Haberi Paylaş

Google Yahoo Facebook Mixx Digg StumbleUpon Del.icio.us reddit Bu Nedir?

Tiroksin (T4) hormonu düzeyi ve Tiroit uyarıcı hormon (TSH) düzeyi normal olan bazı hastalar halsizlik, kilo alma ve depresif ruh hali gibi belirtilerinin Tiroit bezinin az çalışmasına bağlı olduğuna inanır. Bu gibi yanlış kanıların yerleşmesinde gazetelerde ve dergilerde çıkan çok sayıda makalenin ve internette verilen yanlış bilgilerin önemli bir rolü vardır. Ne yazık ki sayıları az da olsa bazı doktorlar kan testlerinin normal olmasına karşın, hatta bazen kan testi yapma gereği bile duymadan hipotiroidi tanısı koyup tedavi uygulayabiliyor. Genellikle bu gibi doktorların Tiroit hastalıklarıyla ilgili hiçbir eğitimleri yoktur ve çoğunun amacı bu uygulamalardan maddi çıkar sağlamaktır. Aşağıda, Tiroit hormonu tedavisinden yarar göreceğine inanan hastaların sıkça sorduğu soruları ve yanıtlarını incelerseniz, kandaki T4 ve TSH düzeyleri normalken Tiroit bezinin az çalışmasının mümkün olmadığına ikna olacağınızı umuyoruz.

 

Tiroit bezinin az çalışması durumunda görülen belirtiler özgül belirtiler değildir. Bir başka deyişle, başka sorunları olan hastalarda da benzeri belirtiler görülebilir. Örneğin, orta yaşlı kadınların çoğunda kilo alma sorunu vardır ve bu çabuk yorulmaya neden olabilir. Menopoz da aynı sonucu doğurabilir. Ayrıca yorgunluğun nedeni evde ve işteki stres de olabilir. Çoğumuz zaman zaman depresif bir ruh haline girebiliriz. Ayrıca son zamanlarda geçirilmiş bir virüs hastalığı da uzun süre halsizliğe neden olabilir. Tiroit testleri normalse, Tiroit bezinin az çalıştığı konusunda ısrar etmenin hiçbir anlamı yoktur. Bunu yerine, başka tanılar üzerinde durmak, yaşam biçiminde belli değişiklikler yapmak ya da evdeki veya işteki güçlükleri ele almak gerekir.

 

Laboratuvardan laboratuvara küçük bazı farklar olmakla birlikte, benim çalıştığım hastanede kandaki serbest tiroksin (FT4) için normal referans değerleri litrede 10-25 pikomol’dür (pmol/l, ya da 0.77-1.94 ng/dl). Sizin serbest T4 değeriniz 14 pmol/l (1.08 ng/dl) çıkarsa, bunun 20 pmol/l (1.55 ng/dl) olması gerekmiyor mu diye sorabilir ve bu durumda da belirtilerinizi gidermek için size T4 verilmesi gerekip gerekmediğini merak edebilirsiniz. Bu sorunun yanıtını hipofiz hormonunuz, yani TSH verecektir. Sağlıklı bir kişide kandaki T4 düzeyi sabittir ve günden güne, aydan aya, yıldan yıla değişmez. Bu düzeydeki herhangi bir düşüş hipofiz bezi tarafından hemen fark edilir ve tiroidin daha fazla T4 üreterek kandaki eski düzeyi sağlaması için hipofiz bezi TSH üretimini artırır. Normalde 20 pmol/l (1.55 ng/dl) olan serbest T4 düzeyi, normal sınırlar içinde kalmakla birlikte 14 pmol/l (1.08 ng/dl) düzeyine düştüyse, kandaki TSH düzeyi anormal ölçüde yükselecektir ve bu kişiye tiroksin tedavisi uygulamayı düşünmek gerektiğini gösterecektir. Kandaki serbest T4 düzeyinin 14 pmol/l (1.08 ng/dl) olmasına karşın TSH düzeyi normalse, bu, serbest T4 düzeyinin sizin için uygun ve gerçekte doğduğunuz günden beri bu değerde olduğunu gösterir.

Bununla birlikte doktorlar, örneğin 10 pmol/l (0.77 ng/dl) gibi normal düşük bir serbest T4 değerine 3.2 mÜ/l gibi normalin üst sınırına yakın (3.5 mÜ/l’ye kadar değerler normal kabul edilir) bir TSH değerinin eşlik etmesi durumunda, bu tablodan kuşkulanacaktır. Çünkü bu durum, özellikle kanınızda tiroide karşı antikorlar da varsa, sizde bir otoimmün Tiroit hastalığı olabileceğini gösterir. Çoğu doktor, tedaviye dramatik bir yanıt alınmasını beklememekle birlikte, gelecekte daha ağır bir hipotiroidinin başlamasını önlemek için size tiroksin verecektir.

 

Araştırmalar gerçek ilaç aldıklarını sanan, oysa herhangi bir ilaç içermeyen ve plasebo denilen sahte ilaçların verildiği kişilerin yüzde 20’sinin hastalıkları ne olursa olsun kendilerini daha iyi hissettiklerini gösteriyor. Bu “plasebo etkisi” birkaç hafta, hatta birkaç ay sürdükten sonra azalarak yok olur. Tiroit testlerinizin normal çıkmasına karşın tiroidinizin az çalıştığına inanıyorsanız, tiroksin kullanırken kendinizi iyi hissederseniz, bunun nedeni size istediğiniz ilacı yazan “sempatik” bir doktorla kurduğunuz olumlu ilişki olabilir. Benzer durumdaki hastalara birkaç hafta boyunca, hangisini aldıklarını bilmeden plasebo ya da tiroksin verildiğinde, aradaki farkı söyleyemedikleri görüldü. Bir başka deyişle, kan testleri normal olmasına karşın halsizlik ve kilo alma gibi belirtiler nedeniyle Tiroit bezlerinin az çalıştığına inanan kişilerin tiroksin tedavisinden sağladıkları yarar, ilaç içermeyen sahte tabletlerin sağladığı yarardan fazla değildir.

 

Günde 50 ile 75 mikrogram dozunda tiroksin almanın hastaların çoğu açısından herhangi bir sakıncası yoktur. Ancak “plasebo etkisi” zamanla yok oldukça, giderek dozu artırma gereği duyabilirsiniz; bu da tiroidin fazla çalışmasında görülene benzer belirtilerin ortaya çıkmasına yol açar. Özellikle hayvandan elde edilmiş Tiroit özünde olduğu gibi, tiroksin ve triiyodotironini birlikte kullanıyorsanız bu olasılık daha da artar. Kısa dönemde belki biraz kilo kaybettiğiniz ve bol enerjiyle dolduğunuz için çok memnun olabilirsiniz, ama uzun dönemde kişinin zorla geliştirdiği hipertiroidi giderek Kemik Erimesi ne (osteoporoz) ve kırık olasılığının artmasına, kalpte ritim düzensizliklerine (atriyal fibrilasyon), kalp yetersizliğine, inmeye, hatta ölüme yol açabilir.

 

Böbreklerin üzerinde yer alan böbreküstü bezleri yeterince kortizol (hidrokortizon) üretmeyince Addison hastalığı görülür. Zaman zaman bu hastalık otoimmün hastalığın yol açtığı gerçek hipotiroidi bulunan kişilerde de gelişebilir. Bununla birlikte Tiroit bezinin az çalıştığını düşündüren belirtileri olan, ancak Tiroit kan testleri yapılmayan ya da normal sonuç veren kişilere bir doktorun Tiroit hormonu, bunun yanında bir de steroid vermesini haklı gösterecek hiçbir gerekçe olamaz. Gerekli testleri yapmaksızın böbreküstü bezlerinin iyi çalışmadığı inancıyla steroid tedavisi uygulamak ağır bir hekim hatasıdır.