 |
|
|
 |
|
|
 |
| Haberi Paylaş | ||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||
ELEKTROŞOK TEDAVİSİ
Elektroşok tedavisi (EŞT) psikiyatrinin en tartışmalı ve aynı zamanda en etkili tedavilerinden biridir. Uygun şekilde kullanıldığında hastaların çok büyük bir bölümünde (onda sekiz) hızla etki gösterir. Ayrıca güvenilir olduğu da kanıtlanmıştır.
EŞT genellikle antidepresanlara yanıt vermeyen, antidepresan kullanımına izin vermeyen tıbbi sorunları olan ya da yaşamlarını tehlikeye sokacak ölçüde ağır depresyon geçiren (örn. yemekten içmekten kesilen) kişilere önerilen bir tedavidir. Bazı doktorlar doğum sonrası çok ağır depresyon geçiren kadınlara da, hemen etki gösteren ve annenin çocukla kurduğu bağda çok fazla kesinti olmamasını sağlayan bu yöntemi önermektedir.
Daha önce EŞT yapılan ve başarılı sonuç alınan kişilerin bir bölümünde işlem hastaneye yatırmadan gerçekleştirilse de, çoğu hastanın yatırılması gerekir.
EŞT düzeneği
Şok tedavisinin düşüncesi bile bazılarında tiksinti uyandırmaktadır. Eleştirel yaklaşanlar psikiyatristlerin böylesine barbarca bir tedaviyi nasıl kullandıklarını anlayamamakta ve EŞT’nin nasıl etki gösterdiğini kimsenin bilmediğini, beyinde kalıcı sorunlara yol açtığını ve yirminci yüzyıl tıbbında yeri olmayan bir ortaçağ işkencesi olduğunu ileri sürmektedir.
Oysa basit gerçek şudur: işe yaramasaydı ve gerçekten etkili olmasaydı, kullanılmayacaktı. Psikiyatristler, hastalarına karşı sorumluluğu olan doktorlardır. EŞT’nin nasıl etki gösterdiğini kimsenin bilmediği doğru olsa da, doktorlar pek çok hastalıkta etki mekanizmalarını tam olarak bilmedikleri ilaçları kullanmaktadır. Çalışmalarda EŞT’nin uzun dönemde beyinde soruna yol açmadığı gösterilmiştir. Bazı kişilerde geçici bellek yitimleri olsa da, EŞT’nin uygulama biçimde gerçekleştirilen bazı değişiklikler bu olasılığı azaltmıştır. Pek çok kişide hiç bellek kaybı olmamakta ve neredeyse tüm hastalar depresyonun geçmesiyle birlikte bellek işlevlerinin iyileştiğini fark etmektedir.
EŞT depresyonun temelindeki sorunları çözmese de, bu sorunlarla yüzleşebileceğiniz bir duruma geri dönmenizi sağlar. Depresyonda kullanılan ilaçlar gibi EŞT de de hep iyi kalacağınız konusunda bir güvence yoktur. Ağır bir depresyon geçiriyorsanız, depresyonun yineleme riski vardır.
EŞT’de ne olur?
Bir anestezist uyumanızı ve gevşeminizi sağlayacak kısa etkili bir anestezik ilaç uygular. Siz uyurken bir yüz maskesi aracılığıyla oksijen verilir. Başınıza yerleştirilen elektrotlar kullanılarak, beyninize küçük bir elektrik akımı verilir. Uygulanan akım, kalbi duran kişilerin kalbinin yeniden çalışması için verilenin onda biri kadardır. Anestezik ya da kas gevşetici uygulanmadığında hasta kısa bir nöbet geçirir; ancak anestezik sayesinde yalnızca ayak parmaklarında birkaç saniye süren seyirmeler olur. Bu seğirmeler beyinde bir nöbet olduğunu, ancak vücutta olmadığını gösterir. İşlemden yaklaşık 10-15 dakika sonra hasta uyanır. Bazı hastalar EŞT’den hemen sonra hatırlama güçlüğünden ya da kafa karışıklığından yakınır.
EŞT hemen etki gösterir; çoğu hasta bir iki hafta içinde kendini çok daha iyi hisseder. Hastaların çoğuna birkaç haftalık bir dönemde 6-10 tedavi uygulanır (haftada iki-üç).
EŞT uygulaması
Tıpkı ameliyatlarda olduğu gibi EŞT için de hastanın yazılı izni gerekir. Yazılı izin yoksa işlem genellkile uygulanmaz. Ancak yaşamsal tehlike söz konusuysa hastanın isteği dışında da EŞT yapılabilir. Türkiye’de bunun için iki uzmanın (psikiyatri alananda) imzaladığı ve elektroşok tedavisinin gerekli olduğunu belirten bir belge alınması gerekir.
TRANSKRANİYAL MANYETİK UYARI
Yinelemelerle uygulanan transkraniyal manyetik uyarı, bazılarının depresyon tedavisinde etkili olabileceğini düşündüğü yeni bir tekniktir. Elde tutulan bir aygıt ile çok güçlü, vurulu (pulsasyonlu) bir manyetik alan oluşturulur ve aygıt başınızın üzerinde tutulur. Bunu kendiniz de yapabilirsiniz - uyumanız ya da anestezik madde kullanmanız gerekmez.
Oluşan manyetik alan sinir hücrelerini etkiler ve bazılarına göre bu depresyon belirtilerine yol açan kimyasal dengesizliği düzeltmeye yardım eder. İlk çalışmalarda bunun güvenli ve yararlı olduğu gösterilmiştir ve bazı hastalar bu yöntemi kullanmakta ve yararına inanmaktadır. Ancak genel olarak önerilmeden önce üzerinde çalışılması gerekmektedir.
| ÖNEMLİ NOKTALAR |
|
Bu yazı 4589 kere okundu.
|
Yorum Ekle |  |
Arkadaşına Gönder |  |
Çıktı Al |  |
Yukarı |
