Asıl belirtisi tekrarlayan ağrısız ishal olan kişiler dışında, İBS'lilerin çoğu ağrıdan yakınır, ancak testlerde herhangi bir yapısal anormallik görülmez. O halde, ağrıya yol açan nedir?
Ağrı sıklıkla vücuda zarar verebilecek bir şey yapıldığının işaretidir (örneğin, sıcak bir tavanın sapını tutmak) ya da kişiye yanık ya da morarma sonucu vücutta zaten bir zedelenme olduğunu ve iyileşmek için zamana gereksinimi olduğunu hatırlatır. Bütün vücutta, uyarıldığı ya da tahriş olduğu zaman beyinde ağrı olarak algılanan mesajlar gönderen duyarlı sinirler vardır. Ağrı, öncelikle koruyucu bir mekanizma ve doktorunuza başvurmanızı sağlayan bir uyarıcıdır, ancak amacını gerçekleştirdikten sonra ağrı giderilmelidir. Yakın zamanda (ve sıklıkla aniden) başlayan ağrıya akut ve uzunca bir süredir devam eden ağrıya kronik ağrı denir.
KARIN AĞRISI TİPLERİ
Doktorlar sıklıkla yapısal bir anormalliğin ya da hastalığın yol açtığı ağrı (organik ağrı) ile belirlenebilir herhangi bir yapısal değişiklik ya da hastalık sürecine bağlı değilmiş gibi görünen ağrı (işlevsel [[]fonksiyonel] ağrı) arasında ayrım yapmakta zorlanır. İşlevsel ağrı terimi, vücudun bir bölümünün işlevinde oluşan değişiklikler sonucunda ağrının geliştiğini ifade eder. İşlevsel ağrı en az organik ağrı kadar ağır ve kısıtlayıcı olabilir; örneğin, kadınlar İBS'ye bağlı işlevsel ağrı nöbetlerinin doğum ağrısından daha şiddetli olduğunu söyleyebilir.
İBS'lilerin çoğu, bozulan bağırsak hareketlerine bağlı olarak işlevsel karın ağrısı çeker. "İşlevsel karın ağrısı" terimi, sindirim sistemi de dahil, karın boşluğu içinde herhangi bir noktadan kaynaklanan ağrıyı kapsar. Kadınlarda, özellikle hormonal değişikliklerin bağırsaklardaki kas işlevini etkilediği menopoz dönemlerinde erkeklerden daha sık görülür.
Deneyimli bir doktor bile ağrının organik mi işlevsel mi olduğunu söylemekte zorlanabilir. Bununla beraber, herhangi bir organik bir hastalığa (örn. bağırsak tümörü) yanlışlıkla işlevsel bozukluk (örn. İBS) tanısı koyma olasılığını ortadan kaldırmak için bu ayrımın yapılması önemlidir. Doktor açısından sorun, hastaya yoğun ve sıklıkla rahatsızlık verici, bazen de tehlikeli ve genellikle pahalı bir dizi test uygulamadan bu iki ağrı türünü ayırt etmektir. Ağrısı organik değil, işlevsel olan kişilere tür testlerin yapılması gerekmez. Öte yandan, doktorların organik ağrısı olabilecek bir kişiyi çabucak göndermemeye özen göstermesi gerekir. Kitabın geri kalanında, doktorların doğru yaklaşımı seçmede onlara yardım eden kılavuzları nasıl kullandığı açıklanmaktadır.
KARIN AĞRISINI NELER TETİKLER?
Deriye uygulansa çok ağrı verebilecek birçok uyarıya karşı karın içi organlar genelikle duyarsızdır: örneğin bağırsağın kesilmesi, yırtılması ya da ezilmesi ağrıya neden olmaz. Ancak, bağırsağın kastan duvarlarındaki ağrı liflerinin sinir uçları, esnemeye ya da basınca duyarlıdır, bu yüzden bağırsak duvarındaki aşırı gerilme ya da sert kasılmalar (spazmlar) ağrıyı başlatacaktır.
VİSERAL VE YANSIYAN (REFERE) AĞRI
İBS'de rastlanabilecek iki tür karın ağrısı viseral (karıniçi organlar ve bağırsaklardan kaynaklanan ağrı) ve yansıyan (ağrıyı tetikleyen vücut bölgesinden başka bir yerde hissedilen ağrı) ağrıdır.
Viseral ağrı
Viseral ağrı, bağırsak içindeki bazı uyarılar sonucu karında hissedilir. Ağrı genellikle künttür ve çoğunlukla karnın ortasından (orta hat) aşağıya doğru uzanan bir çizgide yoğunlaşır. Ağrıdan etkilenen organı besleyen sinirlerin nereden kaynaklandığına bağlı olarak daha yukarıda ya da aşağıda olabilir.
Bağırsakların farklı kesimlerinin bir balonla gerildiği deneylere katılan gönüllüler ağrıyı karnın orta hattında hissetmişlerdir. Yemek borusunun gerilmesinden kaynaklanan ağrı göğüs kemiğinin arkasında, duodenumun (ince bağırsağın ilk bölümü) uyarılmasından kaynaklanan ağrı solar pleksusta (orta hatta alt kaburgalar arasında) ve ince bağırsağın alt kısımlarından (jejunum ve ileum) kaynaklanan ağrı göbek çevresinde ve kolonun gerilmesine bağlı ağrı karnın alt kısmında orta hatta hissedilmiştir.
Bu çizimlerde gösterilen organlarda sinir uyarımı sonrasında ağrının duyulabileceği bölgeler yer almaktadır.
Karındaki iç organlardan gelen ağrı genellikle künttür ve tutulan organı besleyen sinirlerin nereden kaynaklandığına bağlı olarak, karnın orta hattında yoğun olarak hissedilir.
KRONİK AĞRIYLA İLGİLİ SIKLIKLA DİLE GETİRİLEN YANLIŞ DÜŞÜNCELER | ||||||||||||
|
İBS BELİRTİLERİNİN ŞİDDETİNİ NE ETKİLEYEBİLİR? |
İBS belirtilerinin şiddetini belirlemede çeşitli unsurlar rol oynayabilir; bunlardan bazıları hastalığın kendisiyle ilişkiliyken diğerleri kişiye bağlı özelliklerdir. Bunlar arasında: Kişilik özellikleri Psikolojik unsurlar Hastalık hakkında duyulan endişe Duygularını yeretince ifade edememe Stres düzeyi Depresyon, anksiyete ya da panik atak Kişinin yakınmalarının aldığı biçim Kronik ya da aralıklı Alışılmadık belirtiler Fazlaca kontrol altına alınamayan belirtiler Kişinin içinde bulunduğu koşullar Kötü sosyal koşullar Akraba ve arkadaşların tavrı Çocukken cinsel tacize uğrama İş ve kişisel yaşamda tatmin Bir hastalığı olmanın sağladığı ekonomik kazançlar Tıbbi inceleme ve tedavi |
ÖNEMLİ NOKTALAR |
|