazla içen bir kadının, alkolle ilişkili bir sorun yaşama olasılığı çok yüksektir.
Sizinle birlikte direnerek destek sağlayacak bir akraba veya arkadaşın yardımı yararlı olabilir.
BİR BİRİM ALKOL
İÇKİNİN ETKİLERİ
İÇKİYİ AZALTMAK İÇİN iPUÇLARI |
Belli saatlerde (örneğin öğle yemeğinde) içmeyerek ve bunun yerine başka bir şey yaparak toplam miktarı azaltın.
|
SİGARA ALIŞKANLIĞI
Sigara tiryakileri en çok stres nedeniyle sigarayı bırakamadıklarını öne sürer, ancak sigaranın azaltılması (ya da kesinlikle bırakılması) sağlığınız için bir numaralı önceliğiniz olmalıdır. Bir sigara tiryakisine bu alışkanlığın onu öldüreceğini söylediğiniz zaman ilk yapacağı şey, bir sigara yakmak olacaktır!
Sigarayı bırakmada en önemli adım, gerçekten sigarayı bırakmak istediğinize karar vermektir.
Bir kez karar verdikten sonra, işin yarısı tamamlanmıştır ve yardıma gereksinim duyarsanız, nikotin yerine koyma tedavilerinden birini düşünebilirsiniz: Bunlar nikotinli sakızdan nikotinli flasterlere kadar değişebilir. Flasterler (seçtiğiniz tipe göre) 12 ya da 24 saatlik dönemler için deriye yapıştırılır.
Her ikisi de vücudun yavaş yavaş daha az nikotine alışabilmesine olanak sağlar. Sakızlar reçeteyle satılmakla birlikte, flasterler reçetesiz de alınabilir – eczacı size en uygun nikotin yerine koyma yöntemini tavsiye edebilir.
Ancak bu yerine koymaların sorunu tümüyle ortadan kaldırmadığını, sadece yardımcı olduğunu unutmamalısınız.
Ne yazık ki, sigarayı bırakma nedenleri, bırakmayı daha da zorlaştırmaktadır. İlk olarak, bir fedakârlık yapıldığı duygusu yaratır (küçük bir arkadaşınızı, desteğinizi, keyfinizi terk etmeye zorlanmak) ve ikinci olarak da, kendimize sigara içme istek ya da gereksinimimizin gerçek nedenini sormamıza engel olan bir bağımlılık yaratır – bırakma nedenlerimiz yüzünden sigara içmeyiz.
Sigaraya alışmadan önce içme gereksiniminiz olmadığını hatırlayın. İlk sigara büyük bir olasılıkla berbat bir etki yapmıştır ve bağımlı hale gelmek için oldukça çaba harcamış olmalısınız. En rahatsız edici tarafı, sigara içmeyenlerin herhangi bir şey kaçırmıyor olmasıdır; aslında, sigara tiryakileri sigara içmeyenler kadar “sakin” olmak için sigara içmeye devam ediyor.
Öyleyse neden sigara içiyorsunuz? Stresi, sıkıntıyı ve var olduğunu düşündüğünüz tüm diğer nedenleri unutun; iki gerçek neden vardır: nikotin bağımlılığı ve beyin yıkama.
SİGARAYI BIRAKIN |
Başlangıçta, sigarayı bırakmak için mantıklı nedenleri bir yana bırakıp kendinize şunları sorun:
|
Nikotin bağımlılığı
Nikotin, insanlar için bilinen en hızlı etkili bağımlılık yapıcı maddelerden biridir. Ancak kandaki konsantrasyonu hızla azalarak, sigarayı bitirdikten 30 dakika kadar sonra yarıya, bir saat içinde de dörtte bire dek düşer.
Nikotin yoksunluğu belirtileri o denli sinsidir ki, sigara içenlerin çoğu madde bağımlısı olduğunun farkında değildir. Neyse ki, bir kez bağımlılığı kabul ettikten sonra, “bir yana atması” görece kolay olan bir maddedir. Bedensel ağrı olmaz, yalnızca boşluk, huzursuzluk hissi, bir şeylerin eksik olduğu duygusu vardır. Yoksunluk süresi uzarsa, sigara tiryakisi sinirli, güvensiz, ajite ve huzursuz olur. Bir sigara yaktıktan birkaç saniye sonra, nikotin temin edilir ve sigaranın sağladığı gevşeme ve güven duygusu hissedilir. Bu sigara tükendiği andan itibaren, aynı olaylar dizisi tekrarlanır.
Asıl güçlük, sigara içmediğiniz sırada bu duyguları hissetmeniz ve bu nedenle sigarayı suçlamamanızdır. Sigara yaktığınızda rahatlar ve sigaranın kötü duygulara çare olduğu inancına kapılırsınız.
Yani, küçük canavarı beslemek için sigara içeriz ancak ne zaman içeceğimize biz karar veririz ve stresli durumlarda, canımız sıkıldığında, konsantre olmak gerektiğinde, gevşemek istediğimizde daha çok içeriz.
SİGARAYI BIRAKMADA ALTI ADIM |
|
Beyin yıkama
Tek sorun nikotin bağımlılığı değildir ve bunun üstesinden görece kolay gelinebilir (örneğin tiryaki, gece vakti canı çok fazla sigara istedi diye uykudan kalkmaz).
Diğer bir önemli güçlük “beyin yıkama”dır. Bilinçaltı zihnimizin çok güçlü bir unsurudur; sigaraya karşı yürütülen çok sayıda kampanyaya rağmen hâlâ, bize sigaranın gevşememizi sağladığını ve kendimize güveni artırdığını, dünyadaki en kıymetli şeyin sigara olduğunu söyleyen son derece akıllıca yapılan reklam bombardımanı altındayız. Bir kez nikotin bağımlısı olduktan sonra, reklamların gücü daha da artar ve sigarayı bırakma korkusunu güçlendirir.
ÖNEMLİ NOKTALAR |
|