 |
|
|
 |
|
|
 |
| Haberi Paylaş | ||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||
Kalp yetersizliği gibi tamamen iyileştirilmesi mümkün olmayan bir hastalığı olanlar bununla en iyi nasıl başa çıkacağını yavaş yavaş öğrenir. Genel kural olarak, neyin yanlış olduğunu ve belirtilerinizin neden ortaya çıktığını daha iyi anladıkça, bütünüyle önlemek mümkün olmasa bile bunları en aza indirmek için daha çok şey yapabilirsiniz.
Kalp yetersizliğine neyin yol açtığını ya da nasıl tedavi edildiğini, aldığınız ilaçların ne işe yaradığını bilmeniz gerekir. İlacınızın hangi saatte alınması gerektiğini, varsayan etkilerini biliyor ve bunlara dikkat ediyor musunuz? Olağan kontrol muayeneleri dışında, ne zaman ve ne tür durumlarda doktorunuzu aramanız gerektiğini kesinlikle bildiğinizden emin olun.
Doktorunuzla ya da diğer uzmanlarla iyi ilişki içinde olmanın çok yararı vardır. Aklınıza takılan her soruyu sorabilecek kadar kendinizi rahat hissetmeniz ve gerek duyduğunuzda tavsiye için doktorunuza başvurabilmeniz önem taşır. Kontrol muayenelerini gereksiz yere kaçırmayarak ve sorularınızı, durumunuzdaki ya da tedaviye verdiğiniz yanıttaki küçük değişiklikleri not edip bir sonraki görüşmede hiçbir şeyin gözden kaçmasına izin vermeyerek doktorlara yardımcı olabilirsiniz.
Hastalığınızın seyrini gün be gün izleyebilmek için doktorunuz size güvenmek zorundadır; kendi durumunuzu izlemeniz bu yüzden önem taşır. Düzenli olarak her gün tartılmak, yapabildiklerinizde ve diğer belirtilerinizde ortaya çıkan değişiklikleri kaydetmek anlamına gelir.
Her gün düzenli egzersiz yapmanın yararını göreceksiniz; bu egzersiz çok fazla değil, hafifçe nefessiz kalmanıza yol açacak ağırlıkta olmalıdır. Her gün tempolu bir yürüyüş en iyisidir, ancak yapabiliyorsanız hiç olmazsa haftada üç kez biraz egzersiz yapmak için çaba gösterin.
Kalp yetersizliği gelişmeden önceki yaşam şeklinize bağlı olarak, yaşamınızdaki stresin düzeyi ve onunla başa çıkmanın yolları konusunda düşünmeye zaman ayırın. Çok azımız stresli durumlardan tamamen kaçınabilirse de, strese maruz kalma düzeyini azaltmak mümkündür. Stres kaynaklarından kurtulmanız mümkün olmasa bile çok öfkelenmeden ve gerilmeden stresle başa çıkmanın yollarını öğrenebilirsiniz. Gevşeme ve stresle başa çıkma kurslarına devam edebilir, bu konuda yazılmış kaset ve kitaplardan faydalanabilirsiniz.
Sigaranın kalp yetersizliğini daha da kötüleştirdiği ne kadar söylense azdır, bu yüzden kalp yetersizliğiniz varsa bırakmaya çalışın. Sigarayı bırakmaya karar verdiğinizde doktorunuzdan pratik tavsiyelerde bulunmasını, ayrıca bu konuda bilgi ve destek verecek topluluk ve organizasyonların adres ve telefon numaralarını isteyin. Doktorunuz doğru diyet konusundaki bilgi eksikliklerinizi de giderebilir ya da gerekli görürse bir diyetisyenle görüşmenizi ayarlar. Doğru şekilde yemek yemek, kilo verme endişesi olmasa bile genel sağlık düzeyinizi artıracaktır.
Fazla yağlarınızdan kurtulmak istiyorsanız, bir diyetisyene danışıp aç ya da temel besin maddelerinden yoksun kalmadan yavaşça kilo verme konusunda bilgi almak doğru olur. Fazla kiloları taşımanın kalbinizi zorladığını ve daha önce olmadığı kadar her türden egzersiz yapmayı zorlaştırdığını unutmayın.
Ne var ki, kalp yetersizliğinizin olması eskiden zevk aldığınız her şeyden vaz geçmeniz gerektiği anlamına da gelmez. Eğer kalp yetersizliğiniz aşırı Alkol ün bir sonucu değilse Alkol ü tamamen kesmeniz gerekmez. Makul ölçülerde Alkol tüketiminin zararı yoktur, ancak sıvı tutulması oluyorsa, bira içenlerin aldıkları sıvı miktarına dikkat etmeleri gerekir.
Kimileri kalp sorunlarının cinsel yaşamlarını etkileyeceğinden endişelenmektedir. Aslında, kalp yetersizliği sadece nefes darlığına yol açtığı için cinsel ilişkiye girmenizi etkileyebilir. Bunun dışında, istediğiniz zaman cinsel ilişki kurmanızı engelleyecek herhangi bir neden yoktur. Bunun tek istisnası, kalp krizinden hemen sonraki dönemdir; bu dönemde kalbin iyileşmesine izin vermek için yaklaşık 6 hafta cinsel ilişkiden uzak kalmanız gerekir.
SEYAHAT VE TATİLLER
Uzun bir seyahate çıkmayı ya da evden uzakta kalmayı düşünüyorsanız önceden doktorunuzla konuşmanız iyi olur. Yurtdışına çıkışlarda yaptıracağınız sağlık sigortasının ek bir faydası olabilir. Ayrıca, yine yurtdışına çıkmadan önce kimi aşıları olmanız ya da gideceğiniz ülkede yaygın görülen hastalıklar için, örneğin sıtmaya karşı ilaç almanız gerekebilir.
Kalp yetersizliğiniz şiddetli değilse doktorunuz olasılıkla sizi planlarınızı gerçekleştirmeniz konusunda cesaretlendirecek ve sağlık durumunuzun en iyi şekilde sürmesini sağlayacak önlemler konusunda önerilerde bulunacaktır. Gideceğiniz yer çok sıcak ya da çok soğuksa özel bir dikkat göstermeniz gerekir; kalp yetersizliği hafif düzeyde olmayan kişilerin atmosferde daha az oksijen olan yüksek rakımlı yerlerde (2000 metrenin üzerindeki) konaklaması nomal olarak önerilmez. Önceden planlayarak ve uzakta olduğunuz süre içinde mantıklı bazı kurallara uyarak, uzun süreli uçuşlardan ya da başka araçlarla yapılacak yolculuklardan, hatta çok soğuk ya da çok sıcak hava koşullarından kaçınmanız gerekmez.
| KENDİ KENDİNİ İZLEME | ||||||||||||||||||||||||||||||||
Durumunuzu izleme alışkanlığını edinin. Tartılın ve her gün kendinizi nasıl hissettiğiniz ve neyi ne kadar yapabildiğiniz konusunda gözlemlediğiniz değişiklikleri not edin. Aşağıdaki tablonun fotokopisini alın ya da kendiniz haftalık bir çizelge hazırlayın:
|
Nasıl yolculuk etmeli?
Gideceğiniz yeri belirlemenize rağmen, hangi ulaşım aracını kullanacağınız konusunda karar vermemiş olabilirsiniz. Ancak seçenekler varsa ya da yolculuk nereye gidileceğini belirlemede bir unsur olarak rol oynuyorsa önceliklerinizi belirlemeniz gerekir. Örneğin, istediğiniz tempoda yolculuk etmek ve istediğiniz her yerde durabilmek açısından otomobil ideal bir seçimdir. Öte yandan, otomobille uzun süre seyahat etmek stresli olabilir, özellikle de tek sürücü sizseniz. Trenlerde tuvalet bulunur ve dilediğiniz zaman ayağa kalkıp dolaşabilir ya da ayaklarınızı uzatabilirsiniz. Denizde yolculuk gevşeticidir, tabii deniz tutmuyorsa! Deniz tutuyorsa yanınızda bir antihistaminik ilaç bulundurmanız iyi olur. Deniz ya da taşıt tutmasının vücudunuzdaki su ve tuz düzeyini düşürebileceğini ve ilaçlarınızı almanızı engelleyebileceğini unutmayı, dolayısıyla bundan kaçınmanız önemlidir. Gideceğiniz yere en rahat ve en hızlı varmanın yolu uçakla yolculuktur, ancak havaalanları çok stresli olabileceği gibi, çıkış kapılarına varmak uzun mesafeler katetmeyi gerektirebilir. Uçak kabinindeki oksijen düzeyi normalden daha düşüktür ancak bu durum, eğer kalp yetersizliği çok şiddetli değilse genellikle bir sorun oluşturmaz. Uzun uçuşlarda, özelikle diüretikya da ACE inhibitörleri kullanıyorsanız vücudunuzun susuz kalmamaması için önlem almanız gerekir. Vücudun susuz kalma riskini artırdığından Alkol den uzak durmalı ve yapabiliyorsanız, en az saatte bir uçağın içinde dolaşarak bacaklarınızda pıhtı oluşmasının önüne geçmelisiniz. Kalp yetersizliğiniz ağırsa, bilet alırken durumunuzu havayolu şirketine bildirmeniz akıllıca bir önlemdir, böylece gerekli olduğunda kullanmanız için yedek oksijen sağlayabilirler. Gerek duyuyorsanız tekerlekli bir sandalye de kiralayabilirsiniz. Birçok havaalanında bu servis verilmektedir, ancak varış yerinde de bu olanağın olduğundan emin olun.
| TATİL İÇİN KONTROL EDİLECEKLER LİSTESİ |
|
Gideceğiniz yere vardığınızda
Gideceğiniz yere varar varmaz tartılmalısınız. Otelle ya önceden konuşun ya da beraberinizde getirdiğiniz baskülü ayarlayın (valizinizi başkasının taşıması koşuluyla!). Sonuç evdekinden farklı çıkabilir (bütün basküller farklı sonuç verir), bu nedenle bu ilk ölçüm sonucunu referans olarak alın. Alıştığınızdan oldukça farklı yiyecekler yiyebilirsiniz, bu nedenle tuz ve sıvı dengesini korumaya özen gösterin. Her gün tartılmaya devam edin; 3 kilodan fazla kaybederseniz harekete geçmeniz gerekir. Bu kadar fazla kilo kaybı sıvı eksikliğini gösterir, bu durumda, idrar söktürücü ilaç alıyorsanız bir süreliğine kesmeniz ya da hedef kilonuzun 2-3 kilogram yakınına ulaşıncaya dek tuzlu yiyecekler (örneğin, kuruyemiş, cips) yemeniz ve bol miktarda Alkol süz içecek tüketmeniz gerekir.
Unutmayın ki, mideniz bozulur ve buna ishal ve/veya kusma eşlik ederse, vücudunuz çabucak susuz kalabilir. İshal şiddetliyse, idrar söktürücü ilaçları ve ACE inhibitörlerini bir süre kesmeniz ve bol miktarda sıvı ( Alkol süz) almanız gerekir. Su dengenizin hemen hemen normale döndüğünü görünceye kadar tartılmayı sürdürün; ancak o zaman normal ilaçlarınızı almaya başlayabilirsiniz. Kendi başınıza işin altından kalkamayacağınızı düşündüğünüz anda yakındaki bir doktora başvurmaktan çekinmeyin. Kusma, ishal ve terlemenin tuz kaybına, bunun da kas kramplarına yol açabileceğini unutmayın.
Güneş yanığı ve hatta bronzlaşmış bir ten, güneş ışınlarına maruz kalan derinizin hasar gördüğünün işaretidir. Herkesin açık havada örtünmesi ve güneşten koruyucu krem kullanması gerekir, ancak amiodaron kullananlar için bu daha da önemlidir. Kullanma süresi uzadıkça amiodaronun derinizde birikme ve ışığa duyarlılık oluşturma olasılığı artacaktır. Sıradan güneş kremleri amiodarona bağlı güneş yanıklarına karşı korunmada yeterli değildir. Tam koruma sağlayan bir güneş kremi kullanmanız, ayrıca şapka ve vücudu tamamen örten giysiler giymeniz gerekir.
AİLENİZ VE ARKADAŞLARINIZ
Ailenizin ve arkadaşlarınızın sağlık durumunuzdan kaygı duymaması mümkün değildir, ancak daha fazla bilgi sahibi olurlarsa daha az kaygılanırlar. Tabii ki, ne kadar ayrıntılı bilmek istedikleri kişiden kişiye değişir. Size yakın olanlardan isteyebileceğiniz son şey aşırı endişe içinde olup karalar bağlamaları olacaktır. Durumunuz ve tedavisi konusunda bir şeyler bildiklerinde olumlu bir yaklaşım benimsemeleri daha kolaydır. Kendinizi daha kötü hissettiğiniz günlerde onların moral desteğine gerek duyabilirsiniz. O halde, ne kadar bilir ve anlarlarsa o kadar iyi olur. Çoğu insan şu temel sorulara yanıt arar:
Kalp yetersizliği nedir?
Terim çok çarpıcı anlamlar çağrıştırır ve bazıları kalbinizin hemen her an durabileceği anlamını taşıdığını düşünür. Böyle düşünenlere 1-4. sayfalardaki giriş bölümünü okumak yardımcı olacaktır.
Sizi nasıl etkiler?
Zamanlarının büyük bir kısmını sizinle geçiren ya da düzenli olarak görüştüğünüz kişiler sağlık durumunuzun size getirdiği tüm kısıtlamalar konusunda bilgi sahibi olmalıdır. Örneğin, belki de bir zamanlar yürüdüğünüz kadar hızlı yürüyemeyeceğinizi ya da bahçeyle uzun boylu uğraşamayacağınızı ya da ağır şeyler taşıyamayacağınızı bilmeleri gerekir.
Daha da kötüleşir mi?
Kalp yetersizliği olanların çoğu yanlarında güvenebilecekleri biri olduğunda, yeni ortaya çıkan ya da tekrarlayan belirtilerle başa çıkmayı daha kolay bulur. Bu kişilere, sizi etkileyebilecek belirtilerin neler olduğunu (örn. nefes darlığında artma ya da sıvı dengesiyle ilgili sorunlar) açıklamalı ve kimi durumlarda neler yapılması gerektiğini anlatmalısınız. İlacınızı alıp almadığınızı kontrol edecek ve zamanını hatırlatacak bir kimsenin olması büyük bir yardım olur.
Acil bir durumda bir akraba ya da bir arkadaş neler yapmalı?
Hiçbir zaman gerekli olmayabilir, ancak temel canlandırma teknikleri de dahil acil yardım kursu görmüş bir kişi bir krizle başa çıkmada kendine çok çok güvenecektir. Temel bir "yaşam kurtarma" kursu sadece iki saat alır. Bilincini yitirmiş bir kişiye ambulansı beklerken nasıl müdahale edilmesi gerektiğini bilirlerse bir gün birisinin yaşamını kurtarabilirler. Bu konuda bilgi için Kızılay'a ya da Akut'a danışınız.
Kimler risk altındadır?
Sizde kalp yetersizliği olduğunu bilmek dostlarınızda bir gün aynı sorunla karşılaşabilecekleri endişesine yol açabilir. Böyle bir kaygı taşıyan herkes doktoruyla konuşmalı, durumu hakkında olabildiğince fazla bilgi vermelidir. Doktor kendisine bir incelemenin gerekli olup olmadığını söyleyebilir.
Yakın akrabaların kan basıncını ya da kolesterolünü ölçtürmesi gerekebilir ve sigaranın onlar için başkalarından daha büyük risk taşıdığı anlatılabilir. Bazen, EKG ya da ekokardiyografi çektirmesi gerekenler olabilir (bk. s. 28 ve 29). Ne var ki, büyük olasılıkla, sizde kalp yetersizliği var diye onlarda da gelişme riskinin artmadığı söylenecektir.
| TEMEL KURTARMA (RESUSİTASYON) - BİLİNCİNİ KAYBETMİŞ BİR ERİŞKİN İÇİN KENDİNE GELME POZİSYONLARI |
|
1- (a) Baygın kişinin yanına diz çökün.
2- (a) Diğer taraftaki kolu baygın kişinin göğsünün üstüne getirin ve elinin tersini sizin tarafınızdaki yanağının altına koyun.
3- Baygın kişinin elini yanağının altında tutarak uzaktaki bacağını çekin ve sizden tarafa yan döndürün.
4- (a) Üstteki bacağı, diz ve kalça bir dik açıyla bükülü olacak şekilde ayarlayın. |
GELECEĞE BAKMAK
Kalp yetersizliği olan kişinin geleceği, hastalığın nedeniyle yakından bağlantılıdır. Örneğin, kalp yetersizliği atriyal fibrilasyon ya da kapakçık hastalığının bir sonucuysa, altta yatan sorun genellikle tedavi edilerek kişinin yaşam beklentisinin kendi yaş grubundakilerle aynı düzeye gelmesi sağlanır. Nedenin bu şekilde tedavi edilemediği durumlarda, sonlanım bu derece iyi olmayabilir. Kalp krizi, yüksek tansiyon ya da kalp kası hastalığına bağlı olarak kalp yetersizliği görülen kişilerin çoğu bu sınıfa girer. Böyle bile olsa, sadece on yıl öncesine göre hastaların durumu çok daha iyidir. Tıptaki ve sağlık bakım hizmetlerindeki gelişmelere ve iyileşmelere bağlı olarak günümüzde kalp yetersizliği bulunan hastalar çok daha uzun süre yaşayabilmektedir. Erken başlandığında tedavi çok daha etkilidir.
Gelişen tedaviler birçok kişinin ömrünü uzatabilse de, aynı derecede önemli olan yaşam kalitesini de artırabilmeleridir. Daha önce 34. sayfada gördüğümüz gibi, modern ilaçlar nefes darlığı gibi rahatsızlık veren, kısıtlayıcı belirtileri tamamen geçiremese bile azaltmakta ve hastaların yaşamdan zevk alabilmelerini sağlamaktadır.
| ÖNEMLİ NOKTALAR |
|
Bu yazı 5111 kere okundu.
|
Yorum Ekle |  |
Arkadaşına Gönder |  |
Çıktı Al |  |
Yukarı |
