 |
|
|
 |
|
|
 |
| Haberi Paylaş | ||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||
Tamamlayıcı tıp, birbirinden farklı pek çok terapiyi içine alan bir terimdir. Ancak artık pek çok insan bunun yerine "tamamlayıcı ve alternatif tıp" (TAT) terimini kullanmayı tercih etmektedir ve bu kitabın içinde de bu terim kullanılacaktır.
1950'lerin sonunda ve 1960'ların başında akupunktur gibi tedavi yöntemleri tıbbın ek dalları olarak kabul edilmekteydi. Sonra, 1970' lerdeve 1980'lerin başında modern tıbba bir alternatif oluşturdukları düşüncesiyle "alternatif tıp" olarak isimlendirilmeye başladı.
1980'lerin sonunda ve 1990'larda, doktorlar ve "alternatif" terapistler, birlikte çalışarak modern tıbbi bakımı tamamlamak için ortak tedavi yöntemleri denemeye başladığından terim, "tamamlayıcı" olarak değişmiştir. Bazı durumlarda TAT tedavileri artık modern tıpla iç içe geçmiştir. Örneğin, çoğu fizyoterapist hastalarının tedavisinde akupunktur yöntemini kullanmaktadırlar.
Tamamlayıcı tıp, modern tıpla birlikte bir tedavi paketinin parçası olarak uygulandığında "bütünleşmiş tıp" terimi kullanılır - örneğin doktorlar hastalarına modern yollardan agk bir teşhis konulduktan sonra, tedavinin bir parçası olarak homeopatiye, giderek daha çok başvurmaktadır. Başka bir deyişle, bu gibi doktorlar TAT terapisini, uyguladıkları modern bakımın arasına almaktadırlar.
Terminolojideki bu değişiklikler son 40 yılda hem halk, hem de uzmanlar arasında yaklaşımın nasıl değiştiğini göstermektedir. 1950'ler ve 1960' larda TAT terapilerini şarlatanlık olarak değerlendirirken bunlara artık hastanelerimizde ve sağlık merkezlerimizde uygulanabilecek yöntemler gözüyle bakmaktayız.
Bu değişimin altında yatan temel gerekçe belirsizdir ancak muhtemelen nedeni, kısmen hastaların ve doktorların TAT'ın yararları olabileceğini düşünmesi ve kısmen de doktorların TAT'a bakışlarında değişiklikler olmasıdır.
TAT'ı nasıl tanımlayabiliriz? Bir tanım, "belirli bir ülkede baskın olan sağlık sistemine yabancı olan terapiler" şeklinde yapılabilir. Örneğin akupunktur ve bitki tıbbi Çin'de geleneksel kabul edilirken ABD'de ve İngiltere'de geleneksel değildir. Başka bir tanım ise "tıp fakültelerinde okutulmayan yöntemler" şeklinde yapılır. Ancak sağlık sistemleri zamanla değişmektedir ve İngiltere'de pek çok tıp fakültesinde TAT'ı tanıtmaya yönelik dersler okutulmaktadır.
Çok sayıda tamamlayıcı tıp dalı vardır ve tabloda bunların geniş ama eksiksiz olmaktan çok uzak bir listesini bulabilirsiniz. Bu terapilerin bazıları bu kitapta daha ayrıntılı bir şekilde anlatılmıştır.
TAT TERAPİLERİ BİRBİRİYLE BAĞLANTILI MIDIR?
Bazı terapiler birbiriyle bağlantılıdır. Akupunktur, akupresür, reiki, shiatsu ve Çin'in geleneksel bitki ilaçlarının hepsi Çin'in modern tıp kavramlarıyla aynı doğrultuda uygulanır. Ancak TAT tedavilerinin çoğunun tamamen farklı tarihi dayanaklara, felsefeye ve kullanıma sahip tedavilerin bir karışımı olduğu unutulmamalıdır. Ayurveda (Hintlilerin hastalıklara karşı benimsediği çok yönlü, geleneksel bir tıbbi yaklaşım) diyet, yoga, masaj ve bitkisel ilaçların bileşiminden oluşur ve Ayurveda bitkisel tedavilerinin çoğu Çinlilerin kullandığı tedavilere benzese de arada büyük farklar vardır.
Hem Hindu, hem de Çinlilerin kullandığı sistemler son 2000 yılda gelişerek teşhis ve tedavi usullerini içeren komple tıbbi yaklaşımlar halini almıştır. Diğer taraftan, Homeopati diğer TAT türleriyle tamamen alakasızdır ve 200 yıl önce Almanya'da ortaya çıkmıştır. Osteopati, kiropratik, masaj ve Alexander tekniği gibi çok çeşitli dokunma ve uyarma yöntemleriyle vücudu etkilemeye yönelik elle uygulanan pek çok terapi vardır.
Çoğu TAT tedavisi, birbiriyle tamamen alakasız olduğu için pek çok durumda hangi terapinin seçileceği; rahatsızlığa, hastanın, doktorun, TAT uzmanının bilgisine ve inanışlarına bağlıdır.
TAT DOĞAL VE GÜVENLİ MİDİR?
Modern tıp bazı hastaları daha hasta yapmıştır. Ameliyatların yüzde beşinde komplikasyonlar oluştuğu ve modern ilaçları uzun süre kullanan hastaların çoğunun bazı yan etkiler yaşadığı tahmin edilmektedir. Ancak, modern ilaçlar çoğu zaman yan etki görülmesi ihtimalinin daha yüksek olduğu çok hasta, zayıf ya da yaşlı insanlara verilir.
| BELLİ BAŞLI TAMAMLAYICI TERAPİLER | ||||||||||
Geleneksel Çin tıbbıyla bağlantılı terapiler
Ayurveda (geleneksel Hindu) tıbbıyla bağlantılı terapileri
Masaj ve uyarım-esaslı terapiler
Zihin-vücut terapileri Otojenik eğitim
Natüropati-esaslı terapiler
Benzeri olmayan terapiler Homeopati |
Basın bazen tamamlayıcı terapilerin çoğunun sihirli özellikleri olduğu ve modern tedavilerin aksine size zarar veremeyeceğini ima ediyor gibi görünür. Ancak "doğal" her zaman güvenli anlamına gelmemektir. Hangi şartlarda üretildiği kontrol edilmeyen bitkisel ürünler ve gıdalar mikroplu ve dolayısıyla güvenli olmaktan çok uzak olabilir.
Bu sorunlara rağmen TAT tedavileri genelde modern tedavilere göre yan etkiler veya komplikasyonlar bakımımdan daha güvenlidir. Ancak TAT tedavilerinin güvenilirliği ve modern ilaçlarla etkileşimi hakkında daha çok bilgiye gereksinimimiz bulunmaktadır. Eğer bitkisel, homeopatik bir ürün kullanıyor ya da belirli bir gıdayı alıyorsanız modern bir ilacın yan etkisinin veya reçeteyle aldığınız ilaçlarla yapabileceği etkileşimin tanımlanabilmesi için, doktorunuza ne kullandığınızı mutlaka söylemelisiniz.
TAT terapistlerinin çoğu bütünsel bir yaklaşıma sahip olduklarını -yani yalnızca belirli bir sorunu değil, insanın bütününü tedavi ettiklerini iddia eder. Bu, modern tıbbın "bütün insan"ı tedavi eden bir yöntem olmadığı anlamına gelebilir. Aslında, iyi modern tıp bütün insanı tedavi etmeye yöneliktir ve bazı TAT terapilerinin kendisi çok dar ve özeldir.
TAT'ın yol açabileceği bir tehlike, tıbbi yeterliliğe sahip olmayan TAT uzmanının, doğru bir tıbbi teşhis koyamadığı için bir hastanın uygun modern tedaviyi alamamasıdır. Bunun sonucu olarak, hastaya yetersiz ve muhtemelen tehlikeli görüş bildirilmiş olur ve hasta elde olan en iyi modern tedavi yönteminden mahrum kalır. Bu durumu yaşayan bazı hastalar olması ihtimaline karşın, tıbbi kaynaklarda yetersiz tedavi alan belirli vakalar ender olarak belirtilir. Aslında, çoğu TAT terapisti artık çok dikkatli davranmakta ve şüpheleri varsa hastayı mutlaka bir tıp doktoruna yollamaktadır.
"Kimler tamamlayıcı terapi uygular?" başlıklı bölümde TAT tedavisi hakkında önerilen ipuçları doktorunuza tedavinizi bildirmeniz gerektiği konusunda sizi uyarmak ve terapinin hem sizin için uygun olduğundan, hem de açık ve güvenilir bir teşhise dayandığından emin olmanızı sağlamak amacıyla verilmiştir.
TAT TERAPİLERİNİN ORTAK YÖNÜ NEDİR?
Çoğu TAT terapisi, canlı varlıklarda bulunan ve hayat veren bir gücün veya enerjinin varlığına duyulan, bilimsel olmayan, kanıtlanmamış ve muhtemelen ispatlanamayan bir inanca dayanır. Çoğu TAT terapisinin hastalıklara karşı benimsediği yaklaşımın altında yatan bu inançtır ve bazı terapilerin temel amacı bu hayat enerjisini uyandırmaktır. Bu yaklaşıma göre kronik hastalıklara, vücudun sahip olduğu enerjide uzun süreli bozukluklar yaşanmasının neden olduğu düşünülmektedir. Enerjideki bu bozukluk sonuç olarak görülebilen ve modern tıbbi terimlerle tanımlanabilen bir hastalığa yol açmaktadır. Bu yüzden tedavi, kişinin hayat enerjisini yeniden dengeye oturtmak için tasarlanmıştır.
Osteopati ve kiropratik gibi bazı terapilerde bugün mevcut olan öğreti ve uygulama kendisini hayat enerjisiyle ilgili bu ispatlanmamış varsayımlardan tamamen uzaklaştırmıştır. Bazı TAT terapistleri hastalıkların, kişiye değişmesi için bir fırsat sunduğuna ve hastalıkların daha derin anlamları olduğuna inanmaktadırlar.
Osteopati ve kiropratik gibi hemen tüm TAT terapilerinde, tedavi gören kişi iyileşme sürecinin bir parçası olarak hastalığının veya gösterdiği belirtilerin ağırlaştığını hisseder. Var olan sorun geçici bir süre için kötüye gidebilir veya belirtiler hastalığın başlangıcında görülen haline geri dönebilir. Bu değişikliklerin belirli bir terapiyle başlatılan doğal bir iyileşme sürecini desteklediği öne sürülür ancak bu görüşün dayandığı bilimsel bir temel yoktur.
Çoğu TAT terapileri ve her birinin uyguladığı tedavi yöntemleri oldukça "ampirik"tir - bu, terapilerin ve tedavi yöntemlerinin teoriden çok başarıya ulaşmış deneyimlere dayandığı anlamına gelir. Modern tıpta, insanlar uyguladıkları tedavilerden çok iyi anladıklarını düşünmek ister ve gerçek de bu şekildedir. Ancak tıp doktorları bile ampirik kabul edilebilecek tedavi yöntemleri kullanmaktadırlar.
TAT İŞE YARAR MI?
TAT'ın klinik etkileri hakkında şimdi 10 veya 15 yıl öncesine göre daha çok bilgi bulunmaktadır. Bazı terapilerin belirli durumlarda güvenli ve etkin olduğu bilinmekle beraber TAT'ın kendine özgü etkileri hakkında açık olmayan noktalar hâlâ çok fazladır.
Pek çok TAT terapisinde belirli bir terapinin işleyiş mekanizmasını ve bir plasebodan (bir tedavinin etkisini test etmek üzere yapılan kontrol deneyleri sırasında kullanılan etkisiz madde) daha çok etki yapıp yapmadığını tam olarak bilememekteyiz. Bunun ana nedeni TAT'ın etkinliği üzerinde çok sayıda araştırma yapılmamış olmasıdır.
TAT'a ayrılan para, modern tıbba ayrılan araştırma fonlarının yüzde birinden azdır. Bu yüzden bu terapiler hakkında yeterince bilgi sahibi olmayışımız şaşırtıcı değildir. Bu bilgisizlik bazen doktorlarca TAT'ı tavsiye etmemek için iyi bir neden olarak değerlendirilir. Araştırma sonuçlarına dayanan yeterli bilgi bulunmadığı için belirli bir tedavinin bir hastaya veya duruma karşı ne kadar iyi ya da kötü etki yapacağını tahmin edemeyiz.
Modern tıpta bir tedavinin, yalnızca klinik kanıtlarla destekleniyorsa kullanılacağını düşünüyor olabilirsiniz. Genel tıpta ve bazı hastane tedavilerinde durum her zaman bu şekilde değildir. Doktorunuzun önerdiği pek çok tedavinin arkasında yetersiz kanıtlar olmakla beraber bu tedaviler gayet etkilidir.
TAMAMLAYICI TIBBIN İŞE YARAMASI İÇİN ONA İNANMAM MI GEREKİR?
TAT'ın işe yaramasının tek nedeninin insanların inanması olduğu yönünde bazı yorumlar yapılmıştır. Bu yorum üzerine dikkatli bir şekilde yapılan az sayıdaki inceleme sonucunda tedavinin sonucunun sizin işe yarayacağına inanıp inanmamanız olmadığı bulunmuştur.
Ancak TAT'a başvuran insanların çoğunun genelde sağlık, özelde de TAT hakkında bilgili olması ve diyet ve spor gibi sağlıklarını etkileyen etmenleri kontrol altına almaya daha istekli davranması ihtimali yüksektir.
TAMAMLAYICI TIP MODERN TIPLA BERABER KULLANILABİLİR Mİ?
Bilimsel bir kanıt olmamasına rağmen çoğu insan TAT'ın hastalıklarına karşı modern tıbba göre daha güvenli ve daha etkili bir yaklaşım benimseyeceğine inanmaktadır. Çok sayıda insan doktoruna tamamlayıcı tıbbın hastalığına karşı daha etkili olup olmayacağını sormaktadır. Bu insanların büyük kısmı, modern tıbbı tamamen reddetmek yerine ona daha temkinli yaklaşmayı ve güvenli ve mantıklıysa tamamlayıcı tıbbı da benimsemeyi istemektedir.
O bakımdan hastalar doktorlarına TAT'ı tedavinin içine güvenli bir şekilde katmayı düşündürmektedirler. Örneğin, kireçlenmeden muzdarip bir hasta, eklemlerinde oluşan aşırı iltihaplanmanın önünü kesmek için güçlü bir ilaç kullanırken, ağrı kesici olarak antienflamatuar almak yerine akupunktur veya glikozamin desteği kullanmak isteyebilir.
İngiliz Tıp Derneği'nin yakın zamanda yayımladığı bir rapor, ağrı tedavisinde akupunktur kullanımını tamamen benimsemektedir - TAT için oldukça alışılmadık bir olay. TAT çoğu hastalığın tedavisinde modern tıbbın yerini tamamen alacak şekilde görülmemelidir ancak şüphesiz bazı durumlarda (akut sırt ağrısı tedavisinde uygulanan teknikler gibi) doktora gitmek yerine bu güvenli ve etkin yöntemleri de deneyebilirsiniz.
EN ÇOK HANGİ TERAPİLER UYGULANMAKTADIR?
İngiltere'de en çok hangi terapilerin kullanıldığını tespit etmeye yönelik pek çok araştırma yapılmıştır. Sonuçlar akupunktur, kiropratik, osteopati, bitki tıbbı, homeopati ve iyileştirmeye işaret etmektedir. Avrupa ve ABD'de de durum buna benzer.
KİMLER TAT'A BAŞVURUR?
İngiltere'de TAT çoğunlukla özel ve ücretlidir ama ulusal sağlık sisteminin karşıladığı terapiler de vardır. Bu, TAT'ın çoğunlukla mali durumu imkan verenlerce kullandığını göstermektedir. Genelde tamamlayıcı tıbba başvuranların eğitim seviyesi daha yüksektir ve yüzde 6O'ı kadındır. Çoğu orta yaşlardadır (40 ila 60 yaşları arası). Etnik topluluklar, özellikle de Hintliler ve Çinliler bu ülkede tamamlayıcı kabul edilen ama kendi ülkelerinde geleneksel olan teknikleri kullanma eğilimi göstermektedir. Maalesef, İngiltere'de etnik grupların TAT'ı kullanmaları konusunda yeterli bilgi bulunmamaktadır. ABD'de etnik grupların tıp doktoruna gitmeden önce bitkiden yapılan ilaçları kullanmak gibi geleneksel yöntemlere başvurduğu bilinmektedir.
NE TEDAVİ EDİLMEKTEDİR?
Çoğu insan genelde kaslarında, kemiklerinde ve eklemlerinde yaşadıkları ve modern tıbbın çözemediği uzun vadeli kronik sorunları olduğunda TAT'a başvurmaktadır. Bu sorunlara çözümü osteopatlar ve kiropratikler gibi nitelikli uzmanlarda aramaktadırlar. Bazen sorunlar modern tıbbi yöntemlerle teşhis edilemez - örneğin, kendini halsiz hissetme veya nedensiz yorulma -veya bazen de yalnızca ağrı kesilir ama tedavi edilemez (kireçlenme gibi).
Gittikçe artan sayıda insan, hastalığın bir gün aniden ortaya çıkmasını beklemek yerine sağlıklarını korumak ve kendi sağlık ve denge kültürlerini geliştirmek için tamamlayıcı tıp uzmanlarına başvurmaktadır. Henüz bu yaklaşımın klinik olarak ispatlanabilen bir başarısı görülmemiştir.
| ÖNEMLİ NOKTALAR |
|
Bu yazı 3745 kere okundu.
|
Yorum Ekle |  |
Arkadaşına Gönder |  |
Çıktı Al |  |
Yukarı |
