 |
|
|
 |
|
|
 |
Güvenilmez bir bellekle nasıl başa çıkılır?
18.12.2007 11:21:35
Ne yazık ki belleğiniz, kalp ve akciğer gibi “zindelik” egzersizleri verilebilecek bir sistem değildir. Bilgileri akılda tutma çalışması...
| Haberi Paylaş | ||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||
İlgili Sayfalar
Güvenilmez bir bellekle nasıl başa çıkılır?
Ne yazık ki belleğiniz, kalp ve akciğer gibi “zindelik” egzersizleri verilebilecek bir sistem değildir. Bilgileri akılda tutma çalışması yapmak da belleğinizi iyileştirmeye yaramaz. Zayıf bir belleğin homeopatik yöntemlerle ya da akupunkturla tedavi edilebildiğine ilişkin kanıt da yoktur. Yine de yaşamınızı kolaylaştıracak birçok şey yapabilirsiniz ve biz bu bölümde, bu sorunla başa çıkabilmenize yarayacak bazı pratik öneriler sunmayı amaçlıyoruz.
KENDİ KENDİNİ DEĞERLENDİRME
Güvenilirliği azalmaya yüz tutmuş bir bellekle başa çıkmanın ilk adımı bir sorununuz olduğunu kabul etmektir. Bu kitabı okuyor olmanız bile, belki de bu ilk adımı atmış olduğunuzu gösterir. Bir önceki bölümde verdiğimiz anket sorularını yanıtlamaya çalıştığınızı umuyoruz. Bunu yaptıysanız, belleğinizin durumuna ilişkin dürüst bir değerlendirme elde etmiş sayılırsınız. Belki de sonuç korktuğunuz kadar kötü çıkmamıştır.
İkinci önemli adım ise neler olup bittiğini kavramaktır. Birinci bölümde gördüğümüz gibi, herkesin belleği yaşlandıkça kötüleşir ve siz bu sorunu yaşayan tek kişi değilsiniz. Bazıları her şey yolundaymış gibi davranmayı yeğler, bellek sorunlarının kendiliğinden ortadan kalkmasını umut eder, ancak sorunlarınıza karşı olumlu bir tutum sizi çok daha iyi sonuçlara ulaştırır.
DÜRÜST OLMAK
Zayıf bir belleğin neden olduğu bir diğer sorun da, isimleri ve yüzleri unutmanın ya da birini düş kırıklığına uğratmanın verdiği utançtır. Böyle koşullarda bazen durumu kurtarmak için unutkanlığımızı gizlemeye çalışırız. Her şeye rağmen, adını söylemeden de birisiyle sohbet etmek mümkündür. Ya da belleğimizin zayıflığıyla dalga geçerek beceriksizlik duygusundan kaçmaya çalışabiliriz, hiç şüphe yok ki zayıflayan bir belleğin sorunlarıyla başa çıkmakta mizah duygusunun da yeri vardır.
Unutkanlığınız yaşamınızı zorlaştırıyorsa, korkularınızı bir şakanın ardına gizlemek ya da bir espri ile dikkatlerin içinde bulunduğunuz zor durumdan başka yöne çevrilmesini sağlamak çekici gelebilir, fakat bu taktik sorununuzu ciddi yollardan çözmeye çalışmanızı engelliyorsa, pek akıllıca değildir. Belleğinizin yetersizliğini gizlemeye kalkışmak sonunda yaşamınızı daha da zorlaştırabilir.
Neden arkadaşlarınıza ya da akrabalarınıza sorunlarınızı doğrudan ve dürüstçe anlatmayasınız? Göreceksiniz, sizi çok iyi anlayacaklar, çünkü onlar da sık sık kişilerin adlarını, bir şeyi koydukları yeri ya da yapmaları gereken işleri unutmuşlardır.
Anımsamakta zorluk çektiğinizi yakın aile üyelerine söyleyin ki size yardımcı olabilsinler.
DOĞRU SÖZLERİ BULMAK
Sorunlarınızı anlatmak için doğru sözleri bulmak bazen kolay değildir. Birkaç cümleyi önceden hazırlamayı deneyin. Varsayalım ki, bir arkadaşınızla randevunuzu unutma olasılığı sizi kaygılandırıyor. Ona şöyle diyebilirsiniz; ‘Belleğime güvenimi gitgide yitiriyorum, bana hatırlatırsan iyi olur’.
Olasılıkla birisinin adını anımsayamadığınız için sık sık zor durumda kalıyorsunuz. Bu bölümde daha sonra kişi adları açısından belleğinizi iyileştirmenin yollarını ele alacağız, ancak bütün uğraşılarınıza rağmen bir gelişme olmuyorsa, bunu kabul etmekten çekinmeyin. ‘Seni çok iyi anımsıyorum ama korkarım, adını unuttum!’ gibi bir şey söyleyebilirsiniz.
SORUNLA BAŞ ETMENİN PRATİK YOLLARI
Bellek yanılması sıklığını azaltmak için benimseyebileceğiniz pek çok pratik strateji vardır. Belki de şimdiden günlük tutmak ya da alışveriş listesi yapmak gibi bazı bellek desteklerinden yararlanıyorsunuzdur, fakat belleğinizin kötüleştiğine inanıyorsanız ya da daha iyi olmasını istiyorsanız, bu tür desteklerden daha fazla yararlanabilirsiniz. Bu tür yardımlara güvenmek, anımsamak için harcadığınız çabanın üzerinizde yarattığı baskıyı azaltır ve unutma konusunda daha az kaygı duymanıza yol açar. Bu bölümde daha sonra açıklayacağımız gibi, belleğinize bilgi depolama ve sonra bu bilgileri anımsama yollarının geliştirilmesine ilişkin yapabileceğiniz birçok şey vardır. Önerilerimizin bazıları fazla işe yaramayacak kadar basit görünebilir, fakat yine de denemenizde yarar vardır. Belleğinin yarı yolda bıraktığı çok kişi bunların yararlarına şaşırmıştır.
HATIRLATICILAR
Yapmanız gereken şeyleri unutuyorsanız, aşağıdaki hatırlatıcılardan bazılarını deneyin.
Notlar
Yazılı notlar basit gibi görünmekle birlikte anımsatma açısından çok etkilidir. Gün boyunca yanınızda bulunduracağınız bir not defterine yapılması gerekenleri, özellikle de hemen yapamayacağınız şeyleri kaydedin. Bunlar olasılıkla en çok unutulanlardır. Yapmanız gereken bir şeyi düşündüğünüz anda not almayı alışkanlık haline getirmeye çalışın. Düzenli olarak, günde iki ya da üç kez notlarınıza bakın. Sıkça kontrol edilmeyen notların size bir yararı olmaz. Bazı kişiler ertesi gün yapılması gereken şeyleri gece yataklarında anımsadıklarını fark ederler. Yatağınızın yanında bir kalem ve kâğıt bulundurursanız, aklınıza gelenleri hemen not edebilirsiniz.
Anımsamanızı sağlayacak bir diğer yöntem de notlarınızın görmeden geçemeyeceğiniz bir yere yapıştırılmasıdır. Kendinize ya da başkalarına not bırakmanız için özel tasarlanmış, post-it denilen parlak renkli yapışkan kâğıtçıkları her kırtasiyecide bulabilirsiniz. Bunlar unutkanlığa karşı yararlıdır. Örneğin, ceketinizi temizleyiciye vermeyi unutmamanız için kapınıza bir not yapıştırabilirsiniz.
Günlükler ve duvar takvimleri
Günlükler ya da duvar takvimleri yapılacak şeyleri anımsamak da çok yararlıdır. Bütün randevularınızı ve yapacaklarınızı günü gününe not etmeyi alışkanlık edinin. Günlüğünüzü ya da takviminizi günde birkaç kez görebileceğiniz bir yerde, holde ya da mutfakta bulundurun.
Liste
Çoğu kişi, özellikle alınması gereken çok şey varsa alışveriş listesi yapar, ama liste yapmak başka zamanlarda da yarar sağlayabilir. Örneğin, birine telefon etmeden önce konuşacağınız konuların listesini yapmak yararlı olur.
Tatile çıkmayı düşündüğünüzde, yanınıza alacağınız şeylerin bir listesini yapıp, valize yerleştirdiğiniz her eşyayı listenizde işaretleyin ve evden ayrılmadan önce listenize son bir göz atın.
İlaç kutuları
Bir şeyi düzenli olarak yapmanız gerekiyorsa (örneğin ilaçlarınızı almak gibi) zamanı gelince bunu size haber veren alarmlı bir kol saati kullanabilirsiniz. Diğer bir şeçenek, özel olarak yapılmış alarmlı tablet kutularını ya da haftanın günlerine göre bölümleri bulunan ilaç kutularını kullanabilirsiniz. Bunlar günlük ilaç dozunuzu almayı unutmamanızı ve aldığınız dozu kontrol etmenizi sağlar.
Bunu anımsamanın başka bir yolu, ilaçlarınızı hemen hemen aynı anda kullandığınız bir şeyin yanında bulundurmak olabilir. Örneğin, ilaç şişesini diş fırçanızın ya da çaydanlığın yanında bulundurabilirsiniz. Yerleşmiş bir düzen belleğinizi daha az yorar ve belli bir plan içinde düzenli olarak yaptığınız şeyleri neredeyse otomatik olarak yaptığınızı görürsünüz.
BELLEĞİNİZİ GÖREVLER İÇİN GELİŞTİRME
Dikkatinizi yoğunlaştırdığınız zaman bilgilerin belleğinize nasıl düzgün bir şekilde yerleştirildiğini sayfa 2’de anlatmıştık. Yapmanız gereken şeyleri düzenli olarak düşünmeyi alışkanlık edinirseniz, bunları unutma olasılığınız azalır. Günün belirli saatlerinde neler yapmanız gerektiğini düşünmeniz yararlı olacaktır, örneğin işinize başlarken ya da öğle yemeğinden sonra gibi. İşlerin böylece tekrarlanması onları aklınızda tutmanızı kolaylaştıracaktır.
Bazen bir şey yapmanız gerektiğini bilir, ancak bunun ne olduğunu tam olarak anımsayamazsınız. Bu durumda, belleğinizi harekete geçirmek için yapmanız gereken diğer işleri gözden geçirmenizin yararı olacaktır. Örneğin, alışverişteyseniz, almak istediğiniz bütün diğer şeyleri düşünebilirsiniz. Ya da diyelim ki bahçede bir iş yapmayı planlamıştınız ve bunun ne olduğunu unuttunuz. Zihninizde geriye dönüp o işi ilk kez düşündüğünüz anı anımsamaya çalışın ya da bahçeye çıkın. Bunlardan biri belleğinizi uyarmaya yardımcı olacaktır.
İnsanlar çoğu zaman özel bir şeyi yapıp yapmadıklarını unuturlar, bir pencereyi kapatmak ya da fırını söndürmek gibi. Bunları anımsamanıza yardımcı olacak olan bir yöntem de bu işleri yaparken bunu yüksek sesle söylemenizdir. Fırını söndürürken ‘Şimdi fırını söndürüyorum.’ deyin. Bu, dikkatinizi yaptığınız işe toplar ve belleğinizde yer etmesini sağlar.
ARADIĞINIZI BULMANIZ İÇİN ÖĞÜTLER
Sıklıkla gözlüğümüzü ya da anahtarlarımızı bir yerlere koyup sonra da bulamayız. Ya da satın aldığımız bir şeyi nereye koyduğumuzu unuturuz.
Düzenleme
Düzenli olmak ve her şeyi belirli yerlerde bulundurmak yararlı olur. Kullandığınız şeyleri tekrar yerine koymaya çalışın. Anahtarlarınızı nereye koyduğunuzu sık sık unutuyorsanız, özel bir kanca yerleştirebilir ve eve girer girmez anahtarları bu kancaya asmayı alışkanlık haline getirebilirsiniz.
Listeler ve etiketler
Genellikle neyi nerede bulundurduğunuzun bir listesini yapmak ve bunları doğru yerlerine koyduğunuzdan emin olmak için listeye bakmak işinizi kolaylaştıracaktır. Dolaplarınıza içinde olanların listesini asmak da iyi bir fikir olabilir.
Gittiğiniz yerlerde eşyanızı unutma eğiliminiz varsa, üzerinde ad, adres ve telefon numaranızın yazılı olduğu etiketler de işinize yarar. Bunları şemsiye ya da çanta gibi eşyanızın üzerine yapıştırın, böylelikle unuttuğunuz eşyayı bulan biri bunu size ulaştırabilir.
İlacınızı ne zaman alacağınızı anımsamak için bir ilaç kutusu çok işinize yarar.
Neyi nereye koyduğunuzu anımsama
Bir şeyi bir yere koyarken, bütün dikkatinizi onu koyduğunuz yere toplamaya çalışın. O şeyi özellikle o yere koymanızın bir nedeni var mıdır? Bir şeyi bir yere koyarken bunu yüksek sesle söylemenizin, bunun belleğinizde yer etmesini sağladığını göreceksiniz. Kaldırdığınız şey ile onu koyduğunuz yer arasında bir bağlantı düşünün, bu da koyduğunuz yeri daha sonra anımsamanıza yardımcı olur.
Örneğin, aracınızı otoparkta bırakırken, bütün dikkatinizi aracınızın bilet otomatına ya da çıkışa göre konumu üzerinde yoğunlaştırın. Aracınızdan uzaklaştıktan sonra geriye dönüp aracınıza ve otoparktaki konumuna bakmanız, belleğinize tam olarak yerleşmesini sağlayacaktır.
Bir şeyi nereye koyduğunuzu unuttuğunuz zaman, onu en son ne zaman gördüğünüzü anımsamaya çalışın. O an ne yapıyordunuz? Ondan sonra ne yaptığınızı ve nerede bulunduğunuzu düşünün. Ya da onu koymuş olabileceğiniz tüm yerleri düşünün.
İSİMLERİ ANIMSAMA
Biriyle ilk kez karşılaşıyorsanız, ismine özel dikkat gösterin. Eğer yaygın bir isim değilse, nasıl yazıldığını sorun. Onlarla konuşurken isimleriyle hitap edin; ‘Nerede oturuyorsunuz, Muriel?’ Bir konuşma sırasında karşınızdakinin ismini tekrarlamak içten bir davranıştır ve dikkatinizi isimler üzerinde ne kadar yoğunlaştırırsanız, belleğinize o kadar iyi yerleşir. Hoşça kal derken de ismini tekrar söyleyin.
Birinin ismi dilinizin ucuna geldiğinde alfabenin harflerini birer birer aklınızdan geçirin. Bu ismi ilk kez nerede duyduğunuzu anımsamaya çalışın. Bu anımsamanıza yarayabilir, ama o kişilerin isimlerini anımsayamıyorsanız, bunu açıkça söylemekten korkmayın. Bu çok yaygın bir sorundur.
| ÖNEMLİ NOKTALAR |
|
Bu yazı 3537 kere okundu.
|
Yorum Ekle |  |
Arkadaşına Gönder |  |
Çıktı Al |  |
Yukarı |
Ne tür rahatsızlıklarınız var?
Bu anketin sonuçları anket tamamlandıktan sonra yayınlanacaktır.
