NEFESTE KÖTÜ KOKU
Nefeste hoş olmayan kokunun (halitozis) ağızda, burunda ya da solunum yolundaki bir hastalık gibi çeşitli organik nedenleri olabilirse de, genellikle bu tür bir neden bulunamaz. Bazılarında iyi ağız temizliği sorunu çözebilirse de nefeste kötü kokunun başarıyla tedavi edilmesi zordur. Bazılarının inandığı gibi kabızlık nefesin kötü kokmasına yol açamaz. Psikolojik ya da duygusal sorunlar kimi insanların, gerçek olmadığı halde nefeslerinin koktuğuna inanmalarına yol açabilir. Bu kişilere destek verilmesi ve duygusal güçlükleri için belki de tedavi uygulanması gerekir.
KÖTÜ TAT VE TÜKÜRÜK AKIŞINDA SORUNLAR
Halitozise neden olan durumların birçoğu ağızda kötü tada da yol açabilir. Tükürük bezlerindeki bir bozukluk, ilaçlar ya da dehidrasyonla sonuçlanan hastalıklara bağlı olabilen ağızda kuruluk da kötü tatla ilişkili olabilir. Bununla beraber, yine bu tür belirtiler anksiyete ya da stresin sonucu olabilir. Bu durumlar kişiyi burundan solumak yerine ağızdan solumaya iter. Altta yatan fiziksel bir neden yoksa, nefeslerinin kötü koktuğundan kaygılanan kişilere uygulanan yaklaşım burada da geçerlidir. Bazılarında sorun bunun tam tersi olup aşırı tükürük üretimi vardır. Bunun nedeni takma diş ya da birtakım hastalıklar olabileceği gibi, fiziksel olmaktan çok psikolojik bir sorunun belirtisi de olabilir. Tükürük üretimini azaltan ilaçların bazı kişilere yararı dokunabilir.
PASLI YA DA YANAN DİL
Sağlığından endişe eden kişiler sık sık aynada dillerine bakar, ancak "siyah paslı dil" gibi birçok belirtinin bir önemi yoktur. İyi ağız temizliği sorunu çözer. Paslı dilin olası nedenleri arasında sigara, ateş, ağızdan nefes alma ya da uzun süreli açlık yer alır. Yanma hissi de genellikle ciddi değildir; tam oturmayan takma dişler, sigara ve bazen de B grubu vitaminleri (özellikle B1 ve B12), folik asit ve çinko eksikliğinden kaynaklanır. Çoğu kişi sadece bilgi ve güvenceye gerek duyar.
BOĞAZDA YUMRU
Birçok insan, ağız kuruluğuyla birlikte, kısa bir süre için "boğazında yumru" olduğu hissine kapılır. Bu, genellikle yoğun duygusal anlarda, sıklıkla kederli zamanlarda, özellikle de ağlamamak için çaba harcandığında hissedilir. Bu durum, globus histerikus denen, yutma güçlüğüyle ilişkili boğazda yumru hissinden oldukça farklıdır. Globus histerikus anksiyete sonucunda, özellikle de anksiyete hızlı solu alıp vermeye (hiperventilasyon) yol açıyorsa ortaya çıkar. Yutma güçlüğü yemek borusuna asit çıktığında da (Reflü adı verilir) sorun olabilir; İBS'si olan kişilerde sıktır (aşağıya bakınız, Göğüste hissedilen mide yanması). Reflü sorunu tedavi edildiğinde yutma güçlüğü de genellikle kaybolur.
BULANTI VE KUSMA
Bulantı ve kusma bağırsakla, sinir sistemiyle ve hormon dengesiyle ilgili çok çeşitli sorunlardan kaynaklanabilir. Kişide aynı zamanda karın ağrısı ve kilo kaybı da varsa, doktorun altta yatan nedeni belirlemek için testler istemesi olasıdır. Tek başına bulantı, özellikle de bir süredir oluyorsa ya da devamlı tekrarlıyorsa hemen hemen hiç ciddi değildir, yani sizde pek önemli bir sorun yoktur. Doktor olası psikolojik açıklamaları tartışmak da isteyebilir, çünkü yemekten kısa süre sonra oluşan bulantı ve kusma sıklıkla aşırı anksiyetenin bir sonucudur. Kilo kaybı gibi başka bir belirti de yoksa ve baryumlu yemek (yemek borusu, mide ve duodenumu görünür kılmak için baryum yutulur) ile endoskopi testlerinin sonuçları normalse bu daha da olasıdır. Tedavi, stres etmenlerinin belirlenmesine ve kişinin bunlarla daha iyi başa çıkabilmesi için yardıma dayanır. Bazen anksiyetenin giderilmesi ya da belirtilerin bastırılması için ilaç verildiği de olur.
GÖĞÜSTE HİSSEDİLEN MİDE YANMASI VE İLİŞKİLİ BELİRTİLER
İBS'si olanların yaklaşık %50'sinde göğüste hissedilen mide yanması belirtileri bulunur. Mide yanmasına midedeki tam sindirilmemiş besinlerin yemek borusuna geri çıkması neden olur (Reflü). Bunun sonucunda yemek borusu tahriş olabilir. Tükürük gibi berrak bir sıvının ağza geri gelmesi olan su gelmesi büyük olasılıkla bir hastalığa bağlı değildir, ancak yine de doktor olası bir duedonum ülserini dışlamak için test yapılmasını isteyebilir.
Gastroskopi, ucunda kamera olan esnek bir tüpün ağızdan sokularak yemek borusunun, mide ve duodenumun incelenmesidir.
Mide yanması olması ya da mideden ağza acı su gelmesi durumunda gastroskopi (ucunda kamera olan bir aygıtla yemek borusunun, mide ve duedonumun incelenmesi) yapılır. Mide yanması, fazla kilolardan kurtulmak, antasit ya da asit yapımını engelleyen ilaçlar almak, yatağın başını 4-5 cm yükseltmek gibi basit önlemlerle etkili bir şekilde tedavi edilebilir.
Gastroözofageal Reflü (mide yanması) midenin asit içeriğinin gerisin geri yemek borusuna kaçmasıdır. Bu durum göğüste duyulan mide yanması olarak bilinen belirtilere yol açar.
Karnın üst tarafında dolgunlukla birlikte rahatsızlık hissi, genellikle ciddi bir soruna işaret etmez, ancak böyle bir olasılığı dışlamak için üst sindirim sistemi endoskopisi istenebilir. Midenizin "pır pır etmesi" ya da 'karnın ortasına bir şey gömülüyormuş hissi' hoş olmayan ancak nadiren herhangi ciddi bir bozukluğu gösteren belirtilerdir.
Mide yanması genellikle yatağın baş kısmını sert bir cisimle yerden birkaç santim yükselterek etkili bir şekilde tedavi edilebilir.
GAZ
Birçok kişi bağırsak gazından rahatsız olur ve şaşkınlık geçirir. Gaz hakkında birkaç gerçeği bilmek yararlı olacaktır.
Aşırı gaz
Bağırsak gazıyla ilgili ilginç istatistiklerden biri sağlıklı kişilerin günde ortalama 14 defa gaz çıkardığıdır (yellenmek). Aslında, alışılmadık derecede fazla gaz çıkardığını söyleyen kişilerin çoğunun olasılıkla bu yönden diğerlerinden pek farkı yoktur. Yetersiz emilim ve yetersiz sindirimin gaz üretiminden sorumlu olması mümkünse de, organik hastalık nadiren rol oynar. Sıklıkla, gaz konusunda endişeli olanlar özellikle anksiyete yaşar ve başka duygusal sorunları da olabilir. Gazın bir belirti olarak algılanmasına, çıkarılan miktardan çok zamanlama, sıklık, gürültü ve koku gibi unsurlar neden olabilir. Geğirme, bağırsak guruldaması (borborigmi), karında gerginlik, ağrı ya da rahatsız edici miktarda gaz çıkarma gibi sorunlara yol açabilir.
Gazımın aşırı miktarda olup olmadığını nasıl bilebilirim?
Bu tür belirtilere yol açabilecek olası iki yol vardır: sindirim sistemindeki gaz hacminde artış ya da gazın uzaklaştırılma ya da atılma oranında azalma. Bağırsak gazı hacmindeki artış yutulan hava miktarında ya da bakterilerin yol açtığı mayalanmayla kalın bağırsakta gaz üretiminde artıştan kaynaklanabilir. Uzun süredir aşırı gaz, şişkinlik ve gaz çıkarma sorunları olanlarda gazın atılma oranında azalma çok yaygındır. Bazılarında oluşan bağırsak gazı miktarı normaldir ancak gazın bağırsaklarda toplanması normalden daha fazla rahatsızlık ve ağrıya yol açar. Bu da belirtilere, anormal bir uyarıdan çok bağırsaklardaki anormal duyarlılığın yol açtığını düşündürür.
GAZ HAKKINDA GERÇEKLER |
Gaz miktarı Sindirim sistemindeki normal gaz miktarı= 150-200 ml Bir günde çıkarılan gaz miktarı= 1000-1500 ml Gazın başlıca bileşenleri Oksijen ve nitrojen; yutulan havadan Hidrojen; polisakkaritlerin (karbonhidrat) yıkımından Metan vücuttaki biyolojik ve kimyasal değişmelerin bir ürünüdür, ancak nasıl ve neden oluştuğu tam bilinmemektedir. Her üç kişiden birinde bağırsaklarda metan oluşmasına yol açan kalıtımsal özellik bulunur. Gazın kokusu Rektumdan dışarıya atılan gazın kötü kokusu kolondaki liflerin bakterilerce mayalanması sırasında oluşan amonyaktan ve sülfür içeren bileşiklerden kaynaklanır. Bu da beslenmeye bağlıdır; soğan, sarmısak ve baklagiller diğerlerine göre daha "kokulu" gaz üretilmesine neden olur. |
ÖNEMLİ NOKTALAR |
|