Haberi Paylaş

Google Yahoo Facebook Mixx Digg StumbleUpon Del.icio.us reddit Bu Nedir?

İlgili Sayfalar

İritabl Bağırsak Sendromu Giriş

Sindirim sistemi

Belirtiler nelerdir?

Ağrıyı anlamak

İBS’nin nedenleri

Bağırsak sendromuna tanı koymak

Kabızlık

İshal

İlişkili belirtiler

Tedavi

Şimdi neler olacak?

Geçmişte, sadece belirtilerinizin olası tüm nedenleri dışlandıktan sonra sizde İBS olduğu söylenirdi. Günümüzde, İBS tanısı diğer hastalıklardan bağımsız olarak konulur. Yapılan herhangi bir testin negatif olması çok rahatlatıcıdır ve belirtilerinizin bağırsak spazmı, gaz ve/veya "tembel bağırsakla" ilişkili bağırsak işlev bozukluğu sonucu olduğunu doğrular. Belirtileriniz rahatsızlık verici olsa da, herhangi bir komplikasyona yol açmayacağını bilmek de rahatlatıcıdır. Enflamasyon, ülser ya da kanser korkusu gibi bütün endişelerinizi doktorunuza söyleyin ki bu konuda size yardım edebilsin.

DOKTORUNUZ NE YAPAR?

Size kanser gibi ciddi bir hastalığınız olmadığı konusunda güvence verir. Bazı kişilerde belirtilerin hacim artırıcı laksatifler, ishal kesiciler ya da spazm gidericilerle tedavi edilmesi gerekebilir. Bazı kişilerde jinekolojik hastalıklar gibi bağlantılı sorunlar için tedavi gerekebilir. Bazı kişiler kısa süreli anksiyolitik ya da antidepresan tedavisinden yarar görebilir.

PSİKOLOJİK TEDAVİLER

İBS'li birçok kişide belirtilerin kötüleşmesine yol açan anksiyete de vardır. Bazı psikolojik tedavilerin bu konuda yararı dokunabilir.

Gevşeme tedavisi
Kasetlerden kolayca öğrenebileceğiniz en basit Psikoterapi biçimidir. İBS'ye stresin katkısı varsa, gevşeme, belirtilerinizin hafiflemesine yardım edecek, kendinizi daha iyi, daha güvende hissetmenizi sağlayacak ve her şeyin denetim altında olduğu duygusunu verecektir. Aynı zamanda, gerilim kaynaklarını nasıl ortadan kaldıracağınız ve gevşeyeceğiniz de öğretilecektir.

Biyolojik geribildirim
Bu teknik vücut işlevlerinde bir anormallik olduğunu gösteren çeşitli işaretleri tanımaya ve bunun nasıl düzeltileceğini öğrenmeğe dayanır. En çok dışkısını tutamama ve kabızlık tedavisinde kullanılır. Tedavinin hedefi sizi rektumunuzdan gelen uyarılara daha duyarlı kılmak ve yanlış ıkınmanızı önlemektir. Vücudunuzun normalde nasıl çalıştığı konusunda ayrıntılı bilgi sağlar ve bağırsak hareketlerinin düzelmesine yardımcı olur.

Hipnoterapi
Hipnoz bir gevşeme hali yarattıktan sonra allta yatan bağırsak hareket ve/veya duyu anormalliklerini düzeltmek amacıyla kullanılır. Terapist, tedavi seanslarında öğrendiklerinizi kullanarak belirtilerinizi kendi kendinize kontrol edebilmeniz için sizi hipnozite eder. Başarı büyük ölçüde terapistin İBS'yi tedavi etmeye yönelmesine bağlıdır.

Bilişsel-davranışsal terapi
Bilişsel-davranışsal terapi (BDT), bazı kişilerde İBS belirtilerinin günlük yaşamdaki olaylara yanıt verme şekliyle ilişkili olduğu varsayımına dayanır. BDT, negatif düşünce ve davranış kalıplarını tanımanıza yardımcı olur. Tedavi edilmesi gereken bir hastalığın belirtileri olarak değil, daha çok belirli yaşam olaylarıyla ilişkili olan anksiyetenin dışa vurumu olarak vücudunuzun duyu ve işlevlerini nasıl yorumladığınızı görmeniz ve değiştirmeniz konusunda sizi cesaretlendirir. Tedavi esas olarak, size her şeyin denetim altında olduğu duygusunu kazandıran bir sorun belirleme ve çözme egzersizidir.

Dinamik Psikoterapi
Bu tedavi, belirleyici ilişkilerdeki değişiklikler ışığında, belli belirtilerin neden geliştiği, ne anlama gelebileceği ya da neyi temsil edebileceği konusunda size bir anlayış sağlar. Bu anlayış, normal tutum ve davranışlarınızda uzun süreli değişiklikler yapabilmenize yardım edecektir. Belirtiler, sıklıkla yaşamda altından kalkılması zor değişikliklerden (genellikle bir ilişkide bozulma) kaynaklanır. Bu tedavi terapistin yol göstericiliğinde ilişkideki güçlüklerin üstesinden gelmenize yardımcı olur.

Psikolojik tedaviler ne kadar etkilidir?
Davranışsal terapi, Psikoterapi ya da hipnoterapiyle ilgili çalışmaların çoğunda kısa tedavilerle İBS belirtilerinde %60-70 düzelme sağlandığını göstermiştir. Terapiden en çok yarar görenler, görece kısa bir süreden beri klasik belirtileri olan genç insanlardır. Bununla beraber, İBS'lilerin %15-20'si psikolojik tedaviden hiç yarar görmez.

İLAÇ TEDAVİSİ

Ne yazık ki İBS'de ilaç tedavisinin ancak sınırlı bir yararı ve çok sayıda yan etkisi vardır. Yine de, bazı ilaçlar bazı kişilerde belli belirtilerin giderilmesine yardım edebilir. Sizin tek ilaca gereksiniminiz olabilirken, başkaları bir ilaç kombinasyonundan, örn. bir laksatif ya da ishal kesiciyle birlikte kas spazmını gidericiden ya da anksiyolikten yarar görebilir. Bir anksiyolitikle antidepresan kombinasyonu bazı kişilerde karın ağrısı ve ishali etkili bir şekilde tedavi edebilir. İlaçların bu şekilde birlikte kullanılması, tek ilaçta olduğundan daha küçük dozlar alarak durumunuzu kontrol altına alma olanağı verebilir ancak yan etki riski de daha fazladır.

Antispazmodik ilaçlar
Antispazmodik ilaçlar (örn. mebeverin, disiklomin, alverin sitrat ve hiyosin butilbromür) bağırsak düz kasını gevşetir ve kolonda spazmların neden olduğu ağrıyı geçirmede yararlı olabilir. Bazıları bu ilaçların bir süre sonra etki göstermemeye başladığını söylese de, böyle bir durumda doktorun benzer bir ilaç vermesi mümkündür; bu ikinci ilacın, ilk ilacınkine benzer bir süre boyunca etki göstermesi olasıdır.
Bazıları deri altına ya da kas içine hiyosin (yukarıya bakınız) enjeksiyonundan yarar görür. Sizin de, ani başlayan şiddetli işlevsel ağrılarınız varsa, ağrı nöbetinin ilk belirtisinde bir iğne yapmayı öğrenebilir ya da bir yakınınızın öğrenmesini sağlayabilirsiniz.

Antidepresan ilaçlar
Allta yatan depresyonu tedavi etmenin yanında antidepresanlar bağırsak kaslarının tepki biçimini ve bağırsaktan giden sinir yanıtlarını değiştirebilir. Böylesi bir ilaç olan imipramin ishalin baskın olduğu kişilerde görülen bir sorun olan ince bağırsaktan hızlı geçişi yavaşlatır. Öte yandan paroksetin (seçici serotonin geri alım inhibitörü ya da SSRI) isimli bir diğer ilaç, içeriğin ince bağırsaktaki hareketini hızlandırır. Bu ilaçların ikisi de, zihinsel durumunuzu etkilemeyecek kadar düşük dozlarda verildiğinde bağırsak belirtilerini hafifletebilir. Anti-depresan ilaçların ağrı tedavisinde de önemli ölçüde yarar sağladığı gösterilmiştir. Bu ilaçlar gece alındığında daha etkilidir.

Spazm giderici ilaçlar bağırsak düz kaslarını gevşetir ve kolon spazmının yol açtığı ağrının giderilmesinde yararlı olabilir

DİYET TEDAVİSİ

Beslenmeniz belirtilerinizi artırıyorsa değişiklik yapmak önemli ölçüde rahatlama sağlayabilir. Bu, fazlaca tükettiğiniz doğal lifli yiyecek, meyve ya da kafeini azaltmak gibi basit uygulama olabilir. Bazıları, özellikle Avrupa kökenli olmayanlar, yeterli miktarda laktaz enzimi (süt şekeri olan laktozu sindirmek için gerekir) üretemiyor olabilir. Her gün düzenli olarak 300 ml'nin üzerinde süt içiyorsanız azaltmak yarar sağlayabilir. Az sayıda kişide aşırı miktarda fruktoz (meyve şekeri) alımına bağlı olarak İBS belirtileri gelişir; yavaş ya da eksik emilim sonucunda oluşan ve bağırsaklarda gerilmeye yol açan bu duruma İBS'liler özellikle duyarlı görünmektedir.

Özellikle ishal olmaya yatkınsanız bazı yiyeceklerin belirtilerinizi tetiklediğini saptamış olabilirsiniz. Bu durum yediklerinizin çeşidini fazlaca kısıtlıyorsa, doktorunuzdan size bir diyetisyen tavisye etmesini isteyin; böylece kısıtlı bir beslenme ile gereksiniminiz olan tüm besinleri almayı sürdürdüğünüzden emin olursunuz.

Aloe vera binlerce yıldır kullanılan bitkisel bir ilaçtır. İBS belirtilerine iyi geldiğini söyleyenler vardır. Kimileri ise belirtilerinin daha da kötüleşmesine neden olduğunu belirtmiştir. Uygun koşullarda yürütülen klinik çalışmalar mevcut olmadığından rutin kullanımı tavsiye edilmez.

Benzer bir şekilde, İBS'de Yakult içme, mayalanmış yiyecek ve içeceklerden kaçınma ya da glutensiz bir beslenmenin yararını destekleyen bilimsel kanıt yoktur. Yakult, laktobasil içeren mayalanmış bir süt içeceğidir; bağırsaklarda iyi bakterilerin çoğalmasını kolaylaştırırken, potansiyel olarak zararlı olanların aşırı çoğalmasını engeller. Ancak test edildiğinde, laktobasiller İBS belirtilerini düzelmemiştir. Mayalanmış yiyeceklerden kaçınmak, kandidiyazı (kandida [[]bir tür maya] mikrooganizmasının aşırı üremesi) önleyeceği inancıyla önerilmiştir. Bununla beraber, bilimsel kanıt Candida'nın İBS oluşumunda rolü olmadığı yolundadır. Az sayıda kişi gluteni (buğday, arpa, çavdarda bulunur) beslenmeden çıkarmanın İBS'de yararlı olduğunu ifade etmektedir, ancak çoğunluk belirtilerin değişmediğini ya da daha da kötüleştini söylemektedir.

TEDAVİNİN YARARI OLMADIĞINDA

Bütün standart tedavileri denemelerine karşın, insanların yaklaşık %5'inde yaşamlarını önemli ölçüde zorlaştıran karın ağrısı devam etmektedir. Bu durum hem doktor hem de bundan etkilenen kişi açısından, özellikle de tekrarlanan incelemelerde soruna yol açanın ne olduğunun bulunamadığı durumlarda, kaygı vericidir.

Kişinin bir uzmana (bazen birden fazlasına), özellikle de bir psikiyatriste sevk edilmesi mantıklı görünse de, uygulamada bunun bir yararı olmaz ve mevcut anksiyetenin daha da artmasına yol açabilir. Daha başarılı bir yaklaşım, birkaç ayda bir aynı doktora gitmeyi sürdürerek durumunuzu ve o anki belirtileri tartışmak olabilir. Bu uygulama, sorunlarınızla birlikte yaşamaya alışmanıza ve bunlarla başa çıkma gücünüzün artmasına yardımcı olabilir.

Bu yazı 6755 kere okundu.