Astımın ileri yaşlarda başladığı bazı hastalar vardır; bu genellikle büyük bir rahatsızlık yaratır. Bu hastalarda genellikle astımın daha ağır seyretme ve oral steroid tedavisi gerektirme olasılığının fazla olduğuna inanılır.
İlgili Sayfalar
Yaşlılarda astım
Astıma daha çok gençlerde, özellikle de çocuklarda görülen bir hastalık olarak bakılır ve gerçekten de çocuklarda çok daha sık görülür. Bu hastalar yaşlandıkça bazılarında inatçı belirtiler devam eder, bazılarında yalnızca önemsiz bazı belirtiler kalır, bazıları da bütün belirtilerinden kurtulur.
Astımın ileri yaşlarda başladığı bazı hastalar vardır; bu genellikle büyük bir rahatsızlık yaratır. Bu hastalarda genellikle astımın daha ağır seyretme ve oral steroid tedavisi gerektirme olasılığının fazla olduğuna inanılır. Bu grupta alerji etmeninin de daha seyrek olduğu düşünülüyor. Bu düşünceler kısmen doğru olsa da, bütün yaşlarda görülen astım tabloları arasında büyük bir örtüşme olduğu gözden kaçırılmamalıdır.
Kaldı ki her hastanın ayrı ayrı değerlendirilmesi ilkesi bu durumda da geçerlidir.
BELİRTİLER
Yaşlı hastalarda belirtiler genç hastalarla aynıdır, yalnızca bu grupta özellikle yorulunca nefes darlığı oldukça sık görülür. Çoğu zaman bunun nedeni 60 yaşın üzerindeki kişilerin yaşamlarının bir döneminde sigara içmeleri ve bronşlarında az da olsa geri dönüşsüz bir daralma olmasıdır. Bu da bazı kişilerde yorulunca nefes darlığının daha kolay gelişmesine neden olur.
Öte yandan yaşlı bir hasta yorulunca göğsünde sıkışma olduğundan yakındığında sorunlar doğabilir. Bu yaş grubunda kalp hastalığı yaygın olduğu ve aynı belirtiye anjina da neden olabildiği için hem angina, hem de astım tanısında gecikme olabilir.
Hasta öyküsü: İleri yaşta başlayan astım seksen iki yaşındaki Tom altı aydır zaman zaman gelen nefes darlığı şikayetiyle doktora başvurdu. Bunlar bazen hiçbir nedene bağlı olmaksızın, bazen de yorulduğu zaman geliyordu. Hışıltısı olduğunu sanmıyordu, ama özellikle yorulunca başlayan nefes darlığında göğsünde bir ağırlık hissettiğini belirtiyordu.
Haklı olarak doktor ilk başta bu yaştaki bir hastada söz konusu belirtilerin kalp hastalığına bağlı olabileceğini düşündü, ama anjina tedavisi etkili olmadı. Hasta hastanedeki bir uzmana sevk edildi ve bu uzman çok düşük bir olasılığın olduğunu düşünse de astımı dışlamak gerektiği kanısına vardı. Doktor şaşkınlıkla ve memnuniyetle hastanın titizlikle kaydettiği nefes verme hızı değerlerinin astımdaki tipik değişkenliği yansıttığını gördü ve astım ilaçları verilince hastanın belirtilerinde büyük bir düzelme oldu.
Kendisinde astım olduğunu duyan hastanın tepkisi, ilginç bir şekilde öfkelenmek oldu.
"Neden beni buldu? Hayatımda hiç sigara içmedim ve her zaman kendime iyi baktım. Ailede astımlı kimse yoktu. Neden ben?"
Açıklamalar, güvenceler ve günde iki sıkım inhale steroidle büyük bir düzelme olduğunu görmek hastanın öfkesini büyük ölçüde yatıştırdı. Çok seyrek olarak rahatlatıcı bir inhaler kullanma gereği duyarak, artık eskisi gibi rahatça bahçesiyle uğraşabiliyordu.
TEDAVİSİ NEDİR?
Yaşlı hastalarda astımın tedavisi de genç hastalarla aynıdır ve aynı basamaklar izlenir. Yalnızca inhaler gereçlerini kullanmada bazı zorluklar olabilir. Artritli ellerle Rotacap kuru toz sistemini kullanmayı başarmak güç olabilir, hatta parmaklarını güçlükle hareket ettiren bir kişinin ölçülü doz inhaleri (sprey) kullanması bile imkansız olabilir. Bu gereçlere takılan bazı eklerle böyle hastalarda kullanım kolaylaştırılabiliyor, ama genellikle geniş hazneleri kullanmak daha kolay olabilir. Ancak daha kolay kullanılan, nefesle çalışan gereçler üzerinde de durulmalıdır. Sorun yalnızca hastaya uygun gereci bulmaktır.
Yaş ilerledikçe hastalar çoğu zaman aynı anda farklı birçok sağlık sorunu için gereken birçok ilacı birlikte kullanmak zorunda kalır. Bu durum genellikle birçok karışıklığa neden olur ve hekimin görevi tedavi rejimini elden geldiğince basitleştirmektir. Bazen en önemli ilaçların alınmasını sağlamak için ideal tedaviden vazgeçmek gerekebilir.
Bütün tedavilerin yan etkileri yaşlı hastalarda daha sık görülür. Ağır astımlı hastalarda oral steroidlerin yan etkileri ağır olabilir, özellikle de kemik erimesi ve çabuk morarma, derinin incelmesi ve yaraların geç iyileşmesi gibi deri değişiklikleri görülebilir. Solunum yoluyla yüksek dozda (günde 1500 mikrogramın üzerinde) inhale steroid alan bazı hastalarda da deri değişiklikleri görülebilir, ama bunlar daha önemsizdir.
SONUÇ NEDİR?
İleri yaşlarda başlayan astım kolay kolay geçmez ve genellikle istemeye istemeye yaşam boyu kişiye eşlik eder. Bununla birlikte, hastalık mutlaka ağırlaşmaz ve iyi bir tedavinin gerektiği gibi uygulanması durumunda belirtiler etkili bir biçimde kontrol altına alınabilir.
Her kişinin kendi hedefleri ya da gereksinimleri olacaktır. Bazı kişiler için astım tedavisi öncesinde bırakmak zorunda kaldıkları bahçe işlerine dönmek yeterli olabilir. Diğerleri yeniden gezintiye çıkabilmek, kendi alış verişlerini yapabilmek ya da arada bir arkadaşlarıyla dışarı çıkıp bir şeyler içmek isteyebilir. Başarının anlamı kendi hedeflerine ulaşmaktır; inhaler dozunu artırarak, belki de hastanın talep etmediği, gerek duymadığı ya da gerçekçi olmayan bir düzelme için çabalamak şart değildir.
Daha önce belirttiğim gibi, son beş-on yıldır yaşlılarda astımdan ölüm oranında artış oldu, ama bunun nedenleri henüz bilinmiyor. Belki de geçmişte bu insanların büyük bir bölümünün bronşitten öldüğü varsayılıyordu. Dolayısıyla kişinin yaşı ne olursa olsun astımdan ölümü önlemek için elden gelen çaba harcanmalıdır. Öte yandan günümüzde astıma bağlanan ölümlerin bir bölümü de, aslında esas olarak kronik bronşite bağlı olabilir.
Astımlı yaşlı hastalar için sonucun olumlu olduğu kabul edilmelidir. Tedavi güvenli ve etkilidir, ama daha ağır astımı olan hastalarda astım belirtileri ile ilaçların yan etkileri arasında bir denge bulunması gerekebilir.
| ÖNEMLİ NOKTALAR |
- Astım ileri yaşlarda da başlayabilir ve bu hastalarda özellikle yorulunca nefes darlığına yatkınlık daha fazladır.
- Yaşlı hastalarda anjina ile astımı ayırt etmek güç olabilir.
- Astım tedavisinin yan etkileri yaşlı hastalarda daha sık görülür.
- Yaşlı hastalarda astımın geçme olasılığı düşüktür, ama kişisel gereksinimlere uygun etkili bir tedaviyle bu hastalarda belirtiler etkili bir biçimde kontrol altına alınabilir.
|
Bu yazı 7759 kere okundu.
