Tiroit kan testleri18.12.2007 11:17:29

İnsanlar kanlarındaki tiroit hormonu ve TSH düzeyini giderek daha fazla merak ediyor. Sık olarak ölçülen hormonların normal değerleri...

İnsanlar kanlarındaki tiroit hormonu ve TSH düzeyini giderek daha fazla merak ediyor. Sık olarak ölçülen hormonların normal değerleri ya da referans olarak kullanılan yayılım aralıkları 54. sayfadaki kutuda görülebilir.

Bu yayılım aralıkları, hesaplarda kullanılan normal nüfusun özelliklerine ve hormon ölçümünde kullanılan kimyasal analize bağlı olarak laboratuvardan laboratuvara değişir. Tiroit hormonları T3 ve T4 kan dolaşımında neredeyse bütünüyle bir proteine bağlı olarak dolaşır ve bu durumda aktif değildir. Bu hormonların yüzde birden daha az bir bölümü bağlanmamış ya da serbest hormondur ve vücut metabolizmasını denetim altında tutabilir. Toplam (total) T3 (TT3 ) ve T4 (TT3) ölçümlerinde, bağlı ve serbest kesimler birlikte ölçülürken, serbest T4 (FT4) ve T3 (FT3) ölçümünde büyük oranda bağlı olan kesim dışarıda tutulur. Birçok durumda, serbest ve toplam tiroit hormonu ölçümleri, tiroidin normal mi, fazla mı, yoksa az mı çalıştığı konusunda genellikle aynı bilgileri verir. Bazı hastane laboratuvarları toplam tiroit hormonlarını ölçerken, diğer bazıları serbest tiroit hormonlarını değerlendirir ve genellikle bu ikisi birlikte ölçülmez.
 
NORMAL YAYILIM ARALIKLARI (REFERANSLAR)
Total tiroksin (TT4) litrede 60-150 nanomol (nmol/l)
Serbest tiroksin (FT4) litrede10-25 pikomol (pmol/l) nanomol (nmol/l)
Total triiyodotironin (TT3) litrede 1.1-2.6 nanomol (nmol/l)
Serbest triiyodotironin (FT3) litrede 3.0-8.0 pikomol (pmol/l)
Tirotropin ya da tiroit uyarıcı hormon (TSH) litrede 0.15-3.5 miliünite (mÜ/l)
nanomol = 10–9 mol; pikomol = 10–12 mol.
“Mol” bir maddenin gram cinsinden moleküler ağırlığıdır. Tiroksinin 1 molü 777 grama eşittir. Tiroksinin 1 nanomolü 777 nanograma (ya da 777 x 10–9 grama) ve bir pikomolü 777 pikograma (ya da 777x 10-12 grama) eşittir. Molar değerlerin hormon etkinliğini daha iyi yansıttığı düşünüldüğü için, giderek günümüzde hormon ölçümünde uluslararası standart birim sayılan bu değerlere geçiliyor. Öte yandan birçok laboratuvar hormon değerlerinde geleneksel birimleri (gram, mikrogram, nanogram, pikogram) kullanmaya devam ediyor, ayrıca ilaçlar da geleneksel birimlerde yazılıyor. 100 mikrogram (ya da 100 x 10–6 gram) dozunda tiroksin yaklaşık 130 nanomole eşittir. Genellikle tiroit ölçüm sonuçlarınızın bildirildiği belgelerde laboratuvarınızın referans olarak temel aldığı normal yayılım aralıklarını görebilirsiniz.
 
HİPERTİROİDİ VE HİPOTİROİDİDE TİPİK SONUÇLAR
 
Hipertiroidi
Genellikle tiroit bezinin fazla ya da az çalışmasına bağlı belirtiler ne denli şiddetliyse, tiroit kan testi sonuçları da o denli anormaldir. Hipertiroidi bulunan kişilerin çoğunda TT4 (total) değerleri yaklaşık 190 nmol/l TT3 (total), FT4 (serbest) 40 pmol/l, FT3 (serbest) ise 12 pmol/l olacaktır. Bununla birlikte, FT4 ölçümünde çok daha yüksek (100 pmol/l ya da 7.7 ng/dl değerinin üzerinde) değerler kaydedilebilir. Hipertiroidinin kalpte atriyal fibrilasyona bağlı ritim bozuklukları gibi ciddi sorunlara yol açabileceği yaşlı hastalarda, tiroit hormonu değerlerinde pek az bir yükselme olabilir. Ender bazı istisnalar dışında bütün hipertiroidili hastalarda kandaki TSH düzeyi ölçülemeyecek kadar düşüktür.
 
Hipotiroidi
Hipotiroidili hastalarda tipik belirtiler geliştiği zaman FT4 ve TT4 düzeyleri çok düşer ve genellikle FT4 5 pmol/l (0.38 ng/dl), TT4 ise 20 nmol/l (1.5 mikrog/dl) düzeyinin altına iner, kandaki TSH düzeyi de 30 mÜ/l düzeyinin üzerine çıkar. Çok seyrek olarak hipotiroidinin nedeni tiroit bezindeki bir hastalık değil, hipofiz bezindeki bir hastalıktır ve bu durumda FT4 ve TT4 değerleri düşükkken TSH değeri de normal ya da düşük çıkacaktır.

Görünüşte belirti vermeyen ya da hafif hipotiroidide (bk. s. 26) FT4 ve TT4 değerleri normal değerlerin alt sınırında yer alır (FT4 11 pmol/l ya da 0.85 ng/dl ve TT4 65 nmol/l ya da 5 mikrog/dl) ve genellikle kandaki TSH değeri 5-10 mÜ/l düzeyindedir.

Hipotiroididen kuşkulanılan kişilerde genellikle T3 değeri araştırılmaz.
 
TİROİT KAN TESTLERİ  TEK BAŞINA YORUMLANMAMALIDIR. DOĞRU BİR TIBBİ BAKIM UYGULANABİLMESİ İÇİN BELİRTİLERİN VE KLİNİK MUAYENENİN DE DİKKATLE DEĞERLENDİRİLMESİ GEREKİR.
 
UYGUN TİROKSİN DOZUNUN BELİRLENMESİ
Genellikle doktorunuz ya da tiroit uzmanı size FT4 ve TT4 değerlerini normalin üst sınırına yükseltecek ve kandaki TSH düzeyini normalin alt sınırına indirecek bir tiroksin dozu uygulayacaktır. Genellikle FT4 değeri 24 pmol/l (1.86 ng/dl) ya da TT4 değeri 140 nmol/l (10.87 mikrog/dl), TSH değeri ise 0.2 mÜ/l olacaktır. Bazı hastalar FT4 değeri 30 pmol/l’ye (2.3 ng/dl) ya da TT4 değeri 170 nmol/l (13 mikrog/dl) düzeyine çıkmadan ve TSH değeri saptanabilir düzeyin altına inmeden kendilerini iyi hissedemez. Bu durumda hipertiroidiye neden olmamak için kandaki T3 değerinin tamamen normal olduğundan emin olmak gerekir.

Tiroksinin düzenli olarak alınmadığı, kan testi sonuçlarında açıkça görülebilir.

HASTALIKLARIN TİROİT KAN TESTLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
Zatürree (pnömoni) ya da kalp krizi gibi ani hastalıklar ya da romatoid artrit ya da depresyon gibi uzun süreli hastalıklar tiroit kan testlerinin sonuçlarını etkileyerek hipertiroidi ya da hipotiroidi izlenimi verebilir. Uzmana sevk edidikten ve çeşitli incelemeler yapıldıktan sonra kişide aslında bir tiroit hastalığı olmadığının anlaşılması mümkündür.
 
ÖNEMLİ NOKTALAR
  • Tiroit kan testlerinde normal yayılım aralıkları laboratuvardan laboratuvara değişir.
  • Genellikle belirtiler ne denli şiddetliyse tiroit kan testleri de o denli anormal çıkar.
  • Tiroit kan testleri tek başına yorumlanmamalıdır.


www.saglikpark.com
sitesinden 29.03.2024 08:16:03 tarihinde yazdırılmıştır.