Kalp ve dolaşımın nasıl çalıştığını gördükten sonra kalp yetersizliğinin belirtilerinin nedenini anlamak daha kolay olabilir.
İlgili Sayfalar
Kalp yetersizliğine tanı koymak
BELİRTİLERİ SAPTAMAK
Kalp ve dolaşımın nasıl çalıştığını gördükten sonra kalp yetersizliğinin belirtilerinin nedenini anlamak daha kolay olabilir.
Nefes darlığı
Genellikle, normalde aynı yaştaki bir kişide herhangi bir sıkıntıya yol açmayacak bir hareket sırasında (örn. birkaç merdiven çıkmak) nefesin yetmez olmasıdır. Çoğu vakada günler, haftalar ya da aylar içinde giderek kötüleşir. En kötüsü, dinlenme sırasında bile nefes darlığı görülebilir. Bununla birlikte, nefes darlığının, astım ve kronik bronşit gibi başka birçok nedeni olduğu hatırlanmalı ve hemen bir sonuca varılmamalıdır.
Soruna yol açan kalp yetersizliği ise, sonuçta ciddi bir biçimde kısıtlayıcı hale gelebilir ve kişi yatarken bile nefes darlığı çekebilir. Ağır kalp yetersizliğinin tipik bir özelliği, uyuyabilmek için yatakta sırtın kimi zaman beş altı yastıkla desteklenmesine gerek duyulmasıdır. Yatakta aşağıya kaydığınız için nefes almakta zorlandığınızı hissederek uyanabilirsiniz. Dik oturmak ya da yataktan kalkmak yaklaşık 20 dakika sonra soluk almayı kolaylaştırır, ancak böyle olmuyorsa doktoru arayıp durumu bildirmelisiniz. Böylesi bir durumda doktor olasılıkla fazla sıvıyı çabucak vücuttan uzaklaştırmak için bir idrar söktürücü iğne verecektir. Belirtileriniz hızla kaybolsa bile şiddetli nefes darlığıyla geceleri uyanmak kalp yetersizliğinin iyi kontrol edilemediği ve vakit geçirmeden doktorunuza görünmeniz gerektiği anlamına gelir.
Nefes darlığı.
Şişmiş ayak bileği.
Kalp yetersizliğinin belirtileri
Kalp yetersizliğinin neden nefes darlığına yol açtığı henüz tam olarak anlaşılmamıştır; ancak sıvı tutulmasının ve kalpten geriye, akciğerlere doğru oluşan basınç, oksijenin kana ulaşmasını zorlaştırır. Kalp yetersizliği kötüleştikçe akciğerlerdeki küçük hava kesecikleri sıvıyla dolar, bu da nefes alıp vermeyi daha da güçleştirir.
Ayak bileklerinde şişme
Sağlıklı, normal birçok kişinin ayak bileklerinin zaman zaman şiştiği olur, örneğin sıcak havalarda, âdet kanamasından önce, gebelik sırasında ya da bacaklarında varis varsa. Bununla birlikte, ayak bileklerinin giderek daha çok şişmesi kalp yetersizliğinin bir bulgusu da olabilir. Bu durumda, her iki bacak eşit olarak etkilenir. Kalp yetersizliği aynen akciğerlerde sıvı toplanmasına ve nefes darlığına yol açtığı gibi, damarlardaki sıvının dışarıya sızmasına ve dokularda, özellikle bacaklarda birikmesine de neden olur.
Damar dışına sızmanın asıl nedeni karmaşıktır, ancak basitçe ifade etmek gerekirse, kalpteki basıncın yükselmesi venlerdeki basıncı da artırır. Bunun yarattığı ters yöndeki basınç sıvının kan damarlarından sızmasına neden olur. Sıvı en sık ayak bileklerinde toplanıyorsa nedeni yerçekiminin gücüdür. Kalp yetersizliğinin ağırlaşması durumunda şişlik bacakların daha üst kısmına doğru ilerleyebilir.
Şiş bölgeye başparmakla 30 saniye bastırmakla birkaç dakikada ancak kaybolan bir çukur oluşur. Yatmak ayak bileklerinin etrafındaki şişliği giderebilir ancak sıvı bu sefer de sırtın alt kısımlarında toplanabilir.
Bir bacağın aniden şişmesinin başka nedenleri vardır. Bacak ağrılıysa, hemen bir doktora gidilmesi gerekir, çünkü ağrı bacak venlerindeki bir pıhtıdan kaynaklanıyor olabilir.
Geceleri daha fazla miktarda idrar yapmak
Böbrekler yatar pozisyondayken daha verimli çalıştığından, kalp yetersizliği olan kişiler bazen geceleyin daha çok idrar yaptıklarını fark eder. Yine de bu durumun erkeklerde prostat büyümesi gibi başka bir açıklaması da olabilir.
Yorgunluk
Yorgunluk hemen tüm tıbbi sorunların belirtisi olabileceği gibi, fazla çalışmış olmanın normal sonucu da olabilir. Herkesin kendini yorgun hissettiği zamanlar olur, ancak belirgin bir neden olmaksızın kendinizi sürekli yorgun hissediyorsanız bir doktora başvurmalısınız. Yorgunluk birçok hastalığım belirtisi olabilir, bunlar arasında zihinsel stes, depresyon, viral enfeksiyonlar ve kalp yetersizliği yer alır.
Kalp yetersizliği olan kişi, oksijen ve besin maddelerinin yeterince sağlanamaması ve kaslarında atık ürünlerin birikmesi sonucu sürekli yorgunluk hissedebilir.
Unutmayın!..
Kalp yetersizliği tanısı, hastanın şikâyetlerini dinleyip muayene ettikten sonra ancak bir doktor tarafından konulabilir. Genellikle, tanıyı doğrulamak için bazı basit testlere gerek duyulur.
KALP YETERSİZLİĞİ Mİ?
Doktorunuz neyin yanlış gittiğine nasıl karar verir?
Kalp yetersizliği tanısını koymak doktorlara bırakılmalıdır, çünkü bütün temel belirtilere başka hastalıklar da neden olabilir ya da bazen normal sağlıklı kişilerde de görülebilir. Belirtileri dinleyip hastayı muayene ettikten sonra doktorun elinde tanı koymak için yeterli bilgi olacaktır, ancak çoğu kişiye tanının doğrulanması ve kalp yetersizliğinin nedenini bulmak için yine de bazı testler yapılması gerekir. Kalp yetersizliğine olabildiğince erken tanı koyabilmek, altta yatan sorunun doğru saptanması ya da en azından daha da kötüleşmemesi için tedavi edilmesi açısından önemlidir.
Testler
Belirtilerle birlikte fizik muayene, doktorunuzun sizde kalp yetersizliği olduğunu söylemesi için yeterli olabilir. Ancak çoğu zaman bu yetmez ve tanının doğrulanması ve nedenin saptanması için sıklıkla bazı testlere gerek duyulur. Konunun uzmanı bazı doktorların hazırladığı bir dizi kılavuzda kalp yetersizliğinden kuşkulanılan herkese aşağıdaki tabloda adı geçen testlerin yapılması tavsiye edilmektedir.
KONTROLLER VE TESTLER |
Kalp yetersizliğinden kuşkulanılan çoğu kişiye aşağıdaki temel incelemelerin yapılması ve kimilerine de, sonrasında daha özgül testler uygulanması gerekir.
- Fizik muayene: nabız muayenesi, kan basıncı ölçümü, kalp seslerini dinleme, boyun toplardamarlarını muayene ve herhangi bir şişlik açısından kontrolü içerir.
- Kan testi
- Göğüs röntgen filmi
- EKG (elektrokardiyogram)
- Ekokardiyogram
|
FİZİK MUAYENE |
Kontrol |
Ne |
Neden |
Nabız |
Ne kadar hızlı? |
Çok hızlı ya da çok yavaş atan kalp pompalama görevini etkili yapamaz. |
|
Düzenli mi? |
Düzensiz kalp atışına neden olan atriyal fibrilasyon gibi bozukluklar kalp yetersizliğine neden olabilir. |
|
Özelliği |
Kimi zaman nabız muayenesi kapakçık hastalığı gibi sorunlara yönelik bir ipucu olabilir. |
Kan basıncı |
Çok mu yüksek? |
Yüksek kan basıncı kalbe yük bindirip uzun vadede kalp yetersizliğine yol açabilir. |
|
Çok mu düşük? |
Bu durum sersemlik haline, bayılmaya ya da böbrek sorunlarına yol açabilir. |
Kan basıncı ölçümü. |
Kalp |
Ne duyuluyor? |
Kapakçıkların normal açılma ve kapanma sesleri arasında duyulan herhangi bir ses daralmış ya da sızıntı yapan bir kapakçıktan çalkantılı kan akışının göstergesidir. |
Boyun |
Venler genişlemiş mi? |
Kalp düzgün pompalamayınca gerideki venlerde ve boynun kenarındaki venlerde basınç yükselir. |
Ayak bilekleri |
Şişmiş mi? |
Bacakların ya da sırtın alt kısmında sıvı birikirebilir; kalp yetersizliği olanlarda bazen mide de şişer. |
KAN TESTİ |
Her ikisi de kalp yetersizliğinin kötüleşmesine neden olabilen anemi ve böbrek sorunlarını kontrole yöneliktir. Kalbin ritmi düzensizse, yapılacak kan testleri arasında tiroid hormonu düzeyinin saptanması da yer alır. Aşırı aktif bir tiroid bezi atriyal fibrilasyona yol açabilir.
Kan testi.
|
GÖĞÜS RÖNTGEN FİLMİ |
Göğüs röntgen filmi çeşitli yararlı bilgiler sağlar:
- Kalbin boyutu ve biçimi ile bunlarda büyüme benzeri bir değişme olup olmadığı
- Kalp yetersizliği sonucu akciğerlerdeki hava boşluklarında sıvı toplanıp toplanmadığı
- Nefes darlığına yol açacak bir akciğer hastalığının olup olmadığı
|
Göğüs röntgeni. |
EKG (ELEKTROKARDİYOGRAM) |
Kalp her attığında doğal elektriksel değişikliklere neden olur ve EKG vücudun farklı noktalarındaki bu aktiviteyi kaydeder. Elektrik sinyalleri göğse, el ve ayak bileği gibi noktalara takılı elektrotlar aracılığıyla alınıp kaydedilir. Bu EKG kayıtları doktora, normal kalıptan farklı olup olmadığına ve ne kadar farklı olduğuna bağlı olarak kalp konusunda çok fazla bilgi verir. Doktorlar kalp hızını, ritmini ve kalp kasının elektriği normal şekilde iletip iletmediğini değerlendirebilir. Zedelenmiş kas ya da yeterince oksijen almayan kas farklı bir grafik verir.
Sorun aralıklarla düzensizlik gösteren kalp atışlarından kaynaklanıyorsa, kalp normal atarken çekilecek bir EKG'de bunu saptamak zor olabilir. Bu sorunu aşmanın bir yolu, 24 saat süreyle hastaya, beline ya da omzuna asabileceği çok küçük, taşınabilir bir EKG aygıtı bağlamaktır. Hasta herhangi bir belirti hissettiği zaman bir düğmeye basarak kayıt üzerinde işaretler. Kayıtlar daha sonra incelendiğinde, belirti işaretleyicisi, o sıradaki kalp atışı grafiğiyle karşılaştırabilir. Kalp grafiğini telefon hattından gönderilebilecek şekilde kaydeden makineler de vardır. Böylece hemen o anda bir doktorun görüşünü ya da tavsiyesini almak mümkün olur.
Modern bir EKG aygıtı.
|
EKOKARDİYOGRAM |
Test, göğsün üstüne yerleştirilen plastik bir probdan kalbe ses dalgaları göndermeye dayanır. Kullanılan teknik gebelik sırasında ceninin muayenesinde kullanılan ultrason taramalarıyla çok benzeşir. Ekokardiyogram, doktorun kalp atışını görmesi ve herhangi bir sorun açısından farklı bölgelerini kontrol edebilmesi için özellikle yararlıdır.
Sağlık ocağı, muayenehane ya da poliklinikte kan testi ve EKG belki yapılabilir ama göğüs röntgeni ya da ekokardiyogram genellikle hastanede çekilir ve bölgenizde varsa, bir kardiyoloji uzmanının muayenesinden geçebilirsiniz. Birçok büyük hastanede kalp yetersizliği bulunan hastalara etkili hizmet vermek için kardiyoloji kliniği bulunmaktadır ve ekokardiyografi giderek daha fazla merkezde uygulanmaktadır.
Ekokardiyografi.
|
İleri incelemeler
Bu testlerin sonucunda hastanın bir ameliyat ya da başka bir özel tedaviden yarar göreceği anlaşılırsa, bazı ek testlere ihtiyaç duyulabilir.
EGZERSİZ TESTİ |
Yürüme bandı ya da bisiklet: hastanın kalbinin egzersize ne şekilde yanıt verdiğini anlamaya yardım eder. Göğse ve kalbin üzerine elektrotlar yerleştirilir ve kalbiniz farklı egzersiz düzeylerinde izlenir. |
Bisiklet kullanılarak yapılan egzersiz testi. |
KALBİN GÖRÜNTÜLENMESİ |
Birçok yolu vardır. Bunlardan bazılarında enjeksiyonla kan dolaşımı na çok az miktarda radyoaktif madde verildikten sonra özel bir kamera yardımıyla kalbin çalışmasının farklı yönleri ölçülür.
Kalbin görüntülenmesi.
|
ANJİYOGRAM |
Hasta eğer kapakçık ya da tıkanmış bir koroner arter için ameliyat olacaksa anjiyograma gerek olabilir. Bölgesel anesteziyle, kasık ya da koldaki bir damardan sokulan ince bir tüp kalbe kadar ilerletilir. Ardından X ışını verildiğinde kapakçık ya da arterdeki herhangi bir sorunu görüntülemeye ve bunu düzeltmek için ne gerektiğini değerlendirmeye izin veren özel bir boya enjekte edilir.
Anjiyografi.
|
ÖNEMLİ NOKTALAR |
Hastaların çoğuna aşağıdaki nedenlerle hastanede testler yapılır:
- Kalp yetersizliğinin belirtilerin nedeni olduğundan emin olmak
- Kalp yetersizliğinin nedenini belirlemek
- Durumu zorlaştıran başka etmenler bulunup bulunmadığını saptamak
|
Bu yazı 6592 kere okundu.