Haberi Paylaş

Google Yahoo Facebook Mixx Digg StumbleUpon Del.icio.us reddit Bu Nedir?

İlgili Sayfalar

Menopoz: Vücudunuzda neler olur?

Daha iyi hissetmek için kendi kendinize yardım yolları

Hormon yerine koyma tedavisi (HYT)

Hormon yerine koyma tedavisinin yararları

HYT'nin riskleri

Hormon yerine koyma tedavisinin türleri

Hormon yerine koyma tedavisi nasıl uygulanır?

HYT: Ne zaman başlamalı ve ne zaman bırakılmalı?

HYT'nin yan etkileri

HYT: Kime uygulanabilir, kime uygulanamaz?

HYT olmaksızın belirtileri kontrol altında tutmak

Menopoza yaklaşırken doğum kontrolü

HYT: Çıkarımlar

Sorular ve yanıtlar

Menopoz Sözlüğü

MENOPOZ BELİRTİLERİ

Özellikle belirtiler görece hafifse, tamamlayıcı ya da reçeteli tedaviler düşünülmeden önce basit önlemlerin denenmesinde yarar vardır.

Ateş basmaları ve terleme
Kendinizi serin tutun; sıcak basmaları ortam sıcaklığının yükselmesi, sıcak, baharatlı yiyecekler yenmesi ya da çay veya kahve gibi sıcak içeceklerle tetiklenebilir. Not olarak belirtelim, kadınlar vantilatör kullanmanın ve soğuk içecekler tüketmenin yardımcı olabileceğini bildirmektedir. Deri etrafında hava dolaşımına izin veren doğal lifli giysiler ve tek bir kalın kazak yerine üst üste daha ince birkaç giysi giyin. Pamuklu çarşaf veya nevresim kullanın ve havalandırmanın yeterli olduğu serin bir odada uyuyun.

• Egzersiz yapın: Fiziksel olarak aktif kadınlarda ateş basması, hareketsiz kadınlara göre daha az görülür ve daha hafif seyreder.
• Kilo verin: Yüksek bir vücut kütlesi sizi daha sık ve şiddetli ateş basmasına yatkın kılar.
• Sigarayı kesin: Bir kadın ne kadar çok sigara içiyorsa, olasılıkla o kadar çok ateş basması yaşayacaktır.
• Gevşeyin: Ateş basması başlar başlamaz yavaş, kontrollü nefes alıp vermeye başlamanız ateş basmasının şiddetini azaltabilir.

Rahatsız (bölünmüş) uyku
Yukarıda sayılan egzersiz yapma, kilo verme ve gevşeme stratejileri uykuyu düzeltmek için de aynı şekilde uygulanabilir. Yatma vaktine yakın uyarıcı yiyecek ve içeceklerden, özellikle Alkol den kaçının; bunlar yerine sütlü ılık içecekleri deneyin. Ilık bir banyo yapın ve uykunuz gelene kadar kitap okuyun ya da TV seyredin; fakat heyecanlı ve diğer uyarıcı programları izlemekten kaçının! Odanızı serin tutun ve temiz hava dolaşımı sağlayın. Eğer gece uyanır ve tekrar uyuyamazsanız, kalkın, kendinize bir içecek hazırlayın ve bir süre okuyun. Gün içinde kendinizi yorgun hissederseniz, 20 dakika kestirin; bundan fazlası gece uyumanızı güçleştirir.

Düzensiz âdet dönemleri
Sıklıkla, âdet dönemleri düzensizleştikçe daha ağır ve daha ağrılı olur. Ağır olmayan âdet dönemi sorunları hafif egzersizlerle giderilebilir; ancak ağır, ağrılı âdetler sıklıkla özel tedavi gerektirir. Eğer basit ağrı kesicilerin bir yararı olmazsa doktorunuza başvurun. Ağır âdetler anemiye yol açabileceğinden, et ve ıspanak gibi demirden zengin gıdalar ya da demir takviyeleri ile demir alımını artırın.

Baş ağrısı
Çoğu baş ağrısı atlanmış bir öğün, uykusuzluk ya da kas ağrısı gibi altta yatan belirgin bir nedenden kaynaklanır. Migren ağrıları benzer tetikleyicilerden kaynaklanabildiği için, düzenli yemek yiyerek ve yeterince uyuyarak atakların sıklığını azaltmaya yardım edin.

Basit ağrı kesiciler ya da reçetesiz satılan migren ilaçları belirtileri kontrol altına almaya yardım eder; ancak kullanma talimatlarını okuyun ve haftada birkaç günden fazla almayın; daha sık kullanım ters tepki yaratarak belirtiler oluşmasına yol açacağından sorunun ağırlaşmasına neden olur. Dahası, ağrı kesicilerin sık kullanılması vücudun kendi doğal ağrı kesicileri olan endorfinleri baskılayabilir, bu da ağrıyı artırır. Eğer baş ağrıları basit önlemlere yanıt vermezse, atakları önleyecek ve tedavi edecek ilaçları da içeren bir tedavi önerebilecek bir doktora başvurun. Baş ağrıları konusunda daha fazla bilgi için Aile Doktoru serisinden "Migren ve Diğer Baş Ağrıları" kitapçığına bakınız.

Eklem ve kas ağrıları
Isıtıcı kremler ve jeller ya da bir biyot sizi belli ölçülerde rahatlatabilir, ancak belirtiler çok şiddetliyse parasetamol gibi bir ağrı kesici veya aspirin ya da ibuprofen gibi bir antienflamatuvar ilaç almanız gerekebilir. Bunlar etkili olmazsa bir doktora danışın. Bisiklete binme ya da yüzme gibi hafif, vücuda yük bindirmeyen egzersizleri deneyin. Kilo vermek eklemleriniz üzerindeki yükü azaltabilir. Balıkyağı takviyeleri ve glukozaminin yararı olabilir.

Vajina kuruluğu
Vajina kuruluğu tek sorunsa, nemlendirici jeller yararlı olabilir. Eczanelerden alınabilir. Kesinlikle vazelin ya da yağ bazlı ürünler kullanmayın; çünkü bunlar, derinin hava almasını engeller ve enfeksiyon riskini artırır. Ürünü vulva bölgesine (genital bölge), özellikle de vajina ağzına bolca sürün. Rephlens ve Senselle haftada iki ya da üç kez kullanılan yapay nemlendiricilerdir. Bunlar vajinanın içini, 1-2 gün kalan hormonal olmayan bir nemlendiriciyle kaplar; bu nedenle cinsel ilişkiden hemen önce kullanılmaları gerekmez. Tersine, KY jeller cinsel ilişkiden hemen önce kullanılmalıdır.

Libido kaybı
Cinsel istek doğal olarak yıllar içinde azalır ve uyarılmak için daha uzun bir süre gerekir. Genç kadınlar birkaç saniye gibi kısa bir sürede duhul için yeterince uyarılmış olurken, menopozdaki kadınlarda bu süre 5 dakika ya da daha uzun sürer. Uzun bir ön sevişme ve aceleci davranmamak, Bartholin bezlerinin duhulden önce çok miktarda nemlendirici üretmesine olanak verir.

İdrarla ilgili belirtiler
Öksüreceğinizi ya da hapşıracağınızı hissettiğinizde, sadece bacaklarınızı çaprazlamanız sızıntıyı önlemede yararlı olabilir. Kabızlığı engellemek için bolca taze meyve, sebze ve lifli besinler yiyin; çünkü kabızlık idrar kesesi ve idrar yolu üzerinde basınç oluşmasına yol açar. Ayrıca kilo vermeye çalışın, zira aşırı kilolar leğen (pelvis) tabanı kasları üzerinde baskı yaratır. Bu kaslar idrar kesesini, rektumu (kalın bağırsağın son kısmı) ve rahmi (uterus) destekler. Doğurmakla zayıflayan bu kaslar menopozdan sonra östrojen eksikliğiyle daha da zayıflar. Kasları güçlendirmek sızıntıyı azaltmada yardımcı olabilir.

En sık kullanılan teknik, bazen mucidi Dr. Arnold Kegel'e atfen Kegel egzersizleri olarak anılan pelvis tabanı egzersizleridir. Bir düzelme görmek için, bu egzersizleri birkaç ay boyunca yapmanız gerekebilir. Ne zaman isterseniz yapabilirsiniz: araba sürerken, ev işi yaparken, telefonda konuşurken. Dizlerinizi hafifçe ayırarak oturun ve makattan (anüs) gaz çıkarmayı engellemeye çalıştığınızı hayal edin. Bunu yapmak için makatı çevreleyen kasları kasmanız gerekir. Bu kasları gerçekten gazınız varmış gibi kasıp gevşetin. Kaslarınızın hareket ettiğini ve makat çevresindeki derinin gerildiğini hissedebilmelisiniz. Bu sırada bacaklarınız ve kalçanız hiç hareket etmemelidir. Sonra, tuvalette oturduğunuzu ve idrar yaptığınızı düşünün. İdrar akışını durdurmaya çalıştığınızı hayal edin. Mümkünse kaslarınızı en az 5 saniye kasılı tutun sonra gevşeyin. En az beş kez bunu tekrarlayın. Ardından, kaslarınızı hızla ve sıkıca kasın. Bunu da en az 5 kez tekrarlayın. Bu egzersizleri her gün en az on kez (beş kez yavaş, beş kez hızlı) yapın. Eczanelerden satın alınıp vajinaya yerleştirilen küçük, ağır plastik koniler doğru kasları çalıştırmaya yardımcı olabilir, çünkü leğen tabanı kasları konilerin düşmesini önlemek için gergin olmalıdır.

Leğen tabanı egzersizleri, leğen tabanı kaslarını yeniden eğitir ve güçlendirir; böylece kaslar idrar kesesini ve idrar yolunu daha iyi destekler.

Bu egzersizleri zor ya da etkisiz bulursanız doktorunuz size tavsiyelerde bulunabilir ya da sizi konu ile ilgili bir uzmana sevk edebilir.

Ağır vajina konileri leğen tabanı kaslarını güçlendirmede kullanılabilir.

İçtiğiniz sıvı miktarını kısıtlamayın, zira bu, zararlı bakterilerin idrarla atılma olasılığını azalttığından sistite yatkınlığınızı artırır ve sorunun daha da büyümesine yol açar. Ancak idrar kesesi kaslarını uyaran kahve, koyu çay ve kafeinden zengin diğer içeceklerden (kola gibi) uzak durun.

Sistit, idrarı daha az asidik kılan sitratlı bir ilaçla tedaviye yanıt verebilir. Diğer bir seçenek, yine idrarın asitlik düzeyini düşüren kırmızı yabanmersini suyuna ya da suya bir çay kaşığı soda katıp içmektir. Belirtiler birkaç gün içinde geçmezse doktorunuza başvurun, çünkü enfeksiyon kapmış olabilirsiniz ve antibiyotik almanız gerekebilir.

Deri ve saç kuruluğu
Saçlarınızı kolayca başa çıkabileceğiniz kısalıkta tutun ve çok fazla kurumalarını önlemek için nemlendirici saç kremi kullanın. Güneşe çıktığınızda etkili bir güneş kremi ve şapka kullanın.

Düzenli olarak yüzüyorsanız bone kullanın ve duş yaptıktan sonra vücudunuza bolca nemlendirici sürün; zira klor hem derinizi hem de saçlarını fazlasıyla kurutur.

Enfeksiyon genellikle idrar yolunda yerleşemez; çünkü bakteriler sürekli olarak idrarla dışarıya atılır; kalabilen birkaç bakteriyle de bağışıklık sistemi başa çıkabilir.

Göz kuruluğu
Kadınlar menopoza girdikten sonra sıklıkla göz kuruluğu sorunu yaşar. Birçoğu, eczanelerden alınabilen bir yapay gözyaşını rahatlatıcı bulur. Kullanılan çeşitli kimyasal maddeler vardır; hipromeloz, hidroksietilselüloz, sıvı parafin ya da serum fizyolojik bunlardandır. Koruyucu içermeyen gözyaşı en rahatlatıcısıdır. Gözleri beyazlatan ürünlerden kaçının. Bunlar yeterli nemlendirici içermediklerinden genellikle sorunu daha daha ağırlaştırırlar. Basit yaşam tarzı değişiklikleri, kuru gözlerden kaynaklanan tahrişi önemli ölçüde iyileştirebilir; örneğin, gün boyu sekiz-on bardak su içmek vücut için yeterli suyu sağlar. Gözlerinizi sık sık kırpmak için bilinçli bir çaba harcayın; özellikle okurken, bilgisayarda çalışırken ya da televizyon seyrederken. Gözlerinizi ovalamaktan kaçının, çünkü bu tahrişi artırır.

Basit önlemler etkili olmazsa bir doktora başvurun; bazı ilaçlar, tiroid bezi hastalıkları, A vitamini eksikliği, Parkinson hastalığı ve Sjögren sendromu gibi bağışıklık sisteminin gözyaşı ve tükürük gibi salgıları üreten bezlere saldırdığı bazı durumlar da göz kuruluğuna yol açabilir.

Kilo alma
Artan kanıtlar, menopoz sonrasında kilo almanın doğanın daha fazla östrojen üretme yolu olduğunu düşündürüyor. Menopozdan sonra belli miktarda östrojen yağ dokusunda oluşur; böylece ne kadar kilo alırsanız o kadar östrojen üretirsiniz. Bu, genel olarak şişman kadınların neden zayıf kadınlardan daha güçlü kemikleri olduğunu açıklayabilir. Açıktır ki, bir denge kurulması gerekir; çünkü obezite kalp hastalığıyla bağlantılıdır. Kısaca verilen mesaj şudur: Çoğu durumda kendinizi formda tutmak ve sağlıklı ve dengeli beslenmek, kilonuzun doğal düzeyde kalmasını sağlar.

Duygusal belirtiler
Çoğumuz, yaşamımızın belli bir döneminde kendimizi kötü hissederiz. Genellikle bu özel bir olayın sonucudur ve bu duygular zamanla kaybolur. Hormonal değişiklikler bu tür duygularla başa çıkmayı zorlaştırabilir. Gevşemek ve rahatlamak için yollar bulmak, sağlıklı beslenmek ve yeterince egzersiz yapmak ruh halinizin düzelmesini sağlayacaktır. Alkol tüketimini sınırlandırın, zira Alkol depresyonu artırabilir. Vakit geçirmeksizin tıbbi yardım isteyin; belki de tek gereken size destek verecek bir doktordur; ancak danışmanlık ya da ilaç tedavisi de gerekebilir.

KALP HASTALIĞINI VE OSTEOPOROZU ÖNLEMEK

Kalp hastalığı nedir?
Kalp esas olarak, tüm vücuda kan pompalayan bir kastır. Kan damarları (atardamarlar) kan taşıyarak kalp kasını besler. Atardamarlardan kan akışı engellendiğinde kalp kası ölebilir; bu, bir kalp krizinin oluştuğu zamandır. Bu tür tıkanmalar en çok ateroskleroz (damar sertliği) denilen durumun varlığında oluşur. Ateroskleroz, büyük ölçüde önlenebilen bir hastalıktır. Beyne giden kan damarları da aterosklerozdan etkilenebilir ve bu inmelerle sonuçlanabilir.

Kalp hastalığını önlemeye yönelik yaşam tarzı değişiklikleri
Kalp hastalığı ile ilgili risk faktörlerinin birçoğu basit yaşam tarzı değişiklikleriyle azaltılabilir: Kilo vermek, sigarayı bırakmak, beslenme düzenini değiştirmek ve daha fazla egzersiz yapmak.

Osteoporoz nedir?
Osteoporoz, kemiklerin kırılganlaştığı ve daha kolay kırılabilir hale geldiği bir hastalıktır. Ne yazık ki, bir kemik kırılıncaya dek osteoporoza ilişkin bir belirti görülmez. Bu kırık kemikler, tipik olarak kalçayı, omurgayı ve bilekleri etkiler.

Bir kalça kırığı uzun süreli ve kalıcı bir sakatlığa, hatta ölüme neden olabilir. Omurga ya da omurlardaki kırıkların da boyun kısalması, şiddetli sırt ağrısı ve şekil bozuklukları gibi ciddi sonuçları vardır.

Osteoporozu önlemeye yönelik yaşam tarzı değişiklikleri
Yeterli egzersiz ve sağlıklı, kalsiyumdan zengin bir beslenme kemikleri güçlü tutar. Ne var ki, osteoporozun etkili bir şekilde önlenmesine erken, tercihen çocukluk çağında başlanmalıdır. Çocukları korumak için yapılacak pek çok şey vardır. Onların da egzersize ve kalsiyumdan zengin yiyecekleri de içeren iyi bir beslenme düzenine gereksinimleri vardır. Ayrıca sigaranın tehlikelerine karşı da uyarılmaları gerekir. Erişkin kemik kütlesi 35 yaş civarında doruğa ulaşır. Erkeklerde doruk kemik kütlesi kadınlardan %25-30 daha fazladır. Bu nedenle, kadınlarda osteoporoz riski daha yüksektir. Doruğa çıktıktan kısa bir süre sonra kemik kaybı başlar. Kadınlarda erkeklerden daha erken başlar ve menopozla hızlanır.

Sağlıklı bir kalp ve güçlü kemikler için egzersiz
Egzersizin değeri saymakla bitmez. Çalışmalar fiziksel olarak zinde olmanın, tansiyon ve yüksek kolesterol gibi başka sağlık sorunları olan kişilerde bile kalp hastalığı riskini azalttığını gösteriyor. Ancak, riski en aza indirmek için zinde olmalı ve sigara içme, yüksek tansiyon ve yüksek kolesterol gibi diğer değiştirilebilir önemli risk faktörlerinden kaçınılmalıdır.

Kemik kütlesi kadınlarda ve erkeklerde 25-40 yaş arasında doruğa ulaşır ve sonra düşmeye başlar. Kadınlarda menopoz dönemi civarında kemik kütlesi kaybı hızlanır.

Kemik kütlesi kadınlarda ve erkeklerde 25-40 yaş arasında doruğa ulaşır ve sonra düşmeye başlar. Kadınlarda, menopoz dönemi civarında kemik kütlesi kaybı hızlanır.

Egzersize başlamak için hiçbir zaman geç değildir. Bir çalışmada kas gücünde, 80 yaşında da 25 yaşındaki kadar düzelme elde edilebileceği gösterildi. Hareketli değilseniz herhangi bir şey yapmak hiçbir şey yapmamaktan iyidir! Çalışmalar gösteriyor ki, zindelik düzeyi düşük kişilerin, zinde (orta düzeyde bile olsa) kişilerden daha erken ölme olasılığı vardır. Düzenli egzersizden yarar gören sadece kalbiniz ve kemikleriniz değildir; kas gücünüz ve dayanıklılığınız da artar, böylece düşme olasılığınız azalır ve tökezlerseniz bir yere tutunma gücünüz daha fazla olur. Sakinleştirici ilaçlar ve uyku ilaçları ya da Alkol alıyorsanız bunlara gereksiniminiz olup olmadığını yeniden gözden geçirin; zira bunlar yargılama gücünüzü etkileyebilir, sendeleme ve tökezleme olasılığını artırır.

Vücuda yük bindiren egzersizler kemikleri güçlendirir ve kırıkları önlemeye yardım eder. En kolay ve en rahat yapılabilen egzersiz yürümedir; kalbinizi ve kemiklerinizi güçlendirir. Kısa mesafelerle başlayın, yavaş yavaş yürüme mesafenizi artırın. Yüzme vücuda yük bindirmez; çünkü vücut su tarafından desteklenir, ancak eklem sorunlarınız için mükemmel bir egzersizdir ve kalbiniz için de iyidir.

Tavsiye edilen ideal egzersiz süresi, haftada üç kez 20-30 dakikalık bir hareketli etkinliktir ve sanıldığı kadar korkutucu değildir. Her gün 30 dakika gibi kısa bir süre için yapılsa bile merdiven çıkmak, bahçe işi yapmak, orta-ağır ev işleri yapmak, dans etmek ve evde egzersiz yapmak gibi etkinlikler yararlıdır. Yine belirtelim, herhangi bir şey yapmak hiçbir şey yapmamaktan iyidir.

Hareketli olmayan, kalp hastalığı riski yüksek ya da zaten tıbbi bir sorunu olan orta yaşlı ya da yaşlı kişiler fiziksel etkinliğe başlamadan ya da fiziksel etkinlik düzeylerini önemli ölçüde artırmadan önce tıbbi tavsiye almalıdır.

Günlük alışkanlık olarak egzersiz
İnsanların egzersiz yapmamasının temel nedeni, sadece günlük rutinlerine egzersizi dahil edecek zamanlarının olmamasıdır. O zaman alışverişe, neden araba ya da otobüs yerine yürüyerek ya da bisikletle gitmiyorsunuz? Çok uzaksa otobüsten erken inin ya da arabanızı uzak bir yere park edin. Eğer koşma gibi daha ciddi bir egzersiz yapmak istiyorsanız onu yapın, ancak başlangıçta aşırıya kaçmamaya dikkat edin.

Kaslarınıza zarar vermemek için daima ısınma hareketleri yapın ve yavaş yavaş soğuyun. İyi değilseniz ağır egzersizden kaçının, çünkü kalbinizi fazla zorlayabilir. Unutmayın, bir egzersiz programı sadece yılda birkaç hafta değil, yaşam boyu sürdürülmelidir.

Beslenmenize dikkat edin

• Doğal östrojenler: Bazı çalışmalar, birçok bitkide, özellikle fasulye ve baklagillerde bulunan doğal östrojenlerin osteoporoza, kalp hastalıklarına ve meme kanserine karşı koruyucu olduğunu düşündürmektedir. Gerçekten de, tofu (soya loru) gibi östrojenden zengin soya fasulyesi ürünlerinin beslenmenin önemli bir parçasını oluşturduğu Japonya gibi ülkelerde bu hastalıkların görülme sıklığı çok daha azdır.
• Kalsiyum: Kemikler kalsiyum içerir. Dolayısıyla kemiklerin uygun şekilde geliştiğinden ve sağlam kaldığından emin olmak için yeterince kalsiyum içeren sağlıklı bir beslenme zorunludur. Büyüme dönemlerine göre vücudun kalsiyum gereksinimi artar; ergenler ve gebe kadınlar daha fazla kalsiyuma gereksinim duyar. Tavsiye edilen günlük miktar erişkinler için 700 miligramdır. Süt, peynir ve yoğurt gibi süt ürünleri en iyi kalsiyum kaynağıdır ve kolayca emilerek kan dolaşımı na katılır. Ne yazık ki, günümüzün beslenme modası birçok kadının yüksek yağ oranı nedeniyle süt ürünlerini kesmesine yol açtı. Çözüm süt ürünlerini yemeyi sürdürmek, ancak düşük yağlı seçenekleri tercih etmektir. Aslında yağı alınmış sütte, tam yağlı sütten biraz daha fazla kalsiyum vardır. Sardalye ya da somon gibi kemikli konserve balıklar mükemmeldir; çünkü yumuşamış kemiklerinde bolca kalsiyum vardır.
• D vitamini: Bu vitamin kalsiyumun emilmesine yardım eder. Besinlerle D vitamini alımı yıllar geçtikçe azalır ve belki de kırık oranının artmasıyla bağlantılıdır. Halibut balığı (kalkana benzer bir tür yassı balık), uskumru ve somon gibi yağlı balıklar zengin D vitamini kaynağıdır. Çalışmalar haftada iki öğün yağlı balık yemenin kırık riskini %20 azaltabileceğini düşündürüyor.
• Beslenme takviyeleri: Zayıf bir beslenmede, özellikle kemiklerin geliştiği çağlarda kalsiyum takviyesi yararlıdır. Eğer size osteoporoz tanısı konulmuşsa, günde yaklaşık 1000-1200 mg kalsiyum aldığınızdan emin olmak için beslenmenizi takviye etmelisiniz. Günlük 400-800 uluslararası birimlik (IU [[]10-20 mikrogram]) D vitamini takviyeleri de vardır. Bunlar genellikle kalsiyumla birleştirilir. Ancak fazla almamaya dikkat edilmelidir; 2000 mg'dan fazla kalsiyum böbrek taşı riskini artırabilir ve demir gibi diğer minerallerin emilimini bozabilir.

Alkol ü azaltın
Orta düzeyde içki tüketiminin sağlığa yararlı olduğu düşünülüyorsa da, fazla içki osteoporoz ve kalp hastalığı riskini artırır; ayrıca genel sağlık üzerinde olumsuz etkileri vardır. Düzenli olarak günde iki birim Alkol den fazlasını içen 40'lı yaşların sonlarındaki kadınlarda kalça kemiği yoğunluğu %12 kadar azalır. Bir birim Alkol küçük bir bardak şaraba, bir ölçü sert Alkol lü içki ye ya da 25 cl'lik bir şişe normal biraya eşdeğerdir.

Kilonuzu kontrol altında tutun
Orta yaşta biraz kilo almak kemik yoğunluğunu sürdürmeye yardım edebilir, çünkü adrenal bezlerde ve menopoz sonrası yumurtalıklarda üretilen hormonlar yağ hücrelerinde östrojene dönüştürülür. Ancak sağlıklı bir kiloda kalmak önemlidir, çünkü aşırı kilolu olmak kalp hastalığı ve inme riskinde artışa yol açar.

Vücut kütle indeksi (VKİ) sağlıklı kiloyu gösterir ve kilogram olarak ağırlığınızı, metre olarak boyunuzu biliyorsanız kolayca hesaplanabilir. Tavsiye edilen VKİ 20-25 arasındadır. Kendi VKİ'nizi hesaplamak için kilonuzu, boyunuzun karesine bölün. Örneğin, kilonuz 70 kg, boyunuz 1.68 m ise VKİ'niz boyunuzun karesinin (1.68X1.68=2.82) boyunuza bölünmesiyle (70/2.82=24.8) bulunur. Bu durumda VKİ'niz yaklaşık 25'tir.

Basit yaşam tarzı değişiklikleriyle, uzun süre sağlıklı kalmanıza yardım edecek pek çok şey yapabilirsiniz. Boyunuza uygun kiloda kalın, sigarayı bırakın, Alkol tüketimini makul düzeye indirin, bolca mevye, sebze ve kalsiyumdan zengin yiyecekler yiyin ve düzenli egzersiz yapın

Sigarayı bırakın
Sigara kalp hastalığı, kırık ve kanser riskini artırır. Sigara için kadınlar içmeyenlere göre bir ya da iki yıl önce menopoza girer.

Tamamlayıcı tedaviler
Birçok kadın ilaçların vücutları üzerindeki etkisinden kaygı duyar ve belirtilerini kontrol altına alacak başka yollar bulma konusunda ısrarlıdır. Akupunktur, aromaterapi, biyolojik geri bildirim (biofeedback), herbalizm, homoeopati, osteopati, fizyoterapi ve başka tedaviler de yararlı olabilir; ancak bunların yararları ve olası riskleri konusunda çok az çalışma vardır. Uzman terapistlere gitmek önemlidir. Yukarıda sayılan alanlarla ilgili olarak resmi makamlardan bilgi almak mümkündür.

SAĞLIKLI KALMAK

Memelerinizi kontrol edin
Kadınların memelerini muayene etmeleri çok önemlidir. Her kadının memesi farklıdır. Bu yüzden herhangi bir değişikliği kişinin kendisinin fark etmesi çok daha kolaydır. Araştırmalar gösteriyor ki memelerdeki yumruların çoğu, kütle tarama programlarından çok, bizzat kadınlar tarafından saptanıyor. Doktor muayenehanelerinde ve eczanelerde memelerin nasıl kontrol edileceğine ilişkin sayısız broşür bulunur. İdeal olan, kadınların bu kontrolü her ay, âdet döneminin sonunda yapmalarıdır. Âdet döneminin hemen öncesinde hormonal değişiklikler nedeniyle memeler şişer ve herhangi bir yumruyu hissetmek zorlaşır. Olağandışı ya da kaygı uyandıran bir şey varsa doktora gidin.

İngiltere'de 50-60 yaş arasındaki kadınlar üç yılda bir düzenli olarak meme taraması için çağrılıyor ve yakında 70 yaşındaki kadınların da bu kapsama alınması bekleniyor. Kadınlar düzenli meme taraması için çağrılma yaşının üst sınırına ulaştığında, kendi randevularını alarak, özellikle de hormon yerine koyma tedavisi görüyorlarsa taramayı sürdürmeleri konusunda teşvik ediliyor.

"Smear" testini güncelleştirin
Rahim boynu (serviks) taraması ya da "smear" testi, tedavi edilmediği takdirde rahim boynunda kansere yol açabilecek anormalliklerin erken evrede saptanması ve tedavi edilmesini sağlayarak kanserin önlenmesine yardım eder. Erken saptama ve tedavi, gelişen kanserlerin %80-90'ını önleyebilir. İngiltere'de 25-64 yaş arasındaki tüm kadınlar 3-5 yılda bir parasız "smear" testi yaptırabiliyor. Türkiye'de SSK'lı ya da başka bir sosyal ya da özel sigorta kapsamında olan kadınlar da bu testi parasız yaptırabilir.

Rahim boynu taraması ya da "smear" testi, tedavi edilmediği taktirde rahim boynunda kansere yol açabilecek anormalliklerin erken evrede saptanması ve tedavi edilmesini sağlayarak kanserin önlenmesine yardım eder.

"Smear" testi ya da mamografi yaptırdıysanız sonuçları ne zaman alabileceğinizi sorun ve tetkik sonucunu alır almaz sizi muayene etmiş olan doktorunuza başvurun.

Aşağıdakilerden biri varsa doktora başvurun:

• Olağandışı ya da çok şiddetli ya da uzun süren bir kanamanız varsa
• Olağan âdet görme düzeninizde bir değişiklik fark ederseniz
  * Son âdetinizin üzerinden 6 aydan uzun zaman geçtiği halde yeniden kanamanız olursa Cinsel ilişki sonrasında kanama olursa
  * Daha önce kontrol edilen memenizde yeni bir yumru ya da yumruda bir değişiklik fark ederseniz
  * Meme başı ya da başlarında akıntı varsa
• Meme derisinde portakal kabuğuna benzer bir görünüm fark ederseniz
• Sağlığınızla ilgili herhangi bir kaygı ya da kuşkunuz varsa

Bu yazı 9187 kere okundu.