Haberi Paylaş

Google Yahoo Facebook Mixx Digg StumbleUpon Del.icio.us reddit Bu Nedir?

İlgili Sayfalar

Menopoz: Vücudunuzda neler olur?

Daha iyi hissetmek için kendi kendinize yardım yolları

Hormon yerine koyma tedavisi (HYT)

Hormon yerine koyma tedavisinin yararları

HYT'nin riskleri

Hormon yerine koyma tedavisinin türleri

Hormon yerine koyma tedavisi nasıl uygulanır?

HYT: Ne zaman başlamalı ve ne zaman bırakılmalı?

HYT'nin yan etkileri

HYT: Kime uygulanabilir, kime uygulanamaz?

HYT olmaksızın belirtileri kontrol altında tutmak

Menopoza yaklaşırken doğum kontrolü

HYT: Çıkarımlar

Sorular ve yanıtlar

Menopoz Sözlüğü

Amenore: Adet kanamasının yokluğu (olmaması).
Ardışık kombine: Günlük östrojen ve bir progestojen küründen oluşan ve her 4 haftanın 2'sinde kullanılan bir HYT rejimi. Bunun sonucunda yılda 13 çekilme kanaması olur.

Çekilme kanaması: Progestojen kürü bittiğinde, hormonlarda oluşan düşüş rahim örtünün parçalanmasına ve çekilme kanaması ya da âdet kanaması şeklinde atılmasına yol açar.

Endometriyum: Kalınlığı östrojene yanıt veren, rahim iç yüzeyini örten doku.
Erken menopoz: Kırk yaşından önce görülen doğal ya da cerrahi menopoza verilen isim. Erken menopoz evresinde olup tedavi görmeyen kadınlarda kalp hastalıkları ve osteoporoz riski, menopozu normal zamanda olanlardan daha yüksektir.
Fitoöstrojen: Bitkiden elde edilen ve östrojenin özelliklerini taşıyan bir bileşim. Tipik olarak soyada ve kızıl yoncada bulunur.

HERS: Kalp ve Östrojen/Progestojen Yerine Koyma Çalışması (1998). HERS, kalp hastası olan kadınlarda HYT'nin yineleyen kalp sorunu oranı üzerindeki etkisini görmek üzere tasarlandı.
HYT: Hormon yerine koyma tedavisi.

Kesintisiz kombine HYT: Günlük östrojen ve günlük progestojen içeren bir HYT rejimi. Adetleri önleyen bu rejim daha çok menopoz sonrası kadınlar için uygundur.

Klimakterik: Menopoza geçiş döneminde olan.

KOK (Kombine oral kontraseptif): Ağızdan alınan doğum kontrol hapı

Menopoz: Bir kadının son âdet döneminini yaşadığı evre

Mini-hap: Sadece progestojen içeren doğum kontrol hapının yaygın adı.

MPA: Medroksiprogesteron asetat; HYT'de ve doğum kontrolü için kullanılan bir progestojen tipi.

Östrojen: Yumurtalıkların ürettiği bir hormon. Menopozdan sonra östrojen yetersizliği menopozla ilgili belirtilerin çoğundan sorumludur.

Perimenopoz: Daha çok düzensiz âdet dönemleri ve ateş basmalarının başladığı yıllar ile son âdetin görülmesinden sonraki yıllar arasındaki zamanı ifade etmek için kullanılır. Menopoza geçiş olarak da adlandırılır.

Plasebo: Aktif tedavinin işleyişini değerlendirmek üzere, klinik çalışmalarda yer alan bir kişiye verilen ve aktif bir içeriği bulunmayan tedavi.

Plasebo etkisi: Plasebo verilen bir kişinin sağlığında ölçülebilir bir düzelme olması.
Postmenopoz (menopoz sonrası):
Kadınların son âdet dönemlerinden sonraki zaman.
 
Premenopoz (menopoz öncesi): Kadının ilk ve son âdet kanaması arasındaki dönem.

Progesteron: Yumurtalıkların ürettiği bir hormon. Östrojene (kontrol edilmezse kansere yol açabilir) yanıt olarak rahim örtüsünün (endometriyum) kalınlığını korumada gereklidir.

Progestojen: Sentetik bir progesteron biçimi.

RİS: Rahimiçi sistem. Rahim içine doğum kontrolü sağlamak ve âdet kanamasını azaltmak üzere yerleştirilen bir progestojen çubuğu içeren aygıt. Ayrıca HYT'nin progestojen bileşenini sağlamak için de kullanılabilir.

Ruhsatlı ilaçlar: İlaç Şrmaları yeni ilaçlar geliştirdiğinde, ilacın, özel olarak geliştirildiği duruma yönelik etkisi ve güvenliliğini değerlendirmek için çalışmalar yapılır. Yasal yetkililerce onaylandıktan sonra ilaç "ruhsatlı" olduğu durumlar için reçetelendirilebilir. Ancak, ilaç yaygın bir şekilde kullanılmaya başlayınca, farklı bir durum için de etkili ve güvenli olduğu saptanabilir. Doktorlar ilacı bu farklı durum için de verebilir, ancak hasta, söz konusu ilacın yasal yetkililerce bu farklı durum için onaylanmadığını bilmelidir. Doktorların çoğu, "ruhsatsız" bir ilacı ancak değişik kullanımını destekleyen bir uzmanlar grubu varsa reçeteler. Buna bir örnek levenorgestrel rahimiçi sistemidir. İngiltere'de doğum kontrolü ve şiddetli kanamalar için ruhsat almıştır. Ancak doktorlar bunun aynı zamanda güvenli ve etkili bir biçimde HYT'nin progestojen bileşeni olarak da kullanılabileceğini saptadılar. Dolayısıyla bu durum için de sıklıkla "ruhsatsız" olarak veriliyor.

SERM: Seçici östrojen reseptör mo-dülatörü (düzenleyicisi). Bunlar raloksifenin de dahil olduğu görece yeni bir ilaç grubudur. Bu sentetik ilaçların kemikler üzerinde östrojen benzeri etkileri vardır, kemik kütlesini artırır ve omurga kırığı riskini azaltır.

SSRI: Seçici serotonin geri alım inhi-bitörü. Bunlar, aralarında şuokseti-nin de yer aldığı, depresyon tedavisi için onaylanan bir ilaç grubudur.

STEAR: Seçici doku östrojenik akti-vite regülatörü (düzenleyicisi). Bunlar, görece yeni bir ilaç grubudur ve tibolon bunlar arasındadır. Bu sentetik ilaçlar östrojen, progesteron ve testosteronun özelliklerini birleştirir. Uzun döngülü HYT: Günlük östrojen ve bir progestojen kürünü içeren 3 aylık HYT rejimi. Bunun sonucunda her yıl 4 kez çekilme kanaması gorülür.

Venöz tromboz (toplardamarlarda pıhtılaşma): Damarlarda tipik olarak baldırları etkileyen bir pıhtısı oluşması. Bazen bir pıhtı damarlardan akciğerlere ulaşabilir (akciğer embo-lisi).

WHI: 1993-1998 yılları arasında yapılan Kadın Sağlığı Girişimi çalışması. ABD'de Ulusal Sağlık Enstitüsü'nün gerçekleştirdiği bir dizi klinik çalışma ile bir gözlemsel çalışma. Menopoz sonrası hormon tedavisinin, beslenme değişikliklerinin ve kalsiyum ile D vitamini takviyelerinin menopoz sonrası kadınlarda kalp hastalığı, meme ve kolorektal kanser ve kemik kırıkları üzerindeki risk ve yararlarını değerlendirmek üzere tasarlandı. WHI'da 50-79 yaş arasında 160 000'den fazla kadın yer aldı.

Bu yazı 3965 kere okundu.