 |
|
|
 |
|
|
 |
Omurga nasıl çalışır?
18.12.2007 11:07:52
Sırt (ve bel) kemiği tıbbi olarak omurga olarak bilinir. Görevi gövdeyi desteklemek, her yöne eğilebilmesini, dönebilmesini sağlamak,
| Haberi Paylaş | ||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||
Sırt (ve bel) kemiği tıbbi olarak omurga olarak bilinir. Görevi gövdeyi desteklemek, her yöne eğilebilmesini, dönebilmesini sağlamak, aynı zamanda içinden geçen sinirler gibi hayati yapıları korumaktır. Dahası, bir ömür boyu dayanmalıdır. Hiçbir mühendislik eseri bu derece ileri düzeyde gereksinimleri karşılamanın yanına bile yaklaşamaz. Bu yüzden zaman zaman sorunların ortaya çıkması pek de şaşırtıcı olmasa gerek.
OMURGA
Omur (vertebra)
İnsan omurgası, birbiri üzerine yerleşmiş ve sağlam bağlarla (ligamanlarla) birbirine bağlanarak sütun şeklinde yükselen ve omur adı verilen kemik bloklardan oluşur. Boyunda 7 adet boyun (servikal) omuru, sırtın üst ve orta kısmında 12 adet sırt (dorsal) ya da göğüs (torasik) omuru ve alt kısımda da 5 adet bel (lumbar) omuru yer alır. Beşinci bel omuru L5 olarak bilinir ve kuyruksokumu kemiğinin (sakrumun) üstüne yerleşmiştir. Kuyruksokumu kemiği de koksiks adı verilen kuyrukkemiğine bağlıdır. Sakrum birbirine kaynaşmış çok sayıda omurdan oluşur. Kuyruksokumu kemiğinin uçları leğen kemiğiyle (pelvise), yani gövdeyi taşıyan ve kalçaların desteklediği kemik halkasıyla birleşir.
• Diskler: Omurga sert bir yapı değildir. Omurlar arasında omurganın bükülebilmesini ve dönebilmesini sağlayan esnek yastıklar ya da diskler vardır. Diskler düz, yuvarlak bisküvi biçiminde yapılardır ve çekirdek denilen jöle benzeri bir merkezleri ve halka (annulus) adı verilen son derece sağlam bir dış yapıları vardır.
• Faset (İki düz yüzey arası) eklemleri: Omurlar, omurganın arkasında her iki yanda bulunan bir çift küçük eklemle de birbirine bağlanır. Faset eklemleri gerilme ya da aşınmadan etkilenebilir; sinirler üzerinde basınca neden olan kemiksi çıkıntılar oluşabilir.
• Sinir ağı: Sinir sistemi beyinden vücudun çeşitli kısımlarına mesajlar taşıyan bir telefon şebekesine benzetilebilir. Sinirler boyunca iletilen mesajlar kasları kasarak yürüme gibi hareketleri kontrol eder. Beyne giden sinirler duyuları taşır, bunlar sayesinde dokunma ve ağrı gibi hisleri yaşarız.
• Omurilik ve sinirler: Omurilik adıyla bilinen bir sinir dokusu “kablosu” beyinden, omurların oluşturduğu kanal içinde omurga boyunca uzanır. Sinir kökleri omurilikten ayrılır, kanalın içinde kısa bir yol aldıktan sonra omurganın iki tarafından birer çift olmak üzere çıkar, gövdeye, kol ve bacaklara uzanır.
Omurga ya da sırt kemiği gerçekten şaşırtıcı bir mühendislik eseridir; bir yandan çok çeşitli hareketleri yapabilmeye olanak verirken, diğer yandan vücuda ve hayati yapılara, örn. içinden geçen sinirlere destek olur.
Omurga-yandan görünüm
Yandan bakınca insan omurgasının belirgin bir kavsi vardır. Omurga katı bir yapı değildir; omurların arasındaki yastıklar ya da diskler sayesinde eğilip bükülebilir. Omurga üstten kafatasına ve alttan pelvise bağlanır.
Yandan bakınca insan omurgasının belirgin bir kavsi vardır. Omurga katı bir yapı değildir; omurların arasındaki yastıklar ya da diskler sayesinde eğilip bükülebilir. Omurga üstten kafatasına ve alttan pelvise bağlanır.
Omurga-arkadan görünüm
Arkadan bakıldığında insan omurgası birbiri üzerine oturmuş omur adı verilen kemik bloklardan oluşan dikey bir sütundur. Omurlar bulundukları bölgeye göre, yukardan aşağıya doğru numaralandırılır:
Omurlar birbirinden omurlar arasındaki esnek disklerle ayrılır. Diskler düz, yuvarlak bisküvi biçimindedir ve jöleye benzer bir merkezi (çekirdek) ve son derece sağlam bir dış yapıları (halka) vardır.
Sırt ve bel yaralanmalarında neler olur?
Omuriliğin beyinden vücuda ve vücuttan beyne mesaj taşıyor olması, omurilik hasar görürse “bağlantının” etkilenebileceği, bunun da duyu kaybı ya da değişikliklerine, ağrı hissinin ortaya çıkmasına ve hareketlerde güçsüzlüğe yol açabileceği anlamına gelir. Ağır bir kaza geçirdikten sonra felç gelişenlerde olan tam da budur.
Felç olan uzuv sayısı, yani kaza geçirenin kollarını mı yoksa bacaklarını mı oynatabildiği ya da hem kol hem de bacaklarının mı felç olduğu omuriliğin nereden zedelendiğine bağlıdır.
Zedelenme boyundaysa, felç ve duyu kaybı hem kol hem de bacakları etkiler. Öte yandan, zedelenme göğüs ya da bel bölümlerindeyse sadece bacak kasları etkilenir. Neyse ki, sırt sorunlarının çoğunda zedelenen omurilik değil sinirlerdir.
Sırt ve belde gelişen ağrılar doğrudan bağların (ligaman), kirişlerin (tendon), eklem ve diğer yapıların zedelenmesi sonucu ortaya çıkabilir. Sırt ve beldeki bu dokuların sinirleri aynı zamanda bacakları da beslediğinden hastalar ağrının bacaklardan kaynaklandığını düşünebilir.
Ayrıca, doğrudan sinirler üzerindeki bir bası bacaklarda ağrıya, duyu değişikliklerine ve güç kaybına neden olabilir.
Sırtın ve belin çok karmaşık bir yapı olduğu açıkça görülmektedir. Zedelenme olduğunda sırt ve beldeki ağrı farklı nedenlerle ortaya çıkabilir. Her kişide, ağrının neden kaynaklandığını anlamak için çok dikkatli bir inceleme yapılması gerekir. Neyse ki, akut sırt ve Bel Ağrısı nöbetlerinin çoğu özel bir girişime gerek kalmadan kendiliğinden düzelir.
Sonuçta, soruna neden olan zedelenmeleri belirlemek için çok ayrıntılı testler uygulamak genellikle gerekmez. Bununla beraber, belirtiler daha ciddi ve uzun süreli olduğunda neyin yanlış gittiğini belirlemek önem kazanır. O zaman da çok dikkatli bir muayene ve bazı yeni görüntüleme teknikleri dahil, tanı testleri gerekli olur.
| ÖNEMLİ NOKTALAR |
|
Bu yazı 28557 kere okundu.
|
Yorum Ekle |  |
Arkadaşına Gönder |  |
Çıktı Al |  |
Yukarı |
Ne tür rahatsızlıklarınız var?
Bu anketin sonuçları anket tamamlandıktan sonra yayınlanacaktır.
