 |
|
|
 |
|
|
 |
| Haberi Paylaş | ||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||
Kendi kendine yardım teknikleri işe yaramadığında ya da daha başlangıçta ağır bir depresyonunuz varsa, doktorunuzu görmelisiniz. Doktorunuz;
- sizi dinler ve depresyon konusunda bir karar verir
- sizi ve tıbbi öykünüzü öğrenir
- depresyona yol açan fiziksel bir sorun bulmadığını kesinleştirir
- bazı testler isteyebilir ya da tedaviye başlayabilir
- size her zaman destek olur
- gerektiğinde iş için rapor yazabilir
- sizi bir uzmana sevk edebilir
- bölgenizdeki diğer tedavi olanakları konusunda bilgi verebilir
Yardıma gerek duyduğunuzda önce doktorunuza başvurmalısınız; ancak acil durumlarda konuyla ilgili yardım hatlarını arayabilir ya da en yakın acil servise başvurabilirsiniz. Burada bir doktor tarafından değerlendirilirsiniz ve gerektiğinde bir psikiyatrist çağrılabilir. Bazı bölge hastanelerinde hemen başvurabileceğiniz acil psikiytri poliklinikleri vardır.
| KİMİN NEYE GEREKSİNİMİ VAR? |
| Hafif depresyon: Kendi kendine yardım teknikleri, yaşam tarzı değişiklikleri ve Psikoterapi genellikle yeterlidir. İlaçlar hiç işe yaramayabilir. Ancak yeni araştırmalar, uzun yıllardır devam eden hafif depresyonda antidepresanlarla Psikoterapi nin birlikte kullanılmasının iyileşme sağlayabildiğini göstermektedir.
Orta şiddette depresyon: Belirtilere bağlı olarak ilaç ya da Psikoterapi etkili olabilir. Bazı doktorlar her ikisinin birlikte kullanılması gerektiğine inanmaktadır. Sabahları çok erken uyanıyorsanız, sabah saatlerinde çöküntü hissi daha yoğunsa, iştah ya da kilo kaybı varsa ya da daha önce zevk aldığınız şeylerden zevk alamıyorsanız ilaçlar yararlı olacaktır. İlaç kullanmak istemiyorsanız ve Psikoterapi yi tercih ediyorsanız, izlenebilmeniz için doktorunuzu düzenli aralıklarla görmeniz gerekecektir. İşler kötüye giderse, ilaç kullanmayı tekrar düşünmelisiniz. Yineleyici depresyon: Daha önce depresyon geçirmiş olan kişilerin, son seferinde etkili olan ilacı kullanmaları gerekir, çünkü bu ilaç yine etkili olacaktır. Kendinizi iyi hissettiğinizde uzun dönemli tedavi konusunu doktorunuzla konuşmalısınız -lityum ya da düşük doz antidepresan tedavisi yeni atakları önlemeye yardımcı olabilir. Manik-depresif bozukluk: Depresyonda antidepresanlar kullanılabilir; ancak duygusal iniş-çıkışları olan az sayıdaki hastada antidepresanlar aşırı coşkun bir ruh haline neden olabildiğinden, doktorunuz sizi yakından izleyecektir. Uzun dönemde, duygudurumu istikrarlı kılmak amacıyla kullanılan diğer ilaçlar (örn. lityum, karbamazepin) daha uygun seçenekler olabilir. |
Bu hizmetlerin tümü depresif hastalar içindir ve size olabildiğince iyi bir tedavi olanağı sunulacaktır. Görevlilerin hiçbiri sorunlarınızın aptalca ya da önemsiz olduğunu düşünmeyecektir. Tam tersine, işleri gereği size yardımcı olmaya hazırdırlar.
TEDAVİ TİPLERİ
Üç tip tedavi vardır: psikolojik tedaviler, ilaç tedavileri ve fiziksel tedaviler. Sonuncusu uzmanlar tarafından ve çok ağır depresyonlarda kullanılır. Bu bölümde psikolojik tedaviler üzerinde durulacaktır; diğer iki bölümde ise ilaçlar ve fiziksel tedaviler ele alınacaktır.
KONUŞMA TERAPİLERİ - PSİKOLOJİK TEDAVİ
Psikolojik tedavi, depresyon için en çok bilinen ve kullanılan tedavi tipidir; bunun nedenlerinden biri ilaç gerektirmemesi, biri de doğal olmasıdır. Üstesinden gelemediğimiz bir şey olduğunda oturup bu konuda konuşmak normaldir. Ayrıca herhangi bir neden olmadan depresyona giren birinin, neden böyle şeyler hissettiğini araştırması da normaldir.
Ancak fazlasıyla depresif bir hasta yeterince berrak düşünemeyebilir ve kendini Psikoterapi ye başlayamayacak kadar yorgun hissedebilir. Tüm psikolojik tedaviler uzun zaman alır ve tedaviye bağlılığı gerektirir. Psikoterapi kolay bir seçenek değildir ve yoğun enerji ister. Psikolojik tedavi kararı vermeden önce antidepresan ilaç kullanarak depresyonunuzu hafifletmeniz gerekebilir. Bölgenizdeki tedavi olanaklarını öğrenebilmek için doktorunuza başvurmalısınız.
Pek çok farklı psikolojik tedavi türü vardır ve bunların teorik dayanakları da farklıdır. Psikoterapi ler basitçe şu şekilde sınıflandırılabilir: en fazla 6 ay süren kısa Psikoterapi ler, daha uzun süreli Psikoterapi ler ve danışmanlık. Kısa Psikoterapi lerde seans sayısı genellikle 4-20 arasındadır ve bunların her biri en çok 1 saat sürer. Uzun süreli terapilerin seans sayısı genellikle 50’nin üzerindedir; terapiler sıklıkla haftada bir yapılır, ancak haftada beş seans bile uygulanabilir. Kısa terapilerde genellikle şimdiki zaman üzerinde durulurken, uzun süreli terapilerde kişiliğinizi anlamak için geçmiş üzerinde yoğunlaşılır.
Danışmanlığın süresi değişkendir; kimi zaman tek seans yeterli olurken, kimi zaman daha fazla seans gerekebilir. Danışmanlığın amacı köklü sorunları çözmek ya da depresyonu tedavi etmek değil, depresyona neden olan sorunlardan bazılarından kurtulmanıza yardımcı olmaktır.
KISA SÜRELİ TERAPİLER
Kısa süreli terapiler arasında bilişsel terapi, bilişsel analitik terapi, bilişsel davranışçı terapi ve davranışçı terapi bulunmaktadır; bunların tümü depresyonda kullanılmaktadır. Size önerilen terapi türü, bölgenizdeki olanaklara göre değişebilir. İyi bir terapist kadar terapinin türü de önemlidir. Pek çok uzman günümüzde bilişsel davranışsal terapileri diğer kısa terapilerden üstün görmektedir. Çalışmalarda bu terapi türünün orta şiddetteki depresyonların tedavisinde antidepresanlar kadar etkili olduğunu ve biliş-sel davranışçı terapi uygulanan hastalarda depresyonun yineleme olasılığının azaldığını düşündüren sonuçlara ulaşılmıştır. Terapistiniz doktor, hemşire, psikolog, uğraşı terapisti ya da sosyal hizmet görevlisi olabilir.
Bilişsel terapi
Bilişsel terapi özel olarak depresif düşünme kalıpları üzerinde durmaktadır. Sizden olumsuz düşüncelerinizi kaydetmeniz ve düşünce biçiminize bakmanız istenecektir. Ardından aşırı olumsuz düşüncelerinizle baş edebilmenize yardımcı olunacaktır. Haftada bir olmak üzere toplam 10-20 seans boyunca terapistiniz depresif bir tarzda düşünmekten vaz geçmenize yardım etmeye çalışacaktır. Orta şiddetteki depresyonlarda bile işe yaradığı gösterilen bu yaklaşımın yararlı etkileri, tek başına ilaçlardan daha uzun sürebilmektedir. Bu terapi türünü gerçekten düşünmelisiniz. Sayfa 8’de sekreter Carrie’den söz etmiştik. Carrie bilişsel davranışçı terapiye başlasaydı, kendisinden başarısız olduğu inancını destekleyen ya da yadsıyan düşünceler üzerinde çalışması istenecekti. Soruna başka açılardan da bakılabileceği gösterilmeye çalışılacak ve kendisini bu kadar zorlamaması gerektiği anlatılacaktı. Böylelikle daha dengeli düşünmesi sağlanacaktı. Carrie belki dünyanın en iyi sekreteri değil, ancak iyi bir sekreter ve iyi sekreterler bile zaman zaman hata yapabilir.
Davranışsal terapi
Bu yaklaşımın bilişsel terapiden farkı, düşüncelerimizden çok yaptıklarımız üzerinde durmasıdır. Bu terapi biçimi daha az depresif bir tarzda düşünmenizi sağlamak yerine, daha az depresif eylemde bulunmanızı sağlamaya çalışır. Bir davranış değiştirme programı daha iyi uyumanıza, kendinize daha iyi bakmanıza ve daha iyi yemenize yardımcı olabilir. Sizi ‘vazgeçmekten’ alıkoyar. Bazıları için iyileşmeye giden yolda ilk adım budur.
Carrie’ye baktığımızda, daha ağır bir depresyona girmemesi için bunların tümünün yapılabileceğini görürüz. Kendisine daha fazla özen göstermeye, iyi uyumaya ve düzenli yemeye teşvik edilecek ve depresyonun giderek kötüleşen döngüsünden çıkması sağlanacaktır.
Bilişsel-davranışsal terapi
Bu yaklaşımda bilişsel ve davranışsal terapiler bir arada kulanılır. Hafif-orta şiddetteki depresyonlarda etkili bir tedavi seçeneğidir. Çalışmalarda, bu yaklaşımın antidepresan tedaviler kadar etkili olabildiği gösterilmiştir. Ayrıca iyileştirdiği ve iyilik durumunu koruduğu da saptanmıştır. Biliş-sel-davranışsal terapi tek başına kullanılabilir, ancak bazı çalışmalarda, antidepresanlarla birlikte kullanılmasının bunların ayrı ayrı kullanılmasından daha fazla yarar sağladığı bulunmuştur.
Bilişsel analitik terapi
Yeni terapi türlerinden biridir. Bir yandan bilişsel ve davranışsal teknikleri kullanırken, bir yandan da kişinin geçmişine yönelerek, düşünce kalıplarının kökenleri araştırılır. Geçmişe bakarak sorunların nedenlerini ortaya koyan az sayıdaki kısa terapi türlerinden biridir.
Örneğin Carrie geçmişi hakkında konuşsa, anne babasının fazlasıyla eleştirici olduğu açığa çıkardı. Aşağılık duyguları, çocukken küçümsenmesinden kaynaklanmış olabilir. Durumunun koşullardan ve çocukluk çağı deneyimlerinden kaynaklandığını anladığında Carrie kendini daha kolay kabullenebilecek ve böylelikle kendi kendini daha az eleştirecek, kendine yönelik hoşnutsuzluğu ve depresyonu azalacaktır.
UZUN SÜRELİ TERAPİ - PSİKOANALİZ
Çok sayıda uzun süreli terapi türü vardır ve bunların tümü farklı teorilere dayanır. Uzun süreli terapilerde depresyonun derindeki kökleri araştırılır. Bunlar hızlı tedaviler değildir. Amaçları uzun süreden beri var olan sorunları açığa çıkarmaktır ve kısa dönemde kendinizi daha az depresif hissetmenizi sağlamazlar.
Psikoanalistler, yaşadığımız güçlüklerin geçmişte çözülmemiş sorunlardan kaynaklandığına inanmaktadır. Yadsımaya, göz ardı etmeye ya da unutmaya çalıştığımız bu sorunlar aslında zihnimizin derinliklerinde varlıklarını sürdürürler; orada bekleyip beslenir ve strese girdiğimizde ya da bir biçimde zayıf düştüğümüzde geri gelirler. Bizi zayıf da düşürebilirler. Bu türden bir sorun, yas sürecinin doğru biçimde yaşanamadığı ve duyguların üzerinin örtüldüğü küçük yaşlarda annebabanın kaybı olabilir.
Uzun süreli Psikoterapi nin bu olumsuz duyguların bilinç düzeyine çıkmasına yardımcı olarak yarar sağladığı söylenmektedir. Amaç bunları zararsız hale getirerek soruna yol açmalarına son vermektir.
Bu tür bir terapi düşünüyorsanız, arkadaşlarınızla ve doktorunuzla görüşmelisiniz. Psikoterapi yapan çok sayıda kişi vardır ve bunlar arasında yeterli eğitim almamış doktorlar da bulunmaktadır.
DANIŞMANLIK
Danışmanlar sorunları çözmenize yardımcı olur. Size önerilde bulunmazlar, ancak karar vermenize yardım ederler. Pek çok danışman eğitimlidir, ama bazıları eğitimli olmadığı için konuyu önce kendi doktorunuzla görüşmeniz iyi olabilir - belki sizin doktorunuzun tanıdığı bir danışman vardır.
| ÖNEMLİ NOKTALAR |
|
Bu yazı 3982 kere okundu.
|
Yorum Ekle |  |
Arkadaşına Gönder |  |
Çıktı Al |  |
Yukarı |
