Haberi Paylaş

Google Yahoo Facebook Mixx Digg StumbleUpon Del.icio.us reddit Bu Nedir?

İlgili Sayfalar

Depresyonun nedenleri

Depresyon Giriş

Depresyon nedir?

Depresyon tipleri

Kendinize yardımcı olmanın yolları

Tedavi

İlaçlar

Fiziksel tedaviler

Doktora gittiğinizde ne olur?

Kadınlar ve depresyon

Yaş ve Kayıplar

Arkadaşlara ve aileye yardım etmek

Kayıplar ve depresyon arasında karmaşık bir bağıntı vardır. Kayıplar depresif bozukluğa yol açabilse de, bu genel bir kural değildir. Ancak, kısa süre önce bir yakınını kaybetmiş kişilerde depresyonda-kine benzeyen pek çok belirti görülebilir. Yapılan bir çalışmada, 62 yaşın üzerinde olan ve kısa süre önce dul kalan kişilerin yaklaşık %30’unun depresif hastalık ölçütlerine uyduğu bulunmuştur.
Yakınını kaybedenlerde intihar düşüncesi, zihinsel ve fiziksel yavaş-lama ve geçmişte yapılanlar konusunda kaygı çok daha az görülür. Bu tür belirtiler yaşıyorsanız, belki de sizde kaybın yarattığı üzüntüden çok depresyon vardır ve tedavi gerekebilir. Kendi kendinize zarar vermeyi düşünüyorsanız ya da yemek yemekten tamamen vaz geçmişseniz, hemen doktorunuza başvurmalısınız.

NORMAL YAS

Yas normal bir deneyimdir; kişiye acı verse de tıbbi tedavi gerektirmez. Üç evre vardır.

• Hissizlik ya da kayıtsızlık dönemi: Birkaç saat ile bir hafta arasında değişir. Kendinizi duygusal olarak uyuşmuş hissedebilirsiniz; size sanki yakınınız ölmemiş gibi gelir ya da yakınınızın ölümünü kabullenemezsiniz.
• Yas dönemi: Bir haftayla altı ay arasında sürer (üçüncü aydan sonra daha kolaydır). Kendinizi üzgün, depresif, iştahsız hissedebilir, sık sık ağlayabilir, gergin ve ajite halde olabilir, konsantrasyon güçlüğü çekebilirsiniz. Bazı kişiler suçluluk da hisseder. Ölen kişi için yeterince bir şey yapmamış olduklarını düşünürler. Bazıları doktorları, arkadaşları ya da aileyi suçlayabilir. Bu evrede ağrı gibi fiziksel belirtiler de yaşayabilirsiniz. Pek çok kişi, ölen kişinin bir biçimde orada olduğunu hisseder ve her on kişiden biri ölen kişiyi gördüğünu, işittiğini ya da kokusunu aldığını bildirir. Bu deneyimlerin çoğu depresyona benzer, ancak bunlar normaldir - depresyonda değilsiniz ve delirmiyorsunuz.
• Kabullenme dönemi: Altı aydan sonra kabullenme dönemi başlar. Belirtiler azalır. Ölümü kabullenip normal yaşama geri dönmeye çalışırsınız. Bu süre değişkendir.

YASINIZ YOĞUN YA DA UZUN SÜRELİ OLABİLİR

Eğer ani ve beklenmeyen bir ölümse Eğer ölüm sağ kalan kişinin suçuysa Ölen evlatsa Küçük bir çocuğun annebabası ölmüşse Bir erişkinin bağımlı olduğu kişi ölmüşse Sağ kalan kişi duygularını dışa vurmakta güçlük çekiyorsa Sağ kalan kişi halen bir başka kayba uyum sağlamaya çalışıyorsa Sağ kalan kişi sosyal açıdan yalıtılmışsa Sağ kalan kişi bağımlı bir çocuksa

Yasla baş etme
Yas, dolayısıyla sizin duygularınız da doğaldır. Yas yaşanması gereken bir süreçtir. Bu süreç yaşanmadığında duygular birikir ve daha sonra tekrar ortaya çıkıp depresyona dönüşebilir. Yas örtülmemeli, dışa vurulmasına izin verilmelidir.

Başlangıçta ölüme verdiğiniz reaksiyon çok ağırmış gibi gelse de arkadaşlarınızın, ailenizin ya da bir danışmanın desteğiyle bu dönemi olasılıkla geride bırakacaksınız.

Başlangıçta genellikle en iyisi aileden ve arkadaşlardan destek almaktır. Onların da yas tutmaya gereksinimi vardır ve size verecekleri destek ve yardım, olup bitenin bilincine varmaları konusunda onlara da yardım edecektir. Onlara yük olmuyorsunuz, bu karşılıklı bir ilişkidir ve onların da size gereksinimi vardır.

Danışmanlar yas konusunda destek verebilir ve sürecin kontrollü biçimde yaşanmasında yardımları olur. Yas evrelerini aşamadığınızı fark ettiğinizde ya da çok zor dönemler geçirdiğinizde özellikle yararlıdırlar. Kayıplar konusunda danışmanlık hizmeti veren kişilerin amacı, ölümü kabullenmenizi kolaylaştırmak için bu konuda konuşmanızı sağlamaktır; danışmanlar, acı ya da elemin duygusal olarak dışa vurulmasını teşvik eder, bununla başa çıkma stratejilerini ve size destek olabilecek kişileri belirlemeye çalışırlar; yeni bir yaşam kurma sürecinde ve ölen kişiyi artık bir yana bırakmanızı sağlamada yardımcı olurlar. Bir danışman bulma konusunda doktorunuzdan ya da ‘Yararlı adresler’ bölümünde yer alan ilgili kuruluşlardan yardım isteyebilirsiniz.

Yas tutan birine destek olmak
Yas tutan birine duyguları konusunda konuşma olanağı tanımak çok önemlidir. Çoğu kişi, ölenin ne kadar mükemmel biri olduğunu söylemek zorunda olduğunu düşünür, ancak bu karşı tarafın gereksindiği destek değildir. Asıl gereksindikleri şey, kendi duyguları hakkında konuşmaktır. Kendilerini ne kadar kötü hissettiklerini, ne kadar kederli olduklarını, nasıl suçluluk duyduklarını, geride bırakıldıkları için ne kadar kızgın olduklarını, ölen kişiye ölümünden önce nasıl kötü şeyler söylemiş olduklarını ve bu ölümün nasıl kendi ölümlerini de yaklaştırdığını dile getirmeye gerek duyarlar. Tüm bu düşünce ve duygular normaldir ve ifade edilmeleri gerekir.

İlaçlar
İlaçlar yas sürecinin başlarında yarardan çok zarar verebilir. İlaçlar kendinizi daha iyi hissetmenizi sağlayabilirse de, yas sürecini kesintiye uğratıp uzamasına neden olabilir. Bir kaybın yarattığı duyguları yaşamak acı verici olsa da, normale dönmenin tek yolu budur.

İlk birkaç günde gerçekten hiç uyuyamazsanız, doktorunuz size sakinleştirici ilaçlar verebilir. Ancak bu ilaçlar yalnızca uyumanıza yardımcı olmak amacıyla birkaç gün için kullanılır ve sonra da kesilir. Ciddi durumlarda birkaç kritik gün için yararlı olabilir, ancak uzun süre kullanılmamalıdır. Kendinizi daha iyi hissetmenizi sağlasalar da, yas sürecini atlatmanıza yardım etmezler; bu süreci sakinleştiricileri almaktan vazgeçtiğinizde yaşamak zorunda kalırsınız. Uzun dönemde yalnızca yas depresyona dönüştüğünde ilaç tedavisinin bir yeri olabilir.

Kendi kendine yardım
‘Yararlı adresler’ bölümünde yer alan kuruluşlar kendi kendinize yardım konusunda size yol gösterici bilgiler verebilir.

ANORMAL YAS
Herkes yas evrelerini sorunsuzca aşamaz. Bazıları normal evrelerden geçemez ve kalıcı sorunlar yaşar. Bazıları yas tutmakta güçlük çeker ve ölümü hiçbir şekilde kabullenemez. Bazıları ise aylarca süren yoğun kızgınlık ya da ihanete uğramışlık duygularıyla tükendiğini fark eder. Yas yoğun ve katlanılamaz düzeydeyse tedavi edilmelidir. Böyle durumlarda doktorunuza başvurun.

ÖNEMLİ NOKTALAR

Yas normal bir tepkidir. İlaçlar genellikle gerekli değildir ve zararlı bile olabilir. Yardım kuruluşları, kayıplarla ilgili danışmanlık sağlayabilir.

Bu yazı 3214 kere okundu.