Haberi Paylaş

Google Yahoo Facebook Mixx Digg StumbleUpon Del.icio.us reddit Bu Nedir?

İlgili Sayfalar

İritabl Bağırsak Sendromu Giriş

Sindirim sistemi

Belirtiler nelerdir?

Ağrıyı anlamak

İBS’nin nedenleri

Bağırsak sendromuna tanı koymak

Kabızlık

İshal

İlişkili belirtiler

Tedavi

Şimdi neler olacak?

İshal sık sık, yumuşak ya da sıvı şeklinde dışkılamadır. Bazen, dışkılama sonrası hafifleyen şiddetli karın ağrısıyla birlikte görülür:

• Akut ishal aniden ortaya çıkar ve kısa süre devam eder.
• Kronik ishal kişiyi uzun süre etkiler.

Bazıları acil tuvalete gitme gereksinimiyle, sık sık, az miktarda ve sert dışkı yapar. Bu gerçek ishal değildir ve rektum İBS'deki gibi tahriş olduğunda ya da kolitteki gibi iltihaplı olduğunda görülür.

İSHALE YOL AÇAN NEDİR?

Akut ishal, besin zehirlenmesi ya da diğer bağırsak enfeksiyonu tiplerinde olduğu gibi kan dolaşımı ndan bağırsaklara çok fazla sıvı geçtiğinde (salgılandığında) gelişir. Bazı laksatifler benzer bir yanıtı uyararak etki eder (ozmotik laksatifler). İshal, bağırsak içeriğinin çok hızlı ilerlemesi nedeniyle kan dolaşımı na geri dönen sıvı miktarının azalmasının bir sonucu da olabilir. Anksiyetenin ishale yol açmasının bir nedeni budur.

Bağırsakların baş edebileceğinden daha fazla sıvı almak da bağırsak hareketlerinde artışa yol açabilir. Bu durum çok seyrek görülür, ancak çok fazla bira içmenin ishale yol açmasının nedenlerinden biri de budur. Tabii, aşırı Alkol bağırsağı tahriş ederek de aynı etkiye yol açabilir. Bazen antibiyotik tedavisi de akut ishalle sonuçlanabilir.

İshal uzun süre devam ederse, en olası neden İBS'dir. Bağırsak normalden daha yumuşak ya da daha sık dışkı üretir ancak bağırsakta hastalık yoktur.

Akut ishal birkaç gün içinde düzelmezse doktora başvurmalısınız. şiddetli ishalle birlikte su kaybı (ağız kuruluğu, gevşek cilt, çökmüş gözler) varsa ya da yaşınız 60'ın üstündeyse hemen doktora gidin. Sıvı dışkıda kan ve/veya kilo kaybınız varsa yine derhal doktora başvurmalısınız.

DOKTOR NE YAPAR?

Gerekli sorulardan ve genel bir muayeneden sonra doktor genellikle kayganlaştırılmış, eldivenli parmağıyla rektumunuzu (dışkı çıkış yolu) muayene edecektir. Doktor şunları yapmak isteyebilir:

• Bağırsağın iç yüzeyini görmek için proktoskop ya da sert sigmoidoskop gibi bir görüntüleme aygıtı kullanabilir.
• Enfeksiyon olup olmadığını görmek için dışkı örneğinin laboratuvarda incelenmesini isteyebilir.
• Kan testleri isteyebilir.
• Bağırsakların incelenmesi için baryumlu röntgen isteyebilir.
• Esnek sigmoidoskop ya da kolonoskopla bağırsak içinin incelenmesini ve herhangi bir anormallik varsa örnek alınmasını isteyebilir.

Bir enfeksiyon olup olmadığını anlamak için doktorunuz dışkı örneğinin laboratuvarda incelenmesini isteyebilir.

İLAÇ TEDAVİSİ

İshale karşı ilaçlar tuvalete çok sık çıkıyorsanız yararlıdır, ancak karındaki rahatsızlığın ishal nöbetlerine dönüşme eğilimi olduğunda kabızlığın kötüleşmesine neden olur. Gece alındığında, İBS'nin daha önce anlatılan "ağrısız ishal" biçiminin ayırt edici özelliği olan sabah erken saatlerde dışkılama sıklığını azaltabilir. Sık kullanılan üç ishal ilacı vardır; kodein fosfat, difenoksilat ve loperamid birçok vakada aynı ölçüde etkilidir, ancak bunlardan biri sizin için daha uygun olabilir ya da daha az yan etkiye yol açabilir.

Toplardamarın daha belirgin hale gelmesi için bir turnike kullanılır.
Doktorunuz kan örneği vermenizi isteyebilir

DIŞKISINI TUTAMAMA (DIŞKI KAÇIRMA, FEKAL İNKONTINANS) NEDİR?

Çoğumuz için bağırsaklarımızı kontrol edebilmemiz olağandır. Bağırsaktan gaz, sıvı ya da katı dışkı (gaita) çıkışını kontrol etmeyi düşünmemiz pek gerekmez. Belki ani ve şiddetli ishal nöbetleri dışında başımıza ne "kaza" gelir ne de "tuvalete yetişemez" halde oluruz.

Ancak bazen bağırsak ya da çıkış yolunu (anüs) çevreleyen kas halkası (büzgen kas) düzgün çalışmadığından kontrol yitirilir. Bağırsağın içindekiler kaçırılır ve bu durum son derece rahatsız edici olabilir. Dışkı kaçırma, istenmeyen bir zamanda bağırsaktan dışkı, sıvı ya da gaz kaçırılmasıdır. Her yaşta olabilir ve her 20 kişiden birinde görülür. Yıllar önce düşünüldüğünden kesinlikle daha sıktır. Basit testlerle sorunun nerede olduğu genellikle gösterilebilir ve tedavi sıklıkla etkilidir.

BAĞIRSAKLARIMIZI NORMALDE NASIL KONTROL EDERİZ?

Normalde, bağırsaklarla çıkış yolunu çevreleyen kas halkası (anal büz-gen kas) birlikte hareket ederek biz hazır oluncaya dek bağırsak içeriğinin dışarıya çıkmamasını sağlar. Bağırsak içeriği bağırsak boyunca yavaş yavaş ilerler. Büzgen kasın (sfinkter) anüsü kapalı tutan iki ana kası vardır: anüsü dinlenme sırasında kapalı tutan iç halka (iç anal büzgen kas) ve zorlanırken, öksürürken veya hapşırırken fazladan koruma sağlayan dış halka (dış anal büzgen kas). Bu kaslar, kasları besleyen sinirler ve bağırsak içinde ve büzgen kasta hissedilen duygu, hep birlikte büzgen kasların sıkıca kapalı kalmasına katkıda bulunur. Bu denge kontrolümüzü (ya da kendimizi tutmayı) sürdürmeyi sağlar.

Doktorunuz bağırsağınızın baryumlu röntgenini isteyebilir. Baryum X ışınlarının geçmesine izin vermeyen, bu yüzden de röntgen filmlerinde iyi görülebilen koyu bir sıvıdır.

KENDİMİZİ TUTAMAMAYA YOL AÇAN NEDİR?

Dışkı kaçırma sıklıkla anal büzgen kasların düzgün çalışmamasına bağlıdır. Büzgen kaslarda ya da bu kasları kontrol eden sinirlerdeki zedelenme, aşırı güçlü bağırsak kasılmaları ya da bağırsaklardan giden duyusal iletilerdeki değişiklikler, hepsi de bu işlev bozukluğuna yol açabilir.

Bağırsak ve anal büzgen kasları birlikte çalışarak biz hazır oluncaya dek bağırsak içeriğinin dışarıya çıkmamasını sağlar.

Her yaştan erkek ve kadında kendini tutamama olabilir, örneğin:

• Çocuklar ve ergenler; anormal bir büzgen kasla doğanlar ya da sürekli kabız olanlar (sürekli ıkınma büzgen kasları etkileyebilir).
• Kadınlar, doğumdan sonra; genellikle büzgen kastaki bir yırtık (gizli ya da açık) neden olur.
• Büzgen kasında hasar ya da enfeksiyon olan her yaştan insan; o anda ya da yaşamlarının sonraki bir döneminde etkilenebilir.
• Enflamatuar bağırsak hastalığı ya da İBS'si olanlar; çünkü bağırsak çok duyarlıdır ve güçlü bir biçimde kasılır.
• Yaşlılar zihinsel yetilerdeki gerileme ya da gençlikte meydana gelen bir büzgen kas zedelenmesi sonucunda kabızlık ya da aşırı dışkılama nedeniyle.
• Multipl skleroz, inme ya da epilepsi gibi hastalıkları olanlar bu hastalıklar büzgen kası besleyen sinirlerde zedelenmeye neden olur.

HANGİ TESTLER GEREKEBİLİR?

Büzgen kas işlev testleri görece basit, hazırlık gerektirmeyen, uygulaması çabuk ve genellikle ağrısızdır. Basit basınç ölçerlerle, örneğin kasların gücü, duyusu ve sinir işlevi test edilebilir. Ultrason incelemesi her iki büzgen kas halkasının ayrıntılı bir görüntüsünü verir ve bir ya da ikisinin hasar görüp görmediğini ortaya çıkarır. Bu test rahatsızlık vermez, yalnızca beş dakika sürer ve radyasyon kullanılmaz.
Söz konusu testler bu konuda uzman doktorlarca yapılır.

TEDAVİ NEDİR?

İshal ilaçları şu durumlarda yararlıdır:

• Bağırsak çok sıkıştığında (acilen tuvalete gitme gereksinimi)
• Dışkı çok yumuşak olduğunda
• Büzgen kaslar zayıfladığında

İlaçlar çeşitli şekillerde yararlı olur. Bağırsak hareketini azaltır, dışkıyı sertleştirir ve büzgen kası sıkılaştırır. Büzgen kaslarında boşluk yaratan bir zedelenme olduğunda anüs çevresindeki deriden yapılan bir ameliyat sıklıkla sorunu tamamen çözer. Büzgen kas sinirlerinde bir zedelenme olduğunda, büzgen kası sıklaştırmaya yönelik farklı bir ameliyat bazen yararlı olur.

Günümüzde bağırsağı dışkının varlığına karşı daha duyarlı kılmak için yeniden eğitmek, böylece gerektiğinde büzgen kasın kasılmasını sağlamak için biyolojik geribildirim gibi teknikler mevcuttur.

Alışveriş yapma, dışarıya çıkma gibi etkinlikleri kişinin kendini en güvende hissettiği zamanlarda yapmak iyi bir fikirdir.

ÖNEMLİ NOKTALAR

İshal, sık, yumuşak ya da sıvı şeklinde dışkı anlamına gelir; akut ishal genellikle kendiliğinden düzelir, öte yandan kronik ishal sıklıkla rektal, baryumlu röntgen ya da endoskop muayenesiyle daha ileri incelemeler gerektirir. Kronik ishalin en sık görülen nedeni İBS'dir. Kodein, difenoksilat ve loperamid gibi ishal ilaçları genellikle etkilidir. Dışkısını tutamama özellikle yaşlılarda ve zor ya da uzamış doğum yapan kadınlarda oldukça sıktır; bu sorunlar basit testlerle belirlenebilir ve çeşitli tedaviler uygulanabilir.

Bu yazı 31489 kere okundu.