Arama  |  Anket Sonuçları  |  Site Haritası  |

13 Punto 15 Punto 17 Punto 19 Punto
Ağrıyı anlamak
07.12.2008 23:49:22
Ağrı sıklıkla vücuda zarar verebilecek bir şey yapıldığının işaretidir (örneğin, sıcak bir tavanın sapını tutmak) ya da kişiye yanık ya da morarma sonucu vücutta zaten bir zedelenme olduğunu ve iyileşmek için zamana gereksinimi olduğunu hatırlatır.

Asıl belirtisi tekrarlayan ağrısız ishal olan kişiler dışında, İBS'lilerin çoğu ağrıdan yakınır, ancak testlerde herhangi bir yapısal anormallik görülmez. O halde, ağrıya yol açan nedir?

Ağrı sıklıkla vücuda zarar verebilecek bir şey yapıldığının işaretidir (örneğin, sıcak bir tavanın sapını tutmak) ya da kişiye yanık ya da morarma sonucu vücutta zaten bir zedelenme olduğunu ve iyileşmek için zamana gereksinimi olduğunu hatırlatır. Bütün vücutta, uyarıldığı ya da tahriş olduğu zaman beyinde ağrı olarak algılanan mesajlar gönderen duyarlı sinirler vardır. Ağrı, öncelikle koruyucu bir mekanizma ve doktorunuza başvurmanızı sağlayan bir uyarıcıdır, ancak amacını gerçekleştirdikten sonra ağrı giderilmelidir. Yakın zamanda (ve sıklıkla aniden) başlayan ağrıya akut ve uzunca bir süredir devam eden ağrıya kronik ağrı denir.

KARIN AĞRISI TİPLERİ

Doktorlar sıklıkla yapısal bir anormalliğin ya da hastalığın yol açtığı ağrı (organik ağrı) ile belirlenebilir herhangi bir yapısal değişiklik ya da hastalık sürecine bağlı değilmiş gibi görünen ağrı (işlevsel [[]fonksiyonel] ağrı) arasında ayrım yapmakta zorlanır. İşlevsel ağrı terimi, vücudun bir bölümünün işlevinde oluşan değişiklikler sonucunda ağrının geliştiğini ifade eder. İşlevsel ağrı en az organik ağrı kadar ağır ve kısıtlayıcı olabilir; örneğin, kadınlar İBS'ye bağlı işlevsel ağrı nöbetlerinin doğum ağrısından daha şiddetli olduğunu söyleyebilir.

İBS'lilerin çoğu, bozulan bağırsak hareketlerine bağlı olarak işlevsel karın ağrısı çeker. "İşlevsel karın ağrısı" terimi, sindirim sistemi de dahil, karın boşluğu içinde herhangi bir noktadan kaynaklanan ağrıyı kapsar. Kadınlarda, özellikle hormonal değişikliklerin bağırsaklardaki kas işlevini etkilediği menopoz dönemlerinde erkeklerden daha sık görülür.

Deneyimli bir doktor bile ağrının organik mi işlevsel mi olduğunu söylemekte zorlanabilir. Bununla beraber, herhangi bir organik bir hastalığa (örn. bağırsak tümörü) yanlışlıkla işlevsel bozukluk (örn. İBS) tanısı koyma olasılığını ortadan kaldırmak için bu ayrımın yapılması önemlidir. Doktor açısından sorun, hastaya yoğun ve sıklıkla rahatsızlık verici, bazen de tehlikeli ve genellikle pahalı bir dizi test uygulamadan bu iki ağrı türünü ayırt etmektir. Ağrısı organik değil, işlevsel olan kişilere tür testlerin yapılması gerekmez. Öte yandan, doktorların organik ağrısı olabilecek bir kişiyi çabucak göndermemeye özen göstermesi gerekir. Kitabın geri kalanında, doktorların doğru yaklaşımı seçmede onlara yardım eden kılavuzları nasıl kullandığı açıklanmaktadır.

KARIN AĞRISINI NELER TETİKLER?

Deriye uygulansa çok ağrı verebilecek birçok uyarıya karşı karın içi organlar genelikle duyarsızdır: örneğin bağırsağın kesilmesi, yırtılması ya da ezilmesi ağrıya neden olmaz. Ancak, bağırsağın kastan duvarlarındaki ağrı liflerinin sinir uçları, esnemeye ya da basınca duyarlıdır, bu yüzden bağırsak duvarındaki aşırı gerilme ya da sert kasılmalar (spazmlar) ağrıyı başlatacaktır.

VİSERAL VE YANSIYAN (REFERE) AĞRI

İBS'de rastlanabilecek iki tür karın ağrısı viseral (karıniçi organlar ve bağırsaklardan kaynaklanan ağrı) ve yansıyan (ağrıyı tetikleyen vücut bölgesinden başka bir yerde hissedilen ağrı) ağrıdır.

Viseral ağrı
Viseral ağrı, bağırsak içindeki bazı uyarılar sonucu karında hissedilir. Ağrı genellikle künttür ve çoğunlukla karnın ortasından (orta hat) aşağıya doğru uzanan bir çizgide yoğunlaşır. Ağrıdan etkilenen organı besleyen sinirlerin nereden kaynaklandığına bağlı olarak daha yukarıda ya da aşağıda olabilir.

Bağırsakların farklı kesimlerinin bir balonla gerildiği deneylere katılan gönüllüler ağrıyı karnın orta hattında hissetmişlerdir. Yemek borusunun gerilmesinden kaynaklanan ağrı göğüs kemiğinin arkasında, duodenumun (ince bağırsağın ilk bölümü) uyarılmasından kaynaklanan ağrı solar pleksusta (orta hatta alt kaburgalar arasında) ve ince bağırsağın alt kısımlarından (jejunum ve ileum) kaynaklanan ağrı göbek çevresinde ve kolonun gerilmesine bağlı ağrı karnın alt kısmında orta hatta hissedilmiştir.

Bu çizimlerde gösterilen organlarda sinir uyarımı sonrasında ağrının duyulabileceği bölgeler yer almaktadır.

Karındaki iç organlardan gelen ağrı genellikle künttür ve tutulan organı besleyen sinirlerin nereden kaynaklandığına bağlı olarak, karnın orta hattında yoğun olarak hissedilir.

KRONİK AĞRIYLA İLGİLİ SIKLIKLA DİLE GETİRİLEN YANLIŞ DÜŞÜNCELER
Ağrım için bir neden bulunamazsa, ben bunu kafamda kuruyorum demektir!
Bazen ağrının nedeni açık değildir ancak yine de ağrı gerçektir. Neyse ki, nedenini bilmeseniz bile ağrıyla birlikte yaşamada kendi kendinize yardım edebilmenizin birçok yolu vardır.
Belki de ağrıyı umursamazsam kendiliğinden geçiverir?
Hayır! Ağrıyla etkili biçimde baş etmek için biraz çaba ve bilgi gerekir.
Belki de ben kötü biri olduğum için bu ağrıyı çekiyorum!
Uzun süren (kronik) ağrı geçmişinizde yaptıklarınızın karşılığı değildir. Ancak yaptıklarınızın ve davranış şeklinizin özsaygınız ve hissettikleriniz üzerinde önemli bir etkisi vardır.
Ağrıyı tamamen tedavi edebilecek ilaçlar vardır.
İlaçlar ağrıyı geçirmede etkili olabilir. Hiçbir ilaç ağrıyı kalıcı bir biçimde tedavi etmez.
Bazı insanlar çalışmamanın bir bahanesi ya da ilgi çekmenin bir yolu olarak ağrıyı kullanır.
Böyle yapan az sayıda insan olabilir, ancak kronik ağrısı olanların çoğu sadece bundan kurtulmak ister.
Doktorlarım umursamıyor, yoksa ağrım için bir şeyler yaparlardı.
Ağrınızı geçirmek ve size destek olmak için doktorlarınız ellerinden geleni yapmaya çalışır. Tamamen başarılı olamıyorlarsa bunun nedeni umursamamaları değildir.

Bu çalışmalarda, balonların neden olduğu ağrının karın bölgesi dışında herhangi bir yerde hissedilip hissedilmediği konusuna hiç değinilmemiştir ve bulgular, organik hastalıkları olanların çektiği türden bir karın ağrısı kalıbıyla yakın uyum içindedir. Bununla beraber, işlevsel karın ağrısı olanların hissettiği ağrının dağılımı çok daha az belirgindir ve organik hastalığı olanların çektiği karın ağrısıyla karşılaştırıldığında genellikle alışılmadıktır.

İBS BELİRTİLERİNİN ŞİDDETİNİ NE ETKİLEYEBİLİR?
İBS belirtilerinin şiddetini belirlemede çeşitli unsurlar rol oynayabilir; bunlardan bazıları hastalığın kendisiyle ilişkiliyken diğerleri kişiye bağlı özelliklerdir. Bunlar arasında:

Kişilik özellikleri

Psikolojik unsurlar
Hastalık hakkında duyulan endişe
Duygularını yeretince ifade edememe
Stres düzeyi
Depresyon, anksiyete ya da panik atak

Kişinin yakınmalarının aldığı biçim
Kronik ya da aralıklı
Alışılmadık belirtiler
Fazlaca kontrol altına alınamayan belirtiler

Kişinin içinde bulunduğu koşullar
Kötü sosyal koşullar
Akraba ve arkadaşların tavrı
Çocukken cinsel tacize uğrama
İş ve kişisel yaşamda tatmin
Bir hastalığı olmanın sağladığı ekonomik kazançlar
Tıbbi inceleme ve tedavi

Yansıyan ağrı
Yansıyan ağrı, gerçekte ortaya çıktığı bölgeden uzakta hissedilir. Bir örneği safra kesesi taşlarının yol açtığı ve sıklıkla kürek kemikleri arasında hissedilen ağrıdır. Bu durum beynin, vücudun bir bölgesinden gelen sinyalleri sorunlu organla aynı sinirler tarafından beslenen diğer bir bölgeden geliyormuş gibi yorumlaması sonucu ortaya çıkar. Yansıyan ağrı deride ya da daha derindeki dokularda hissedilebilir, ancak genellikle özel bir bölgeyle sınırlıdır. Bazen, ağrılı bölgeyi örten deri alışılmadık ölçüde duyarlılaşır ve alttaki kaslar hassas ve ağrılı hale gelebilir.

AĞRI EŞİĞİ

Ağrı eşiği bir kişinin tahammül düzeyidir; o noktada rahatsızlık duygusu artık ağrı olarak algılanır. Bazılarının ağrı eşiği düşüktür ve ağrı eşiği yüksek olanlara göre herhangi bir rahatsızlığa daha az tahammül edebilirler. Ağrı eşiği öznel bir etmendir ve duruma, ruh haline, ağrının gerçek ya da sanılan nedenine ve diğer birçok etkiye bağlı olarak zaman içinde değişkenlik gösterir.
 

ÖNEMLİ NOKTALAR
  • Ağrı, bir doku ya da organdan beyne sinir iletilerinin ulaşmasıyla hissedilen öznel bir duygudur.
  • Ağrı organik ya da işlevsel olabilir; İBS'lilerin çoğunda işlevsel karın ağrısı vardır.
  • İçinde bulunulan durum, ruh hali, ağrının gerçek ve varsayılan nedeni ve birçok diğer unsur ağrı eşiğini etkiler.

  

Bu yazı 4729 kere okundu.

Yorum Ekle Arkadaşına Gönder Çıktı Al Yukarı
Ne tür rahatsızlıklarınız var?
Bu anketin sonuçları anket tamamlandıktan sonra yayınlanacaktır.

ana sayfam yap | sık kullanılanlara ekle | iletişim | kullanım şartları | site haritası
Bu sitede yer alan bilgi, belge ve resimler yazılı, görsel veya daha başka bir yöntemle çoğaltılamaz, tamamen ya da alıntı yapılarak kullanılamaz.