Haberi Paylaş

Google Yahoo Facebook Mixx Digg StumbleUpon Del.icio.us reddit Bu Nedir?

Alerjiniz olabileceğini düşünüyorsanız sorununuza doğru tanı konulması önemlidir. Böylece doğru ilaçlar verilir ve bir tedavi planı oluşturulabilir. Sorun alerjiden kaynaklanmıyorsa esas nedenin ne olduğunu araştırabilirsiniz. Bu bölümde birbirinden farklı alerji testleri ile her testin ne zaman gerekebileceği, testlerin avantaj ve dezavantajlarıyla ilgili bilgiler verilmektedir.

 

Doktorunuz en az bir test yapmak isteyecektir. Daha önce alerjik bir reaksiyon geçirmişseniz ve nedenini bilmiyorsanız, testle sorumlu alerjeni saptamak mümkün olabilir. Alerjik reaksiyonunuzun nedenini bilseniz bile tanının, özellikle alerjik reaksiyon ağırsa, herhangi bir alerji testiyle doğrulanması gereklidir. Alerjik bir durumun tedavisi, uzun süren, zaman alan ve pahalı tedaviler gerektirebilir, bu nedenle önceden doğrulanması yararlıdır. Sizdeki sorunun gerçek bir alerji mi yoksa intolerans ya da aşırı duyarlılık sonucu oluşan bir durum mu olduğu konusunda karışıklık varsa alerji testleri yararlı olacaktır. İşyeri alerjilerinin işveren açısından yasal bazı sonuçları vardır, bu nedenle mutlaka alerji testleriyle doğrulanmalıdır.

 

Alerji testi sonuçları, sorununuzun tüm ayrıntılarını göz önüne alacak bir uzman tarafından yorumlanmalıdır. Bunun nedeni alerji testlerinin her zaman açık bir evet/hayır yanıtı sağlamaması, bunun yerine klinik bilmecenin çözümüne yönelik bir ipucu vermesidir.

 

Sizin için hangi testin uygun olduğu, alerjik reaksiyonunuzun ayrıntılarına bağlıdır; yaşınız, vücudunuzda hangi bölgelerin etkilendiği, olası nedenler, reaksiyonun ne derece şiddetli olduğu, gibi.

 

Alerji tanısında kullanılan her testte şu özellikler bulunmalıdır:

•  uygun olmalı (olası kuşkuluları içermeli),

•  standart olmalı (böylece bir merkezdeki sonuçlar bir başkasında elde edilen sonuçlarla karşılaştırılabilir),

•  yinelenebilir olmalı (böylece farklı zamanlarda tekrarlandığında benzer sonuçlar alınabilir),

•  özgül olmalı (yalnızca testin uygulandığı alerjili kişilerde pozitif sonuç alınır),

•  duyarlılığı yüksek olmalı (pozitif sonuç vermesi gereken bir durumda yanlışlıkla negatif çıkmaz).

 

Hiçbir alerji testi mükemmel değildir, ancak her birey için doğru test seçilerek alerjik  sorunların çoğuna doğru tanı koymak mümkündür. Sorunlarınızla başa çıkmakta özellikle zorlanıyorsanız alerji konusunda uzmanlaşmış bir dahiliyeciye başvurmanız ya da devlet sosyal güvenlik kapsamı içindeyseniz böyle bir uzmana sevkinizin yapılmasını istemeniz gerekir.

 

Doğrudan deri testi alerji tanısında en yaygın kullanılan testtir. Deri testi, güvenli ve belli bir alana uygulanan bir testle kişiyi bir alerjenle karşı karşıya bırakma yöntemidir ve bu testle çok duyarlı bir şekilde gerçek alerjik reaksiyonun varlığı gösterilebilir. Deri testi çok güvenlidir ve istenmeyen olaylar çok nadir görülür. Bununla beraber, ağır alerjik reaksiyon gelişme riski yüksek olan kişilere deri testinin hastane ortamında yapılması gerekir. Herhangi bir ilaç

kullanmaktaysanız testi yapan kişiye bunu söylemelisiniz: antihistaminikler, kortikosteroidler ve kimi antidepresanlar test sonucunu etkileyebilir. Deri testi çok küçük çocuklarda ve yaşlılarda güvenilir olmayabilir.
 
Deri testleri genellikle önkolun iç kısmına yapılır ancak küçük çocuklarda genellikle sırt derisi kullanılır. Test yerleri bir kalemle işaretlenir ve seçilen konsantre alerjen özünden sadece birer damla buralara damlatılır. Derinin yüzeyi damlanın içinden steril bir lansetle (1 mm uzunluğunda küçük keskin uçlu bir alet) nazikçe çizilir. Derinin üstünde geriye kalan bütün alerjenler emici bir bezle silinir ve on dakika sonra oluşan reaksiyonların çapı ölçülür.Bütün bu süreç her antijen için tekrarlanır.

 

Küçük soluk bir kabarıklık pozitif sonuca işaret eder, çevresinde kızarıklık ve kaşıntı oluşabilir. Alerjenlerle testin yanı sıra, işlemin güvenilirliğini test etmek için deride iki çizik daha yapılır ve bunlarda serum fizyolojik solüsyonu (negatif kontrol için) ve histamin solüsyonu (pozitif kontrol için) kullanılır. Serum fizyolojik solüsyonuna yanıt herkeste negatif olmalıdır. Sizde pozitif sonuç çıkıyorsa, bu cildinizin çok duyarlı olduğunu ve testin güvenilir olmayacağını gösterir. Histamine yanıtın ise herkeste pozitif olması gerekir. Değilse, cildiniz, belki kullandığınız bir ilaç yüzünden normal yanıt vermiyordur ki bu durumda da test güvenilir değildir.

 

Deri testi acısızdır ve küçük çocuklar bile işlemi iyi tolere eder. Pozitif reaksiyonlar kaşıntılı olabilir, ancak genellikle bu durum bir saatten kısa sürer.

 

Deri testi çok duyarlı bir testtir. Bu nedenle de, eğer sonuç negatifse test edilen maddeye karşı alerjiniz olmadığından oldukça emin olabilirsiniz. Buna karşılık, pozitif reaksiyon her zaman o sırada alerjiniz olduğu anlamına gelmez. fiu anda size sorun yaratmayan ancak geçmişte yaratmış ya da gelecekte yaratabilecek gizli ya da gecikmeli (latant) bir alerji olabilir.

 

Deri testi pahalı olmayan, basit ve hızlı bir test yöntemidir ve çok sayıda alerjeni aynı anda test etmek mümkündür, ancak kolunuzda 16’- dan fazlasını test etmek için yeterli yer olmayabilir.

 

Flaster testi

Bu test alerjiden kuşkulanılan kontakt dermatit vakalarında kullanılır. Genellikle sırt derisine uygulanır; uygulanan bölgenin tüysüz ve herhangi bir hastalığın görülmediği bir yer olması önem taşır. Oldukça basit ve güvenli bir test biçimidir, ancak ağır vakalarda teste yanıt olarak kaşıntı ya da su kabarcıkları oluşabilir. Bu testte, önce uygun konsantrasyonlardaki alerjenler yumuşak beyaz parafinle karıştırılır (parafin alerjenlerin deri yüzeyine daha kolay nüfuz edebilmesini sağlar), sonra da büyüklüğü hemen hemen yeni 100 bin liralıklar kadar olan metal disklerin üzerine yayılır. Bu diskler derininin üzerine yerleştirilir ve yapışkan bir şasterle üstü kapatıldıktan sonra 48 saat bekletilir. Diskler alınıp atıldıktan sonra deride herhangi bir kızarma, şişme ya da kabarcıklar olup olmadığına bakılır. Kırk sekiz saat sonra bir kez daha muayene edilir.

 

Bu testin sonuçlarını yorumlamak kolay değildir ve kullanılanmalzeme ve kişisel alerji öyküsü hakkında geniş bilgi sahibi olmayı gerektirir. Özenli bir şekilde yapıldığında, şaster testi kontakt dermatit tanısı için çok yararlı bilgiler sağlayabilir.

Özgül alerji antikorları (IgE) radioallergosorbent testiyle (RAST) ölçülebilir. Bu test yardımıyla bağışıklık sisteminizin kuşkulu bir alerjene, örneğin ev tozu akarına karşı yüksek düzeyde IgE ürettiği doğrulanabilir. Bu test için genelde koldaki bir toplar damardan enjektörle biraz kan örneği alınması gerekir. Alınan örnek bu testte uzmanlaşmış bir laboratuarda incelenir. Sonuçlar genellikle birkaç gün içinde alınır. Deri testi yapmanın olanaksız olduğu, örneğin hastanın antihistaminik lacını alerjiye bağlı hastalığı kötüleşmeden kesemediği durumlarda bu test özellikle yararlıdır. Yaygın egzama veya dermatit de deri testini zorlaştırır. RAST testi sonucunun dikkatle yorumlanması da önem taşır, çünkü alerjisi olmayan kişilerde pozitif sonuç alınabileceği gibi, bu özgül alerjinin bulunduğu kişilerde bazen negatif sonuç alınabilir.

 

Kimi durumlarda alerjiye tanı koymanın ve bu tanıyı doğrulamanın en iyi yolu kişiyi kuşkulanılan alerjenle bilerek, ancak dikkatle ve kontollü bir şekilde karşı karşıya getirmektir.

Alerjen uygun bir yoldan verilmelidir. Örneğin, sorun hışıltılı solunum ya da astımsa, alerjeni nefesle içe çekmek gerekir. Bir gıdadan kuşkulanılıyorsa test ağızdan verilmelidir. Bu tür testler, alerjene karşı ağır alerjik reaksiyon ya da anafilaksi gelişmiş kişilere hiçbir zaman uygulanmaz.

 

İdeal olan, hem alerjen hem de plasebo (alerjen içermeyen) maddelerinin kullanılması ve ne hastanın ne de testi yapanın, hangisini hangisi olduğunu bilmemesidir; bu yönteme çift kör plasebo kontrollü yükleme adı verilir. Test maddelerini hazırlayan ve kayıtları tutan bir üçüncü şahıstır. Testin böyle yapılmasının nedeni, testi yapan ya da testin uygulandığı kişilerin varsa önyargılardan etkilenmesini engellemektir.

 

Bu test, gıda alerjisinden kuşkulanıldığı, ancak nedenin açık olmadığı durumlarda kullanılabilir. Örneğin, birçok farklı yiyecekle deri testinde pozitif sonuç alınırsa bunlardan hangisinin semptomlara yol açtığı açıkça anlaşılamayabilir. Bu çift kör gıda yükleme testinin sonuçları genellikle çok açıktır ve yiyecek semptoma yol açmadığında alerji olasılığı dışlanabilir. Bu tür testler, ağır alerjik reaksiyona yol açabileceğinden HİÇBİR ZAMAN evde yapılmamalıdır.

 

Çeşitli akciğer işlev testleri astım tanısı koymak ya da özellikle tedavide yapılan değişikliklerden sonra hastalığın seyrini izlemek üzere uygulanabilir.

 

En sık kullanılanı doruk ekspiratuar akımdır. Doruk ekspiratuar akım ölçer (doruk akım ölçer) elde tutulan küçük bir aygıttır ve akciğerlerden çıkan havayı ölçer. Ne kadar güçlü  üfleyebilirseniz sonuç o kadar yüksek çıkar. Astımınız varsa, doruk akımınızın akciğerleri normal olan bir kişiye göre daha düşük çıkması olasıdır, ayrıca sonuçlar günden güne farklılık gösterebilir. Bu nedenle sizden doruk akım ölçümü sonuçları nızı en az bir hafta, çoğunlukla daha da uzun bir süre boyunca sabah ve akşam kaydetmeniz istenecektir.

 

Doruk akımlarınızı kaydetmeye alışkınsanız bu ölçümler, astımınızın kontrolden çıkmak üzere olup olmadığını ve ilacınızı artırmanız gerekip gerekmediğini değerlendirmede özellikle yardımcı olabilir. Doruk akım, astımlarının ne ölçüde kötü olduğunu değerlendirmede güçlük çekenlere yardım eder.

 

Doruk akım ölçerler astımın günlük tedavisinde son derece yararlı bilgi sağlayabilir. Siz ve doktorunuz, semptomlarınıza ve doruk akım ölçüm sonuçlarına dayanarak ne kadar tedaviye gereksiniminiz olduğunu belirleyecek bir plan üzerinde anlaşabilirsiniz. Böylece, semptomlarınızdaki değişiklikleri her seferinde tıbbi yardım almaya gerek duymadan tedavi edebilirsiniz.

 

Bazen doktorunuz semptomlarınızı, ayrıca bu semptomlara yol açtığından kuşkulandığınız faktörlere ilişkin ayrıntıları da her gün not etmenizi isteyebilir. Bu, sizin ve doktorunuzun çeşitli tetikleyiciler ve semptomları nız arasındaki ilişkiyi anlamanıza yardım eder. Alerji çoğunlukla dönem dönem soruna yol açtığından doktorunuzu görmeye gittiğiniz günlerde tamamen iyi olabilirsiniz. Semptom günlüğü doktorunuza semptomlarınızın sıklığını ve şiddetini anlatmanın doğru bir yoludur ve nedenler konusunda ipuçları da verebilir.

Kimi zaman alerjik bir hastalığa doğru tanı koymak çok zor olabilir; tanıya ulaşmanın yararlı bir yolu uygun bir anti-alerji tedavisine başlamak ve semptomların düzelip düzelmediğini gözlemlemektir. Bu uygulamaya tedavi denemesi adı verilir. Tabii ki doktorunuz potansiyel riskleri ve yararları tartacak ve güvenli olmadığı sürece herhangi bir tedavi uygulamaya başlamayacaktır. Böylesi bir durumda bir semptom günlüğü (veya astımda, doruk akım ölçümleri) tedavinin etkisini izlemede son derece yararlı olabilir.

 

Bazen, ilaç şeklindeki bir tedavi yerine yaşadığınız ortamı değiştirmek ya da özel bir antijenden sakınmak gerekli olabilir. Bir sonraki bölümde, alerjenlerden kaçınma üzerine daha ayrıntılı bilgi bulacaksınız.

 

Alternatif ya da tamamlayıcı tıp dalında uzmanlaşmış kişiler bazen klasik tıbbi değerlendirmede yer almayan testler kullanır. Bunlar iyi yürütülen klinik çalışmalarda bilimsel olarak değerlendirilmemiştir. Birçoğu kabul edilmiş herhangi bir bilimsel teoriye dayanmaz. Alternatif terapistler bu testlerden yararlı bilgiler edinildiğini iddia etseler de, bu iddialar herhangi bir kanıtla desteklenmemiştir ve geleneksel tıbba bağlı doktorlar bunların değeri konusunda ikna olmuş değildir. Alternatif testlere örnek olarak uygulamalı kinezyoloji sitotoksik test, provokasyon-nötralizasyon, Vega testi, saç analizi ve nabız testi verilebilir.

 

Bu testte kas gücü, kuşkulu bir alerjenle temas öncesi ve temas sonrasında ölçülür. Test alerjinin iskelet kasının gücünü etkilediği teorisine dayanmaktadır.

 

Test, gıda alerjisinin lökositlerin şekil ve boyutunda değişikliklere neden olduğu yolunda henüz kanıtlanmamış bir teoriye dayanmaktadır.

 

Bu testte, alerjiye yol açtığından kuşkulanılan madde, giderek artan dozlarda dil altına ya da enjeksiyonla deri altına alerjik yanıtı düşündürecek bir “duygu” yaşanıncaya dek uygulanır. Semptom ve duyguların yoğunluğu ya da niteliği standart hale getirilmemiştir ve araştırılan semptomlara benzemesi de gerekmez. Daha sonra semptomların kaybolduğu belirtilinceye dek, kuşkulanılan madde konsantrasyonundan verilir.

 

Bu testte bir alerjenle temas öncesi ve sonrasında vücudunuzun ürettiği elektromanyetik alanlar ölçülür.

 

Saç incelenerek görünüşü ve kimyasal içeriği bir takım tıbbi sorunlara tanı koymak için kullanılır.

 

Herhangi bir alerjenle temastan sonra nabız hızında kaydedilen değişikliklerin o maddeye karşı alerji açısından tanı koydurucu olduğu iddia edilmiştir. Bu test genellikle gıda alerjisinden kuşkulanıldığında kullanılır.

 

Bu testlerin hiçbirinin tıbbi bir değeri olduğu kanıtlanmamıştır.