 |
|
|
 |
|
|
 |
Çocuklarda diş bakımı
22.01.2008 15:12:38
Bebeklerin dişleri doğumdan önce, gebeliğin 4. ayında oluşmaya başlar. Bebek doğduğunda
| Haberi Paylaş | ||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||
DOĞUMDAN ÖNCE
Bebeklerin dişleri doğumdan önce, gebeliğin 4. ayında oluşmaya başlar. Bebek doğduğunda sütdişlerinin tamamı ve kalıcı dişlerinin bazıları, henüz dişetlerinin altında olmakla birlikte gelişmeye başlamıştır. Gebelik sırasında bebek, sağlıklı dişler için gerekli bütün besinleri annenin ek besin takviyesi almasına gerek olmaksızın (annenin yeterince dengeli beslendiği varsayılarak) temin eder. Bebeğin dişleri ve kemikleri için gereken kalsiyum annenin beslenmesinden ve kemik depolarından karşılanır. Anne dişlerinden kalsiyum vermez. “Doğan her bebek için bir diş kaybedildiği” inancı tamamen yanlıştır. Gebelik sırasında flor takviyesi almaya gerek olmadığı gibi bunun herhangi bir yararı da yoktur, ancak flor damla ve tabletlerinin altı aylık ve daha büyük çocuklara yararı dokunabilir.
Öte yandan, gebelik sırasında tetrasiklin grubu antibiyotik kullanılmaktan kaçınılmalıdır, çünkü bunlar gelişmekte olan dişlerdeki kalsiyuma bağlanarak yeşil veya kahverengiye boyanmalarına neden olur. Bu antibiyotikler yalnızca bu sorundan haberdar olan ve gebe bir kadına zaten bunları vermeyecek bir doktor ya da diş doktoru tarafından yazılabilir. Bu antibiyotikler yaklaşık 12-13 yaşlarında dişleri tamamen gelişinceye dek çocuklara da verilmemelidir.
İLK YILLAR
Diş çıkarma
Bebekler doğduklarında genellikle ağızlarında görünen dişleri yoktur ve ilk dişleri altı ila sekiz aylık oluncaya dek çıkmaz, ancak çıkma zamanı çok değişkendir. Bazen bebekler bir ya da iki dişle doğar; beslenirken zorluk yaratıyorsa bu dişlerin çıkarılması gerekir. Bebek anne sütü ya da hazır süt dışında ek gıdalar almaya başladığında (ideal olarak 6 aydan sonra) şeker vermekten kaçınılmalıdır. Şekerin besleyici değeri olmadığı gibi sonraki yaşamında yöneleceği bir tada alıştırır. Bebekler genellikle içine şeker katılmamış meyve ve sebze pürelerinden hoşlanır çünkü henüz “tatlı şeylere düşkünlük” gelişmemiştir.
İlk süren diş genellikle alt ön diştir (orta kesiciler) ve 6 ila 8 aylıkken belirir. Bununla beraber, zamanı çok değişkendir ve bazı bebeklerde neredeyse bir yaşına dek çıkmaz. Bebeklerin çoğu, ağızlarına çeşitli şeyler sokmaktan hoşlanır; diş çıkarsalar da çıkarmasalar da çiğner ve bol miktarda tükürük salgılarlar. Hiç kuşkusuz dişlerin çıkması tükürük miktarında artış, yanaklarda kızarma, ateş, ishal ve genel bir huysuzlukla ilişkili olabilir. Ancak, gelmekte olan dişin ağrıya neden olduğuna ilişkin düşünceyi destekleyen bir kanıt yoktur. Öyle görünüyor ki, diş çıkarmayla ilişkili belirtilerin çoğu rastlantısaldır ve başka bir nedene bağlıdır. Bu aylarda bebeklerin annelerinden aldıkları pasif bağışıklığı yitirdikleri ve enfeksiyonlara karşı kendi bağışıklıklarını geliştirmeye başladıkları biliniyor. Bu yüzden, çok sayıda solunum ve mide enfeksiyonuna karşı duyarlıdırlar; bebeğiniz huzursuz ve mutsuzsa, yanakları kızarmışsa, ateşi varsa hemen diş çıkarmasını bundan sorumlu tutmayınız.
Ne zaman bebeğinizin ateşi çıksa, düşürmek için bazı adımlar atın: elbiselerini çıkarın, ılık suya batırılmış süngerle silin ve uygun dozda parasetamol şurup verin. On iki yaşından küçük çocuklara hiçbir zaman aspirin (salisilik asit) vermeyin, çünkü salisilik asit nadir görülen Reye sendromu adı verilen bir komplikasyona neden olabilir. Reye sendromu beyin hasarına ve sonuçta ölüme yol açabilir. Diş çıkarma jelleri ve ağza uygulanan ilaçların çok az etkisi vardır, çünkü tükürükle kısa sürede temizlenerek yutulurlar.
Sürme kistleri
Çok ender olarak bebekte, süren bir dişin üzerinde bir kist gelişebilir. Kist, içi sıvı dolu mavimsi bir şişlik olarak görünür ve genellikle diş belirdiğinde kendiliğinden patlar. Bebeğinizde sürme kisti olabileceğinden kuşkulanıyorsanız diş doktorunuzun bir göz atmasını istemek akıllıca olur, ancak bu kistler çoğunlukla kendiliğinden kaybolur.
| FLOR TAKVİYELERİ İÇİN GÜNCEL KILAVUZLAR | |||
| Şebeke suyundaki flor miktarı | Yaş aralığına göre takviye olarak alınacak flor miktarı | ||
| 6 aylık–3 yaş | 3–6 yaş | 6 yaş+ | |
| < 0.3 mbk | 0.25 mg/gün | 0.5 mg/gün | 1.0 mg/gün |
| < 0.3 mbk | - | - | - |
| mbk, milyonda bir kısım. | |||
| İngiliz Pediyatrik Diş Hekimleri Birliği (1996). | |||
Diş fırçalama
Dişler sürer sürmez, yani 6-8 aylıktan başlayarak her gece ve sabah az miktarda diş macunuyla yavaşça fırçalanmalıdır. Bebeklere özel diş fırçalarından satın alabilirsiniz. Bunlar yumuşak kıllı, geniş ve kolay tutulur sapları olan fırçalardır. Ancak küçük çocukların tek başlarına dişlerini etkili bir şekilde temizleyemeyecekleri de açıktır. Küçük çocuklar için bunu daima annebabalar ve bakıcılar yapmalıdır. Ancak, çocuklar dişlerini kendi başlarına temizleme konusunda cesaretlendirilebilir. Diş fırçalama plak ve yiyecek artıklarını temizlemek açısından önemlidir, ancak asıl yararı florlu bir diş macunuyla ağza flor alınmasıdır. Küçük çocuklar diş macununu yutmaya meyillidir, bu yüzden çocuklar için en fazla bir bezelye tanesi büyüklüğünde ve bebekler için sadece sürüntü şeklinde diş macunu kullanmak önem taşır (sonraki bölüme bakınız). Çocuklar 7-8 yaşına gelinceye dek dişlerini gözetim altında fırçalamalıdır.
Flor
Florun çocuk ve erişkinlerde gelişen diş çürüğü sayısını azalttığı biliniyor. Bunu ilk kez, suları doğal olarak florlu bölgelerde yaşayanlarda daha az diş çürüğü olduğunu gözleyen araştırmacılar fark etti. Flor içme suyuna katılabilir, tablet veya damla olarak alınabilir, gargara veya diş macunu içinde verilebilir. Flor, diş minesine bağlanır ve minenin bakterilerin şekerden ürettiği asitte daha az erimesini sağlayarak çürümeye karşı direncini artırır. Ne zaman şekerli bir şey yeseniz ya da içseniz bakteriler ağzınızda asit üretir. Flor asitlerin yumuşattığı zedelenmiş minenin eski haline dönmesine de yardım edebilir, ancak bu, minenin aşırı hasar görmediği durumlarda olur.
Florun etkileri hemen hemen tümüyle yereldir: yani, vücudun diğer kısımlarında değil, yalnızca ağızda etki gösterir. Floru almanın en iyi yolu içme suyudur. İngiltere’de bazı bölgelerde suda doğal olarak bulunur. Bununla beraber, İngiltere’nin büyük bir bölümünde su idareleri flor düzeyini 1:1 000 000 ppm’ye (milyonda bir kısım en iyi düzeydir) çıkarmamıştır. Türkiye’de de bazı bölgelerde doğal olarak florlu su kaynakları vardır. Diş macunları 1000 ila 1500 mbk flor içerir. Şebeke suyunuz florlanmışsa az miktarda florlu diş macunu kullanmanız ve flor takviyesi almamanız gerekir. Bazı eczanelerde ve dükkânlarda florsuz diş macunu bulmak mümkündür. Suyunuza flor eklenip eklenmediğinden emin değilseniz diş doktorunuza ya da sular idaresine sorun. Bazı şişe suları da flor içerir; flor düzeyi etikette belirtilmiştir.
Çoğunu yutabileceklerinden küçük çocuklarda sadece bezelye büyüklüğünde diş macunu kullanın, bebekler için fırçaya sadece bir dokundurmakla yetinin; çok fazla flor alınmamalıdır. Fazla flor almak (diş macunu yutarak ya da flor takviyesi alarak) dişlerde lekeli bir görüntüye neden olabilir. Bu, çoğu zaman oldukça basit bir aşındırma (abrezyon) işlemiyle tedavi edilebilir ancak bazen lekelenme çok fazla ve çirkin olabilir. Bu nedenle, çocuğunuzun farklı olası flor kaynaklarından çok fazla flor almadığından emin olun.
Flor çok fazla (bir tüp diş macununda olduğundan daha fazla) alındığında zehirleyicidir, ancak florun kusturucu etkisi olduğundan, örneğin bir çocuk bir kutu flor tableti yutarsa şiddetli kusma görülür.
SÜTDİŞİNDEN KALICI DİŞLERE
Çocukların çoğu sütdişlerinin sonuncusunu 11-12 yaşına gelinceye dek kaybetmez. Bu nedenle bunları geçici diş olarak görmek makul değildir, çünkü bakılmazsa ağrı ve rahatsızlık verme olasılıkları çok fazladır. Sütdişleri sonunda düşmeden önce giderek daha çok sallanır. Az da olsa düştüğünde yutma olasılığı vardır, ancak bunun dışında bir soruna neden olmaz.
Yeni süren kalıcı kesiciler, yerine geçtikleri dişlerden çok daha geniştir ve sıklıkla yamuk bir biçimde gelir. Bu öyle sık görülür ki neredeyse normal olarak kabul edilir. Dişin pozisyonu çocuk büyüdükçe ve ağızda daha fazla yer açıldıkça düzelir. Çocuğunuzun dişleri kalıcı dişlerin çoğu çıktıktan sonra da hâlâ yamuk ya da sıkışıksa bir ortodontiste başvurmalısınız.
ERGENLİK DÖNEMİ
On dört yaşına gelindiğinde ikinci azıdişleri genellikle çıkmış olur ve gelişmiş olan yirmi yaş dişleri 17-21 yaşlarında belirmeye başlar. Bazen yirmi yaş dişleri (3. azıdişleri) oluşmaz ya da tamamen çıkmaları için yeterli yer olmaz
| ÖNEMLİ NOKTALAR |
|
Bu yazı 3782 kere okundu.
|
Yorum Ekle |  |
Arkadaşına Gönder |  |
Çıktı Al |  |
Yukarı |
Ne tür rahatsızlıklarınız var?
Bu anketin sonuçları anket tamamlandıktan sonra yayınlanacaktır.
