Haberi Paylaş

Google Yahoo Facebook Mixx Digg StumbleUpon Del.icio.us reddit Bu Nedir?

 

Tiroit bezi boynun ön tarafında deriyle nefes borusu arasında yer alır. Sağda ve solda yaklaşık 5’er cm boyundaki iki loptan oluşur ve bu loplar ortada birleşir. Bezin bütünü yaklaşık 20 gram ağırlığındadır. Küçük olmasına karşın metabolizmayı denetim altında tutan ve vücuttaki her hücrenin normal çalışmasından sorumlu olan son derece önemli bir organdır. Bu işlevini tiroksin (T4) ve triiyodotironin (T3) hormonlarını salgılayıp kan dolaşımı na salarak gerçekleştirir. Bu hormonların önemli bileşenlerinden biri iyottur. Tiroksin molekülünde dört iyot atomu olduğu için T4 kısaltması, triiyodotironin molekülünde de 3 iyot atomu olduğu için de T3 kısaltması kullanılıyor. Doktorlar T4’ün, esas olarak karaciğerde bir iyot atomunu kaybederek T3’e dönüştükten sonra etkinleşebildiği inancındadır. Beslenmede iyot eksikliğinin çok fazla olduğu Himalaya dağları gibi bölgelerde Tiroit bezi T3 ve T4 yapmak için yeterli iyot bulamaz. Bunu aşmaya çalışınca giderek büyür ve guatr adı verilen gözle görülen bir kütle oluşturur. Kapasitesini artırması da yeterli olmazsa, hastalarda hipotiroidi adı verilen tiroidin az çalışması durumu gelişir (bk. s. 21). İngiltere’de iyot eksikliği görülmezken, Türkiye’nin bazı bölgelerinde (özellikle Karadeniz Bölgesi’nde) iyot eksikliği vardır. Bazen alınan besinlerde aşırı iyot bulunması Tiroit bezinin fazla Tiroit hormonu üretmesine neden olur. Buna ilaçlar da yol açabilir.

Sağlıklı kişilerde, tirotropin ya da Tiroit stimüle edici (uyarıcı ) hormon (TSH) adı verilen bir hormonla kandaki T3 ve T4 düzeyleri normal sınırlar içinde tutulur. TSH, beynin altından gözlerin arkasına doğru sarkan bezelye büyüklüğünde bir bez olan ve kafatası tabanındaki kemikten bir çukur içinde korunan hipofiz bezinin ön lobu tarafından salgılanır. Tiroit hastalığı kandaki Tiroit hormonu düzeyinin düşmesine neden olursa, hipofizde TSH salgılanması artar; Tiroit hormonu düzeyi yükselince TSH salgılanması durur. Bu ilişki tıpta ve mühendislikte kullanılan bir terim olan “negatif geri bildirim” terimiyle ifade edilir.

Doktor tiroidinizin az çalıştığından (hipotiroidi) kuşkulanıyorsa, sizden alınan bir kan örneğinin incelenmesini isteyerek tanıyı doğrulayabilir. Kanınızda T3 ve T4 düzeylerinin düşük, TSH düzeyinin ise yüksek olması doktorun haklı olduğu anlamına gelir. Aynı şekilde, tiroidin fazla çalışması (hipertiroidi), T3 ve T4 düzeylerinin yüksek, TSH düzeyinin ise düşük olmasıyla doğrulanır. Sonuçlar birkaç gün içinde alınabilir. Komplikasyonlara (ilave sorunlara) yol açmamış hipotiroidisi olan hastalarda, genellikle doktor daha kapsamlı değerlendirmelere gerek görmeksizin ilaç yazacak ve tedaviyi izleyecektir. Öte yandan hipertiroidi ya da Tiroit bezinde anormal bir büyüme bulunan hastaların çoğu daha ileri incelemeler ve tedaviye ilişkin öneriler için bir endokrinologa (hormonal hastalıklar uzmanına) sevk edilecektir.

Tiroit hastalığı oldukça sık görülür ve Türkiye’de nüfusun %5-56’ sında hipertiroidi, hipotiroidi ya da Tiroit bezinde anormal büyüme (guatr ya da nodül) saptanır. Tiroit hastalıklarının çoğu başarıyla tedavi edilebilir; hatta seyrek görülen bir hastalık olan Tiroit kanseri bile erken fark edilir ve gerektiği gibi tedavi edilirse yaşam beklentisinde bir kısalmaya neden olmaz.

Tiroit hastalığı bazı ailelerde daha sık görülmekle birlikte bu konuda önceden tahmin yürütmek mümkün değildir. Ayrıca Tiroit hastalıklarının bazı türlerinde şeker hastalığı ya da pernisiyöz anemi gibi bazı hastalıkların görülme riski artıyor. Bütün Tiroit hastalığı türleri kadınlarda daha sıktır.

 

Ahmed, Kuzey Pakistan’daki yüksek dağlarda yer alan bir köyde doğmuş ve çocukluğunun büyük bir bölümünü orada geçirmişti. Yirmi yaşında mühendislik eğitimi görmek için İngiltere’ye geldi ve rutin tıbbi muayenede guatrı olduğu görüldü. 
Kendini iyi hissediyordu ve Tiroit testleri normaldi.

Ahmed, doktora, köylerinde yaşayan insanların çoğunda guatr olduğunu söyleyince, guatrın iyot eksikliğine bağlı olduğu sonucuna varıldı. Anlaşıldığı kadarıyla aldığı besinlerdeki iyot hipotiroidi gelişmesini önlemeye yeterliydi, ama yaşamının kalan bölümünü dünyanın iyot eksikliği olmayan bir bölgesinde geçirmeye karar vermesine karşın büyük bir olasılıkla guatrı aynen kalacaktı.